Diz eklemi, bacağınızın ustune bastığınızda ortaya cıkan darbe etkisini azaltmak icin yastık benzeri oluşumları kapsar. Bu oluşumlarda yırtılma veya zedelenme ortaya cıkarsa ağrılı diz hastalığı da denilen diz incinmeleri oluşur.

Belirtiler

- Dizde ağrı ve şişme

- Dizin sağlam basamaması, sendeleme duygusu

- Bir patlama sesi, bir surtunme duygusu veya eklemin fiziki olarak kilitlenmesi

- Diz belirli bir pozisyonda sertce kilitlenirse veya bir travma olayı şiddetli bir ağrı meydana getirip de diz normal fonksiyonunu yapamaz olursa derhal tıbbi yardım sağlayınız.

Diz eklemini yaralanmalara duyarlı hale getiren iki onemli faktor bulunmaktadır. İlki, dizin konumu, dizi beklenmedik darbelere maruz kalmasına ve surekli kullanılan bir eklem olmasına neden olmaktadır. İkincisi, dizin yapısının karmaşıklığıdır. Dizin hareket aralığı, vucuttaki diğer eklemlere benzemez: Bukulme dışında, daha karmaşık hareketleri de yapmamızı sağlar.

Teşhis

Bir diz yaralanmanız olduğu zaman, ceşitli pozisyonlarda muayene edilmesi gerektiği icin, doktorunuz hareket ettirdiğinde ağrıyı azaltmak amacıyla uyuşturucu bir ilac verebilir.

Dizin dıştan muayenesinden sonra, dizin icindeki yapıların ve oluşan hasarın gorulmesi-ni sağlayan testler yapılabilir. Geleneksel yontem diz rontgeninin cekilmesidir. Diğer yontemler arasında, artrografi (eklem boşluğuna boyalı bir madde verildikten sonra rontgen cekilmesi) ve manyetik rezonans (MRI; manyetik bir alana dokunun verdiği yanıtın bir bilgisayar tarafından yorumlandığı, eklem yapısını gosteren yontem) sayılabilir. Artroskopi (eklem boşluğunun, kucuk bir kesiden eklem icine sokulan fiberoptik bir boru aracılığıyla incelenmesi) de yapılabilir.

Diz incinmelerinin şiddet derecesi farklılık gosterir, bu mafsalın uğradığı hasarın tipine bağlıdır. Coğu diz incinmelerinin sınıflandırıldığı birkac ana grup vardır. Hepsi de mafsalda ağrı ve dengesizlik gucsuzluk meydana getirebilir.

Meniskus Yırtıkları

Meniskus dizde, uyluk kemiğinin ucuyla kaval kemiği ucları arasında bulunan yarımay şeklinde bir kıkırdaktır. Belirli darbe ve bukme zedelenmeleri ve meniskusde yırtılmaya yol acar ve mafsalda ağrı yapar. Bazen zedelenme anında bir ses duyulur.

Coğu zaman bu zedelenme sizin bukulup kalmanıza yol acacaktır. Bazı durumlarda, ayağa kalkıp hatta aktiviteye devam edebilirsiniz, fakat buyuk ihtimalle dizdeki bir kıkırdak yırtılması derhal şişmeye ve surekli ağrıya sebep olacaktır. Birkac haftalık bir surede iyileşse bile nuksedebilir.

Serbest Cisimler

Bazı diz zedelenmelerinde diz kapağının veya kıkırdağın (meniskus) parcaları yerlerinden kopar ve mafsal boşluğunda rasgele dolaşmaya başlar. Bunun yaptığı etki bir kapıya kalem sıkışmasına benzer. Kucuk bir başıboş kıkırdak parcası bile diz mafsalına takılıp mafsalı “kilitleyebilir veya ağrı yapabilir.

Tedavi

Diz incinmesi icin gereken tedavi her incinmeye gore farklıdır. Nispeten kucuk diz zedelenmeleri icin uygun tedavi yaklaşımı koruma, dinlenme, buz, kompres ve yukseltme olarak ozetlenebilir. incittiğiniz zaman dizinizi kullanmayı bırakın. Şişmeyi sınırlı tutmak icin buz ve bandaj (sarma, sıkıştırma kullanın. Ağrıyı ve şişmeyi azaltmaya yardımcı olmak icin bacağınızı yukseğe kaldırın.

Eğer ekleminiz ağır şekilde hasar gormuşse rekonstruktif cerrahi gerekecektir, belki kemikleri, eğer yerinden cıkmış veya kırılmışsa yerine yerleştirmek icin, veya kopan veya yırtılan bağları tekrar yerine bağlamak icin coğu zaman, ufak zedelenmeler icin buyuk bir yer acmadan kucuk bir bolgede yapılan bir işlem olan artroskopi ile tamir edilebilir.

Rehabilitasyon

Ameliyattan sonra, ilk iyileşme suresi icinde bir destek aracı, aparey veya alcı uygulanabilir. Dizi hareket ettirmenize izin verildikten sonra hareket kapasitesini geri dondurmek ve mafsalın gucunu tekrar kazanması icin size bir egzersiz program verilecektir. İyileşmenizi bir fizik tedavi teknisyeni veya rehabilitasyon uzmanı gozlemleyebilir.