İltihaplı bağırsak hastalığı denen diğer hastalık da ulseratif kolittir. Bu hastalığın nedenleri bilinmiyor. Ulserleşmiş kolit sadece kolonda gorulur. Bu yonden bağırsağın herhangi bir bolumunde olabilen Crohn hastalığından farklıdır. Ufak yaraların ve apselerin sadece kolonun ic cidarında (mukoza) gorulduğu iltihaplı bir hastalık ozelliğini taşıyan ulserleşmiş kolit bir kronik durumdur. İltihaplı reaksiyonlar neredeyse her zaman rektum bolgesinde oluşur ve kolonun diğer kısımlarına uzanır. Kolonun ne kadarının etkilendiği bir kimseden diğerine değişir. Eğer iltihap rektumla sınırlıysa bazen bu durum icin ulserleşmiş proktit (proctitis) terimi de kullanılır. Bu hastalığa her yaşta yakalanılabilir. Ancak en cok 15 ila 30 yaşlar arasında gorulur. Crohn hastalığında olduğu gibi beyazlar arasında yaygın bazı ailelerde daha sık gorulur.

Belirtiler

- Kanlı ishal, cerahatli de olabilir.

- Karın ağrısı,

- Acilen, ağrılı olarak tuvalete cıkmak,

- Ateş,

- Kilo kaybı,

- Mafsal ağrısı,

- Deride lekeler.

Bazen ulserleşmiş kolit belirti vermez. Bazen de kolon iltihaplanır ve kanlı ishale neden olur. Boyle hastalığın alevlendiği sıkıntılı devreler arasında sakin rahat devreler yaşanabilir. Aşağı yukarı bu hastalığı yakalananların %15 inde tum kolonu kaplayabilen ve değişen iltihaplanmalarla hastalık cok ciddi seyredebilir. Belirtiler kuvvetli kanlı ishal, ateş ve karın ağrısıdır. Bu belirtiler acil bir tıbbi durum da doğurabilir. Cunku kolonun (toksit megakolon) şişmesi veya genellikle iltihaplanmış kolonun delinmesi riski vardır. Ulserleşmiş kolitler, vucudumuzun diğer yerlerindeki ceşitli belirtilerle de ilgili olabilirler. Buyuk mafsallarda olan ağrı veya iltihaplanma en cok da dizde ayak ve kol bileklerinde gorulenler bu tip belirtiler arasında sayılabilir. Bazı durumlarda ankilozan spondilit ulserleşmiş kolitle ilgili olabilir. Bazen de akut goz ve deri iltihaplanmaları gorulur ve kısmen de tıkanabilir.

Ayrıca kolonun tamamı veya tamama yakın bir bolumu ulserleşmiş kolitten etkilenen kimselerde de hastalığın 8-10 yıl arasında devam etmesi halinde kolon kanseri riski doğar. Hastalık daha az yayılmışsa (orneğin, kolit sadece kolonun sol kısmında ise) risk azalır. Kanser riski zaman uzadıkca artar. Fakat risk iltihaplanma derecesine bağlı değildir. Ulserleşmiş kolit belirtileri en az duzeyde olsa bile kanser gelişebilir.

İlacla Tedavi

Ulserleşmiş kolitlerin tedavisinde kullanılan ilaclar iltihaba karşı tesirli olabilenlerdir. Bunlar “sulfasalazine ve “kortikosteroid lerdir.

Sulfasalazine, hastalığın zaman zaman gorulen minor (cok onemli olmayan) artışlarında ve sancının giderilmesinde kullanılır. Kortikosteroidler ise kanlı ishalin daha şiddetli vakalarında kullanılır. Eğer iltihaplanma yalnız rektumda ise kortikosteroidlerden biri iltihabı gecirip belirtileri ortadan kaldırabilir. Son yıllarda aspirin gibi ilaclarla hazırlanan bazı yeni preparatların iltihabı kuruttuğu ve faydalı olduğu gorulmuştur. Ayrıca araştırmacılar aspirin gibi ağızdan verilen ve bağırsakta ozumsenmeyen bileşimlerin faydalarını araştırmaktadır. Bunların iltihabı ortadan kaldırma ozelliği doğrudan iltihaplı bolgede yararlı olabilir.

İshal cok fazlaysa hastaneye gitmek gerekebilir. Burada vucudun su ihtiyacı damar yoluyla sağlanıp ağızdan beslenme yapılmayarak dinlendirilebilir. Doktorun dikkatle kontrolu altında nadiren azathiopirine gibi ilaclarla immunosuppresive tedavi yapılabilir.

Beslenme

Bazı durumu cok ciddi olan hastalar da-

mardan verilmek suretiyle beslenirler cunku kolonları yemeğe tahammul edemez. Durumu o derece ciddi olmayanlarda ise ishal nedeniyle kaybedilen besinleri telafı etmek icin sıvı bir ilave yemek, ağızdan verilebilir.

Ameliyat

Ulserleşmiş koliti olanların yaklaşık yuzde 20 ila 25 i bir zaman ameliyata gerek duyarlar. Bunlar, ilac tedavisine yanıt vermeyen ya da ağır komplikasyonları olan insanlardır.

Şimdiki eğilim, hasta halsizleşene kadar beklemek yerine, ameliyatı hastalığın erken aşamalarında, kolonun iltihabının ilac tedavisine yanıt vermediği anlaşıldığı zaman yapılması yonundedir. En yaygın olarak uygulanan ameliyat ileo-anal ağızlaştırmadır. Onceki tekniklerin tersine, bu teknik şekil bozucu değildir, dışkının anusten normal cıkışını korur ve genellikle ameliyat icin secilenlerin coğu tarafından iyi tolere edilmektedir. 8 ila 10 yıldır yaygın ulserleşmiş kolitiniz varsa, doktorunuz, kanserin onlenmesi icin tum kolonun isteğe bağlı olarak alınmasını tavsiye edebilir.

Alternatif olarak, doktor, kolonda habis hucrelere bir donuşumu duşunduren değişiklikleri araştırmak ve kuşkulanılan alanlarda biyopsi yapmak icin kolonoskopiyle kolonun donem donem muayene edilmesini onerebilir.