Tromboangiitis obliterans (Buerger hastalığı) en cok kol ve bacaklardaki kucuk ve orta caplı arterleri, venleri ve sinirleri etkileyen nonaterosklerotik segmental enflamatuar bir hastalıktır.

Tromboangiitis obliteranslı bir hasta ilk olarak 1879 yılında Von Winiwarter tarafından tanımlanmıştır. Bundan 29 yıl sonra Leo Buerger ampute edilmiş 11 ekstremitede patolojik bulguların kesin ve ayrıntılı tarifini yapmıştır.

Tromboangiitis obliterans bazı onemli yonleriyle diğer vaskulit formlarından ayrılır.

Patolojik olarak, ileri derecede selluler ve enflamatuar bir trombus vardır. Damar duvarı nispeten korunmuştur.

Bu hastalarda sedimentasyon, CRP, serolojik test-ler (immune kompleksler, kompleman, kriyoglobu-lin) ve otoantikorlar (antinukleer antikorlar, roma-toid faktor) normal veya negatifken arteriyel intimada immun reaksiyon varlığı gosterilmiştir. Arter duvarındaki kollajen I ve III e karşı artmış hucresel duyarlılığı, normal ve arteriosklerozisli insanlardan ayırıcı tanıda kullanılabilir. Eichhorn ve arkadaşları Buerger in aktif evresinde 7 hastada, serum anti-endotel antikorlarında artma (ortalama 1857 U, nor-mal 30 kişide 126u, remisyonda olanlarda 461 U.) gostermişlerdir.

Bu hastaların (klinik olarak) hastalıksız gibi duran ekstremitelerine, “Sodium nitroprusside” gibi endotele bağımlı olmadan vazodilator etki yapan ajanlara verildiğinde vazorelaksasyon normal olmasına rağmen (endotele bağımlı) etkili “Acetyl-Choline” intra arteriyel verildiğinde; “Pletysmog-raphy” ile olculen relaksasyon normale gore duşuk olmakta, yapılan arteriografik incelemede, kucuk arterlerde multipl tıkanmalar olduğu, ozellikle proksimal arterler normal gorunurken, brakial arter distalinde, infrapopliteal arterlerde, hastalıklı olanla-rın normallerin arasına serpiştirilmiş gibi olduğu gorulebilmektedir. Klinik seyrinde ayak ve bacakta “Flebitis migrans” tablosu tipiktir, patolojilerinde akut fazlarında cok hucreli inflamatuar trombusler vardır. Kronikleştikce trombusler organize olur ve duvarda fibrozis gelişir. Ancak internal elastik lamina pek coğunda korunmuştur. Bu ozellikler arteriosklerozis veya vaskulitislerden ayırmada faydalıdır.

Allen testi yapılması genc tiryakilerde, ellerdeki dolaşımı aydınlatır ve ayaklarda trofik değişikliklerin başlangıcında bile bu test sonucu anormaldir. Teşhis flebitis migrans olması, ellerde de benzeri tutu-lum, istirahat ağrısı, sigara tiryakiliği, yaşın < 45 olu-şu, gangren veya iskemi belirtileri, oto immun has-talık olmayışı, diabetes mellitus olmayışı, emboli nedeni olmayışı, arteriografik bulgular ve nadiren biyopsi ile yapılabilir.

Hastalığın erken donemlerinde belirti ve bulguları silik olup, sıklıkla ayakta başlayan parmak yaraları, solukluk ve soğukluk, uyuşukluk, karıncalanma ve yanma tarzında şikayetler gorulur.

Hastalık ilerledikce, yurume ile artan istirahatle azalan bacak ağrıları yerleşir. Hasta uzun sureli yuruyuşlerde, giderek artan ağrı sebebiyle durmak ve dinlenmek zorunda kalır. Sıklıkla caddelerde, bu durma donemlerinde vitrinlere bakılarak ağrının gecmesi beklendiğinden, klasik tıp kitaplarına bu durum vitrin belirtisi olarak gecmiştir. İleri donemlerde ağrı sadece hareketle değil, istirahat donemlerinde bile hissedilmeye başlar.

Yine ozellikle soğuk su ve hava ile temasta el ve bacaklarda morarma, ayakta şişme ve gangren ileri donemlerde gorulen bulgulardır.

Hastalığın sigara ile ilgisi kesin olarak gosterilmiş olup, sigarayı bırakmayan hastalar, uzuv kaybına yol acacak sonuclarla karşı karşıyadır.

Hastalığın teşhisi icin Doppler ultrasonografi ile damarlardaki kan akım seviyesi ve daralma gosterilir, damar icine kontras madde verilerek cekilen filmlerle teşhis kesinleştirilir.

Tedavide gangren olmadan sigarayı bırakanlar-da, %94 amputasyon gerekmemiş, sigara icenlerde en az %43 amputasyon yapılmış.

Gunde 6 saat sureyle İloprost (prostoglandin analoğu) infuzyonu verilmesi, intraarteriyel “strepto-kinase” 10.000U ile başlayıp, saat başı 5000U veril-mesi nadir endikasyonlarda infra inguinal arteryel By-pass ameliyatı, omental transfer ameliyatları, spinal kord stimulatorleri, vaskuler endoteliyal Growth faktor gen tedavileri ile başarılı sonuclar bildiren raporlar vardır. Sempatektomi ameliyatla-rının, amputasyonları onlemede ve ağrıyı azaltmak-taki rolu yeterince aydınlık değildir.

Isırgan otunun da tedavide faydalı olduğu iddia edilmektedir