diş eti hastalıklarına bitkisel cozum diş eti hastalıklarının bitkisel tedavisi hastalıkları icin cozum hastalıkları tedavi tedavisi
Periodontal hastalık nedir?
Periodontal hastalıklar dişeti ve dişleri destekleyen diğer dokuları etkileyen iltihabi hastalıklardır. Erişkinlerde diş kayıplarının %70′inden periodontal hastalıklar sorumludur. Bu hastalıklar erken donemde teşhis edildiklerinde kolay ve başarılı bir şekilde tedavi edilebilirler. Dişeti hastalıklarının onlenmesi veya tedavisi; doğal dişlerin korunması, daha rahat ciğnemenin ve daha iyi bir sindirimin sağlanması gibi diğer faydaları da beraberinde getirir. Periodontal hastalıklar dişeti iltihabı (gingivitis) ile başlar. Yani gingivitis periodontal hastalığın erken donemidir. Bu donemde dişetleri kanamalı, kırmızı ve hacim olarak buyumuştur. Erken donemde cok fazla rahatsızlık vermeyebilir. Tedavi edilmezse hastalık periodontitise ilerleyerek dişeti ve dişleri destekleyen alveol kemiğinde geriye donuşsuz hasar oluşturabilir.
Periodontitis periodontal hastalıkların daha ilerlemiş bir safhasıdır. Dişleri destekleyen diğer dokularla birlikte alveol kemiğinde de hasar oluşur. Diş-dişeti arasında “periodontal cep” oluşur. Periodontal cep varlığı infeksiyonun yerleşimini ve hastalığın ilerlemesini kolaylaştırır. Hastalık ilerledikce dişler sallanmaya başlar, hatta cekime gidebilir.
Dişeti hastalığının belirtileri nelerdir?
Dişeti hastalığının pek cok bulgusu vardır; Diş fırcalama sırasında kanayan dişetleri Kırmızı, şiş ve hassas dişetleri Dişlerden kolaylıkla ayrılabilen, uzaklaşan dişetleri Dişler ve dişetleri arasında iltihabi akıntı Sallanan veya giderek birbirinden uzaklaşan dişler (dişler arasında aralıkların oluşması veya mevcut aralıkların artması) Isırma sırasında alt ve ust dişler arasındaki ilişkilerin değişmesi Bolumlu proaaa uyumundaki değişiklik, bozulma. Surekli kotu ağız kokusu.
Bununla beraber, periodontal hastalık hic bir bulgu vermeden de ileri safhalara ulaşabilir. Bu nedenle duzenli aralıklarla dişhekimine gitmek son derece onemlidir.
Dişeti hastalığının nedeni nedir?
Dişeti hastalığının en onemli nedeni “bakteriyel diş plağı” adı verilen, dişler uzerinde biriken yapışkan ve renksiz film tabakasıdır. Gunluk fırcalama ve diş ipliği kullanımı ile diş plağının uzaklaştırılması sağlıklı bir ağız icin temel gereksinimdir. Eğer plak etkin bir şekilde dişlerden uzaklaştırılmazsa diştaşı veya tartar olarak bilinen duzensiz yuzeyli ve gecirgen bir yapıya donuşur. Plaktaki bakteriler tarafından salınan zararlı urunler dişetinde irritasyona neden olur. Bu urunler nedeni ile dişetini dişe sıkıca bağlayan lifler yıkıma uğrar, dişeti dişten uzaklaşır ve periodontal cep oluşur. Boylece bakteri ve urunlerinin daha derin dokulara ilerlemesi kolaylaşır. Hastalık ilerledikce cep derinleşir, bakteriler daha derine; kemiğe kadar ilerler ve dişi destekleyen alveol kemiğinde de yıkım başlar. Hastalık tedavi edilmeden bırakılırsa sonunda dişler sallanır ve cekimleri bile gerekebilir.
Dişeti hastalığı nasıl onlenir?
