Tedavi boyunca karşılaşabileceğiniz bazı ozel durumlar ve bu konuda yapmanız gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz :
- Yorgunluk, halsizlik hissi : Tedaviniz suresince kendinizi yorgun, halsiz hissedebilirsiniz. Bu durum ilerleyen haftalarda, verilen doz arttıkca daha belirgindir. Bu yorgunluk, tedavinizden kaynaklanan, beklenen bir durumdur ve kesinlikle hastalığınızın kotuye gittiği şeklinde yorumlanmamalıdır. Tedavi bittikten sonra da azalarak kaybolacaktır. Bu gibi durumlarda kendinizi fazla yormamanızda, dinlenmek icin daha fazla zaman ayırmanızda fayda vardır. Akşam saatlerinde, kafeinli icecekler, gec saatte yemek yeme gibi uyku kacırıcı alışkanlıklardan uzaklaşmalısınız. Yorgunluk hissi, tedaviye bağlı olarak alyuvarlarınızın azalması sonucu da oluşabilir. Bu durumda doktorunuz demir hapları ya da kan nakli onerebilir. Yorgunluk hissi tedaviden sonra kaybolacaktır, birkac ay sonra yeniden belirirse, bunun hastalıkla bağlantılı olma olasılığı vardır, doktorunuza haber veriniz.
- Beslenme ve sıvı alımı : Tedavi suresi ve şekli ne olursa olsun, radyoterapiniz boyunca sağlıklı beslenmeye ve bol su icmeye mutlaka ozen gostermelisiniz. Bazı hastalarda tedaviye bağlı iştahsızlık belirir, yemek alışkanlığı değişir, ama herşeye rağmen beslenme konusunda hassas ve gayretli olunmalıdır. Bol su icilmesi de ozellikle baş-boyun bolgesi ve goğus kafesi ışınlamalarına bağlı yan etkiler acısından faydalı olacağı gibi, vucudun temel ihtiyacı olarak gereklidir. Gun boyu uc oğun yemek yerine, az ve sık yemek daha uygundur. Radyoterapi sırasında biraz kilo vermeniz doğaldır, ama yemek konusunda belirgin sorunlarınız varsa, mutlaka doktorunuzdan yardım isteyiniz.
- Cilt bakımı : Bazı hastalarda tedaviye bağlı cilt reaksiyonları gelişir. Bu, hastanın ve tedavinin ozelliklerine gore değişen sıklıktadır. Her tedavi planlamasında hastaya cilt bakımı konusunda onerilerde bulunulur. Bu oneriler, tedavi kurumuna gore değişir. Bazı merkezlerde tedavi boyunca tedavi alanı cildine su teması yasaklanır ve dolayısıyla hastadan banyo yapmaması istenir. Bazı merkezlerde ise tedavi bolgesini ılık su ile yıkayıp, ardından yumuşak bir havlu ve yavaş hareketlerle, tam bir kurulama koşuluyla banyoya izin verilir.
Tedavi bolgesinde ilerleyen haftalarda hafif kaşıntı hissi belirebilir. Bu bolgeyi asla ovalamayınız, asla kaşımayınız, cunku tedaviye bağlı olarak bu bolgedeki deri giderek incelir, hassaslaşır ve kolay tahriş olabilir. Parfumli sabunlar, parfumlu pudralar, deodorantlar, losyonlar, kremler cildinizi tahriş edici maddelerdir ve tedavi suresince kullanmanız sakıncalıdır. Kimi durumlarda doktorunuz size parfumsuz, bebek pudrası (talk) onerebilir. Tedavi suresince (banyoya izin veriliyorsa) ve tedavi sonrası erken donemde cok sıcak su ile banyo ve tedavi bolgesine sabun bezi gibi tahriş edebilecek maddelerin teması sakıncalıdır. En iyisi bu sure zarfında ılık su ve parfumsuz sabun kullanmaktır.Tedavi bolgesinin ıslak olması, cilt reaksiyonu riskini artırır. Terleme durumunda temiz ve yumuşak bir havlu ile ve hafif hareketlerle bu bolgeyi derhal kurulamalıdır.
Tedavi bolgesine yapılan işaretlerin cıkmaması gerekir. Eğer işaretler azalır ya da tamamen yok olursa, kendi kendinize bu işaretleri yeniden yapmayı asla denemeyiniz.
Zaten işaretleriniz hergun teknisyeniniz tarafından kontrol edilmektedir ve eğer silinmeye yuz tutarsa sadece doktorunuz tarafından yinelenecektir.
Baş ve boyun bolgesinden radyoterapi alan erkeklerin tedavi suresince traş kopuğu, traş kremi ve jilet kullanarak traş olmalarına izin verilmez. Mumkunse tedavi boyunca traş olmamak en iyisidir. Eğer gerekliyse, traş makinesi ile traşa izin verilebilir.
Cilde ait bu kısıtlamalar sadece tedavi bolgesi cildini ilgilendirir. Cildinizin diğer bolumlerine dair herhangi bir onlem almanıza gerek yoktur. Ayrıca soz konusu kısıtlamalar surekli değil, sadece tedavi suresince ve tedavi sonrası erken donem icin gereklidir.
- Guneşten korunma : Tedavi goren bolge cildi incelir ve hassaslaşır. Bu nedenle yazın etkili guneşe, kışın sağuk ruzgara maruz kalmamalıdır. Bu durumlar, cildi tahriş edeceği gibi, reaksiyon riskini de artırır. Tedavi bitimini takiben en az 1 yıl sureyle, tedavi goren bolgenin kuvvetli guneş ışığından korunması gerekir. Bu sureden sonra bile bazen cilt hassasiyeti devam edebilir ve ozel bakım gerektirebilir. Bu durumda yuksek koruma faktorlu guneş kremleri kullanarak guneşe cıkılabilir.
- Giyim : Tedavi edilen bolge cildine temas eden kumaşın dikkatli secilmesi onemlidir. Doğal liflerden yapılan giysiler daha uygundur, cildi tahriş etmez. Yunlu, naylon giysiler tahriş edici olabilir. Omuz askıları, sutyen askıları tedavi edilen cildi sıkıyorsa sakıncalıdır. Meme bolgesinden tedavi alan hanımların tedavi suresince sutyen kullanmamaları isabetli olacaktır. Boyun bolgesine radyoterapi uygulanıyorsa, dar yakalı giysilerden ve kravattan kacınmalıdır. Ama tedavi edilen bolgeyi ozellikle kuvvetli guneş ve soğuk ruzgardan korumak da gereklidir. Bu amacla boyun icin ipek veya pamuklu fular, saclı deri icin aynı kumaşlardan eşarp uygun secimlerdir.