Aktinik Keratozlar halk arasında cok bilinmememekle birlikte biz dermotologların ozellikle yaşlı populasyonda cokca rastladığı bir sorundur.
Genellikle 40-50 yaşları sonrası guneşe maruz kalan yuz, boyun, sacsız kafa alanları, el sırtlarında kızarık zımpara kağıdı gorunumlu, uzerindeki skuam kaldırıldığında cabuk kanayan lezyonlardır. Guneş hasarının olduğu alanlarda yerleşimi fazladır. Meslek icabı dış alanlarda calışan, gemici, ciftci, yol işcilerinde cok daha sık olarak rastlanmaktadır. Acık renk tenli, acık renk gozlu, acık ya da kızıl saclı olan kişilerde (yani guneş hasarına yatkın) sıklığı fazladır.
Turkiye ‘de istatistiksel calışmalar yeterli olmadığı ve az sayıda calışma bulunduğu icin aktinik keratozla ilgili verileri USA kaynaklarına dayanarak vermeye calışırsak hastalığın sıklığı ve onemi daha iyi anlaşılacaktır.
Amerika’da her yıl 900.000 - 1.200.000 yeni deri kanseri olgusuna rastlanmaktadır. Deri kanserlerinin coğunluğu BCC (Bazal Hucreli Kanser) denilen turdendir. Sonuc olarak heryıl 200.000 yeni SCC(Skuamoz Hucreli Kanser)vakası gorulmektedir.
Ozellikle 1300 ile 2300 arasında kişi melanoma dışı deri kanserlerinden (ozellikle metastaz yapmış SCC)hayatını yitirmektedir.
Bu rakamlar aktinik keratozları tekrar gundeme getirmektedir. Cunku epidemiyolojik ve molekuler duzeydeki calışmalar aktinik keratozların SCC’nin erken evresi olduğunu gostermektedir.
Aktinik kerotozlar, yatkınlığı olan kişilerde uzun sure guneşe maruz kalmakla oluşan yaygın bir sorundur. Amerika’da yapılan bir calışmada dermatoloji kliniğine başvuru yakınmaları arasında 3.sırayı aldığı gosterilmiştir.
Başka bir calışmada ise 1990-1994 yılları arasında dermatoloji kliniklerine başvuran 127 milyon hastanın 14.6 milyonu (%11.5) aktiniz keratoz teşhisi almış ve tedavi gormuş hastalardan oluşmaktadır. Deri kanserleri ise dermatoloji poliklinik ziyaretlerinde %7.6 lık oranla 4. sırayı almaktadır(1.sırada akne=sivilce, 2.sırada=ekzama, 3.sırada=aktinik keratoz).
Tum aktinik keratozlar SCC oluşumuna yol acmazlar, fakat hangilerinin SCC oluşturacağıda bilinmemektedir. Aktinik keratozların %0.1 - %10′u SCC oluşumuna neden olmaktadır.
Guneşte cabuk yanan, bronzlaşmayan, cil oluşumuna yatkın olan kişiler aktinik keratoz geliştirmeye musaittirler. Kişilerin bu yatkınlıklarının yanı sıra toplam guneşte kalma sureleri de cok onemli bir faktordur. Yaşlanma ile birlikte aktinik keratozların sayısında da artış olmaktadır. Cinsiyet acısından değerlendirildiğinde erkeklerde daha fazla gorulduğu anlaşılmaktadır. Bir calışmada 16-49 yaşları arasındaki kişilerde erkeklerin %27’sinde bayanlarınsa %13′unde aktinik keratoza rastlanmıştır. Yaş ilerledikce erkek ve kadın oranı birbirine yaklaşmaktadır. Aktinik keratozların gorulduğu bolgeler guneş enerjisine en fazla maruz kalan alanlardır. En sık %80 oranıyla ust dudakta, baş ve boyun bolgesinde yerleşim gostermektedirler.
Aktinik keratozların dermatoloji polikliniklerinde sık rastlandığı ve halkımız tarafından pek bilinmediği gorulmektedir. Bu lezyonlar deri kanserlerinin bir ceşidi olan SCC’nin erken evresi olarak kabul edilmektedir. Tum aktinik keratozlar uzerinde SCC gelişmemektedir. Fakat hangilerinin uzerinde SCC gelişeceği onceden bilinmediği icin aktinik keratozların tedavilerinin mutlaka yapılması ayrıca aktinik keratoz geliştirme riski olan kişilerin kendilerini guneş ışınlarına karşı korumaları onerilmektedir