Periodontal hastalığın onlenmesinde en onemli gorev kişinin kendisine duşmektedir. Dişleri sağlıklı bir durumda surdurmek icin, gunluk ağız bakımı işlemleri ile (diş fırcalama ve diş ipliği kullanma) bakteriyel diş plağının uzaklaştırılması gerekmektedir. Dişhekimine duzenli aralıklarla gidilmesi de aynı derecede onemlidir. Gunluk ağız bakımı işlemleri diştaşı oluşumunu en az duzeye indirebilir, ancak tamamen onleyemeyebilir. Diş fırcası, diş ipliği veya diğer temizlik aracları ile ulaşılamayan bolgelerin bir diş hekimi tarafından değerlendirilmesi mevcut diş plağı ve/veya diştaşının uzaklaştırılması acısından gereklidir.
Dişeti hastalıklarının tedavisi nedir?
Dişeti hastalığının erken doneminde tedavi, dişler uzerindeki eklentilerin (plak ve diştaşı) uzaklaştırılması ve duzgun bir kok yuzeyinin sağlanmasını kapsar. Bu işlem dişetinde iltihaba neden olan bakteri ve irritanların uzaklaştırılmasını sağlar. Genellikle bu tedavi, dişetinin tekrar dişe adaptasyonu veya dişetinin buzulerek cebin elimine olması icin yeterlidir. Dişeti hastalığının erken doneminde vakaların coğunluğunda, diştaşı temizliği, plağın uzaklaştırılması ve duzgun bir kok yuzeyinin sağlanmasını takiben gunluk etkin ağız bakımı başarılı bir tedavi icin yeterlidir. Daha ilerlemiş vakalar cerrahi tedaviyi gerektirebilir. Bu tedavinin amacı dişleri cevreleyen derin periodontal ceplerdeki diştaşlarını temizlemek, cebin buzulerek eliminasyonunu ve duzgun bir kok yuzeyini sağlamak ve daha kolay temizlenebilir bir dişeti formu oluşturmaktır.
Periodontal tedavi sonrası hastaların duzenli olarak dişhekimi tarafından muayene edilmesi, plak kontrolu ve yeni diştaşı birikimlerinin ortamdan uzaklaştırılması gereklidir. Fakat unutmamak gerekir ki; periodontal tedavi ile elde edilenlerin surdurulmesi icin hicbir işlem kişinin gunluk ağız bakımı işlemlerini etkin bir şekilde uygulamasından daha yararlı olamaz.
Başlangıc Periodontal Tedavi Sonrası Oneriler:
Bilindiği gibi, komplike olmayan, basit gingivitis interdental ve marjinal dişetini etkileyen en yaygın dişeti hastalığıdır. Dişeti kanamasının başta gelen nedenlerinden biridir. Tedavisindeki başarısızlık yıkımın daha derin periodontal dokulara ilerlemesine ve erken diş kayıplarına neden olabilir. Diş plağını ve plak birikimini artıran ve/veya uzaklaştırılmasını engelleyen faktorlerin eliminasyonu başlangıc tedavi girişiminin ana hedefi olmalıdır. Basit gingivitis tedavisinde; dikkatli bir muayene yapılarak diş plağı, diştaşı, besin birikimi (food impaction), taşkın veya bozuk konturlu restorasyonlar, irritasyon oluşturan hareketli proaaaler ve cep derinlikleri değerlendirilmelidir.
Basit gingivitis tedavisi tek seansta bitirilmemeli ve sırasıyla şu aşamaları icermelidir.
1. Komplike olmayan gingivitis tedavisi plak kontrolunun oneminin hastaya anlatılması ve oğretilmesi ile başlamalıdır.
2. Dişler plak, diştaşı, boya gibi tum eklentilerden arındırılmalı ve iyi bir polisaj işlemi yapılmalıdır. Polisaj, gingivitisin tekrarını onleyici onemli bir faktordur. Gingivitisin başlamasında ve diştaşı oluşumunun başlangıc aşamasında en onemli faktor olan bakteriyel plak polisaj yapılmamış puruzlu yuzeylerde cok daha cabuk birikir.
