Latince boğaz anlamında olan guttur kelimesinden gelen guatr terimi, ceşitli bircok durumu belirtmek icin kullanılır. Aslında guatr sadece tiroid bezinin buyumesini belirtir. Bu buyume az. kucuk, lokalize bir şişkinlik şeklinde, veya her iki lobun daha genel bir şişkinliği şeklinde olabilir.

Buyuyen tiroid bezi hormonunu, normal, normalin altında veya aşırı olcude salgılayabilir. Nadir durumlarda buyume nefes borusunun cevresini sararak nefes borusunun daralmasına yol acar. Bu buyume yutkunmayı zorlaştırabilir. şaşırtıcı olan şey, genelde guatrların fazla rahatsızlık vermemesidir. Kişinin boğazında bir basınc veya şişkinlik hissi duyulduğu coğu vakalarda rahatsızlık duygusal gerginlikten kaynaklanmaktadır.

Gecmişte guatrın en sık gorulen nedeni, toprağın iyot yonunden yetersiz olduğu bolgelerde beslenmedeki iyot eksikliğiydi. İyotlu tuz piyasaya cıktıktan sonra, guatr cok daha nadir gorulur oldu, hem de şimdi yiyeceklerimiz oyledir ki insan iyotlu tuz kullanmasa bile iyot eksikliği olma ihtimali pek yoktur. Dunyanın başka yerlerinde eksiklikleri pek de az rastlanan bir durum olmasa da Amerika Birleşik Devletleri nde iyot takviyesi almak gereksiz ve dolayısıyla arzu edilmeyen bir şeydir.

Basit Guatr

Basit guatrın ozelliği, tiroid bezinin yumuşak ve yaygın şekilde buyumesidir. En yaygın olduğu donemler hamilelik ve buluğ cağıdır şayet basit guatr estetik problemi yaratacak kadar buyukse, kucultmek icin tiroid hormonu verilebilir

Graves Hastalığı

Graves hastalığı, genellikle tiroid bezinde hafif, fakat genel bir şişme meydana getirir. Bu, tiroid bezinin 1 aşırı derecede uyarılmasının sonucudur. Bazen bezin kendisi de buyuyebilir.

Adenomlu Guatr

Adenomlar, kendilerini bezin geri kalan kısmından bir duvar gibi ayıran az cok normal tiroid dokusu buyumeleridir. cok sık rastlanmayan bir durum olarak, bir veya daha fazla adenom aşırı miktarlarda tiroid hormonu uretir ve bunun sonucunda hipertiroidizm ortaya cıkar. Bazen de ender olarak bir adenom nefes borusunu kısmen tıkar ve bu durum yuzeysel olarak astımı andıran bir nefes alma zorluğu doğurabilir

Tiroid Kanseri

Coğu tiroid kanserleri yavaş gelişir. Bunlar, boyundan radyasyon tedavisi gormuş olan kimselerde bir olcude daha sık gorulme eğilimi gosterirler. Sık gorulen tipleri papiler ve folukuler tiplerdir. Papiler tipi boyundaki lenf bezlerine yayılma (sıcrama) eğilimi gosterir. Folukuler tipi akciğerlere ve vucudun daha uzak yerlerine atlayabilir.

Tiroid kanseri gelişirken, başlangıcta tiroid bezinde kucuk bir şişkinliktir ve bir adenomdan kolayca ayırt edilemeyebilir.

Kanserli olduğundan şuphelenilen şişkinlikten iğneyle doku alınıp mikroskop altında incelenir. Bu test her zaman şişkinliği kanserli olup olmadığı konusunda net bir cevap sağlamazsa da alınan sonuc şişkinliği cerrahi olarak cıkartılmasında yol gostermeye yeterli olur.

Ameliyatta şişkinliğin habis olduğu ortaya cıkarsa. (patalog, cerraha cıkartılan şişkinliğin habis olup olmadığını birkac dakika icinde soyleyebilir), cerrah tiroid bezinin buyuk bolumunu cıkartacaktır. Belirli şartlar altında ameliyattan sonra cerrahi tedaviyi desteklemek icin radyoaktif iyot verilebilir ilac olarak tiroid hormonu vermenin de geri kalan kanser hucrelerinin buyumesini geciktirdiği duşunulmektedir.

Tiroid Bezinin Meduler Kanseri

Bu az gorulen bir tiroid kanseri ceşididir. Bu kanserin hucreleri Kalsitonin denen bir hormon salgılar ve kanserin ilerlemesi kandaki Kalsitonin konsantrasyonunu olculmesi yoluyla izlenebilir. Meduler karsinom sıklıkla aynı ailenin uyeleri arasında ortaya cıkar ve buna tutulan kişide aynı zamanda feokroma sitoma da bulunabilir.

Lenfositik Tiroidit

Bu tip guatra bazen Hashimoto hastalığı denir; bu isim hastalığı tarif eden Japon pataloğun adıdır. Bu durumda anormal bir antikor, tiroidin normal fonksiyonunu kaybetmesine neden olur. Bu etki hipotiroidizme yol acar. Genelde bez orta derecede buyumuştur ve doku olarak oldukca esnek lastik gibidir.

Genellikle tiroid hormonu tedavisi bezin kuculmesini sağlar; oyle ki ameliyata gerek kalmaz. Bu, butun tiroid bozuklukları icinde en cok gorulebilir. Antikoru tespit etmek icin yapılan kan testi teşhise yardımcı olur ve yapılacak tiroid iğne biyopsisi genellikle bunu teyid edecektir.

Subakut Tiroidit

Bu, yutkunma ile artan bir tiroid ağrısına yol acan, az gorulen bir durumdur. Tiroid bezi hafifce buyumuş olup cok hassastır. Sedimantasyon hızı testi denen ozel bir test yapılabilir. Subakut tiroidit durumunda sedimantasyon hızı cok yuksek, tiroid hormonu değerleri duşuk veya yuksek olabilir.

Tiroid genellikle birkac ay icinde normale doner. Coğu zaman aspirin, belirtiler duzeltebilir, yalnız doktorunuz, eğer belirtileri daha belirgin hale gelirse kortikostiroid ilaclar verebilir.