3. Hasta kontrole geldiğinde dişeti gozlenir ve plak elininasyonunun etkinliği değerlendirilir. İltihabın hala mevcut olduğu alanlarda diştaşı ve plak eliminasyonu tam olarak başarılamamış olabilir. Tekrar temizlik işlemi yapılır, hasta plak eliminasyonu konusunda yeniden motive edilir. Tedavinin başarısı veya aşağıda sıralanan başarısızlık nedenlerinin değerlendirilmesi icin hasta mutlaka kontrole cağırılmalıdır.
Gingivitis tedavisinde başarısızlık nedenleri:
· Ozellikle mine-sement birleşiminin apikalinde kalan alanlardaki minik diştaşı partikulleri tam olarak elimine edilmemişse,
· Birikimler temizlendikten sonra iyi bir polisaj yapılmamışsa,
· Dişler uzerindeki eklentiler temizlenmiş ancak, irritasyonun primer nedeni elimine edilmemişse,
· Hasta etkin bir plak kontrolu yapamamışsa.
Tum bu tedavi sırasında hastaya verilmesi gereken bilgiler ve oneriler:
1. Periodontal hastalıklar dişeti iltihabı ile başlar ve dişeti iltihabının en onemli etkeni diş plağıdır. Diş plağının kalsifiye olması ile diştaşı oluşur. Diştaşı puruzlu bir yuzeye sahiptir ve uzeri daima kalsifiye olmamış plak ile ortuludur. Boylece diştaşı, plak icin uygun bir yuva oluşturarak iltihabın surmesine ve şiddetlenmesine neden olur. Bu nedenle oluşmuş diştaşları mutlaka hekim tarafından temizlenmelidir. Temizlenmiş bir ağızda diştaşının yeniden oluşumu etkin bir ağız bakımı ile engellenebilir.
2. Hasta tedavi sonrası olası kanama konusunda uyarılmalıdır ve kontrole geldiğinde bu kanama alanları ve tipi değerlendirilmelidir. Kanama marjinal dişetinden geliyorsa, yeni oluşan plak bu kanamanın nedenidir ve plağın eliminasyonu problemi cozer. Kanama eğer cep tabanından geliyorsa kok yuzeyi tam olarak temizlenememiş ve kalan eklentiler, plak nedeni ile biyolojik olarak uygun nitelik kazandırılamamıştır. Kanamanın tam olarak eliminasyonu icin bu eklentiler tamamen temizlenmelidir.
3. Diştaşı temizliği dişlere zarar verebilecek veya tehlikeli bir işlem değildir.
4. Diştaşı temizliği yapıldıktan sonra dişlerde hassasiyet olabilir, bu durum normaldir. Diştaşı temizliği sonrası onceden diştaşı ile ortulu yuzey acığa cıkar ve acığa cıkan bu yuzeyde soğuk ve sıcağa karşı duyarlılık olur. Bu duyarlılığın uc-dort gunde gecmesi beklenir. Onemli olan, hastanın dişlerindeki duyarlılık nedeni ile etkin fırcalama ve ağız bakım işlemlerini ihmal etmemesidir.
5. Bazı hekimler diştaşı temizliği sonrası yeni oluşacak plağın mineralizasyonunu onlemek amacı ile anti-tartar diş macunu onerebilir. Bu tur diş macunlarının ozellikle bu donemde kullanılması hassasiyet olasılığını ve şiddetini artırabilir.
Periodontal Cerrahi Sonrası Postoperatif Oneriler:
Yapılan periodontal cerrahi işlem sonrası hasta yapması ve yapmaması gereken işlemler konusunda uyarılmalıdır. Hastaya yapılacak oneriler;
1. Cerrahi işlem sonrası 2 saat hicbir şey yiyip icmeyiniz.
2. Ameliyat sonrası ilk 24 saat icerisinde sıcak yiyecek ve iceceklerden uzak durmanız gerekmektedir. Ciğneme operasyona dahil edilmeyen bolge ile yapılmalıdır. Yumuşak ve ılık yiyecekler uygundur. Asitli meyva suları, alkollu icecekler ve baharatlı yiyeceklerden uzak durulması gerekmektedir. Aksi taktirde ağrıya neden olurlar.
3. Ameliyatı takip eden gunlerde sigara icilmemelidir. Dişetini irrite ederek iyileşmeyi tehlikeye atacağından ve ağız ici sıcaklığını arttıracağından cerrahi işlem sonrası sigara icilmemesi gerekir.
4. Ameliyatı takiben 2 hafta suresince, eğer varsa, proaaalerin mumkun olduğunca az kullanılması gerekmektedir.
5. Ameliyat yapılan bolgede pat yoksa veya duştuğunde suturlara bakmak icin dudak ve yanağın kaldırılmaması gerekmektedir.
6. Ameliyat bolgesine konulan pat sizi rahat ettirmek ve yara bolgesini irritasyondan korumak icindir. Ağrıyı onler, yara iyileşmesini kolaylaştırır ve alışık olduğunuz aktiviteleri rahatlıkla surdurebilmenizi sağlar. Pat ilk yerleştirildiği birkac saat icinde rahatsızlık hissi verebilir. Dil veya parmakla patı oynatmayınız. Yerleştirilen pat kucuk parcalar halinde kırılırsa panik yapmayınız. Buyuk parcalar koparsa veya sizi cok rahatsız ederse doktorunuzu arayınız.
7. Hafif şişlikler olabilir. Operasyon bolgesinin uzerine ilk gun buz torbası hazırlayarak dışarıdan uygulayabilirsiniz. Sık olarak bir cay kaşığı tuz koyduğunuz bir bardak ılık su ile ağzınızı yavaşca calkalayınız.
8. Operasyon sonrası ilk 4-5 saat icerisinde cerrahi bolgesinden bir miktar sızıntı olabilir. Bu da tukuruğunuze kırmızı renk verecektir. Bu durumda panik yapmayınız ve sızıntı devam ederse temiz bir gazlı bezi rulo haline getirip 20 dakika kadar kanama bolgesine bası yapacak şekilde uygulayabilirsiniz. Daha uzun sureli kanamalar doktorunuz tarafından kontrol altına alınmalıdır.
9. Operasyon sonrası ilk 24 saat icerisinde urperti ve halsizlik hissi oluşabilir. Bu durum normaldir ve endişeye gerek yoktur. Gunluk aktivitelerinize devam edebilirsiniz, ancak aşırı caba gerektiren sporlar yapılmamalıdır.
10. Ameliyat sonrası iyileşme icin doktorunuzun yazdığı receteyi uygulayınız. Eğer doktorunuz onermişse antibiyotikleri tarif edilen şekilde kullanınız. Ameliyat sonrası ağrınız olursa ağrı kesici alabilirsiniz. Bu durumda aspirin veya benzeri salisilik asit turevi ilaclar alınmamalıdır.
11. Ameliyat edilmeyen bolgelere normal fırcalama işlemlerini uygulayabilirsiniz. Ameliyat bolgesindeki dişlerin ise ciğneme yuzeylerini fırcalayınız. Pat uygulanmamışsa o bolgedeki dişleri de fırcalayabilirsiniz. Ancak, dişipi kullanırken dişeti altına inmeyiniz. Doktorunuz onermişse fırcalama işlemleri sonrası onerilen ağız gargarasını kullanabilirsiniz.
12. Yemek sonrası ağzınızı calkalayın. Patın uzerini nemli pamukla veya kulak temizleme cubuğu ile silebilirsiniz.
13. Doktorunuzun onerdiği sure (1 hafta veya 10 gun) sonunda dikişlerinizi aldırmak ve kontrol icin doktorunuzu arayınız.