kene rengi kene ne renk olur koparılırsa ne olur
DESTEK TEDAVİSİ:
Sıvı elektrolit izlenmesi ve gerekirse replasmanı
Kan komponentlerinin izlenmesi ve gerekirse
replasmanı (taze donmuş plazma ile faktor, trombosit susp. ile trombosit verilmesi)
Kanama takibi ve gerekirse tam kan replasmanı
Şok durumunda vazopressorlerin kullanımı
ETKENE YONELİK TEDAVİ:
Antiserum kullanılması
Ribavirin kullanılması

ANTİSERUM
İyileşen hastalardan elde edilen bağışık serum bazı durumlarda kullanılmış olmasına rağmen yararı gosterilememiştir.
RİBAVİRİN
Ribavirin’in KKHA etkenine maymun vero hucrelerinde in-vitro etkinliği belirlenmiştir.
Hayvan deneylerinde infekte farelerde viremiyi onlemediği ancak organ patolojisini engellediği gosterilmiştir.

İlacın oral ve parenteral formları, hem tedavi hem de proflaksi amacıyla kullanılmıştır.
Literatur sonucları ilacın hem tedavi hem de proflaksi acısından genelde başarılı bulunduğunu belirtmektedir.
İran’da 69 hastanın 61’i (% 88.9) ribavirin tedavisi ile sağ kalmıştır. * Clin Infect Dis 36: 1613-8, 2003.
Kore’de askerlerde temas sonrası proflaksi de başarı ile kullanılmıştır. **http:cbwinfo.com/Biological/Patogens/CCHF.html

ŞUPHELİ YADA TANISI DOĞRULANMIŞ HASTA İCİN ONERİLEN RİBAVİRİN İLE TEDAVİ ŞEMASI
IV. kullanım : 2 gr (30 mg/kg) yukleme dozu,
4×1 gr (15 mg/kg) / 4 gun,
3×0.5 gr (7.5 mg/kg) /6 gun.
Oral kullanım: 2 gr yukleme dozu,
4×1 gr / 4 gun,
4×0.5 gr /6 gun.
Cocuklar icin tedavi onerisi henuz yoktur.

Ribavirin, embriyotoksik ve teratojeniktir. Gebelik ve laktasyonu bulunan ciddi durumdaki hastalara ribavirin tedavisi doz değişikliğine gidilmeden uygulanmalıdır. Tedavi sırasında emzirme işlemine son verilmelidir.
Ribavirin’in en onemli yan etkisi; geri donebilen ve tedavi edilebilen hemolitik anemidir.

Endemik bolgelerde kişisel korunma onlemleri :
1. Kenenin aktif olduğu donemlerde kenelerin bol
bulunabileceği alanlardan kacınılmalıdır.
2. Kene ısırmasını onlemek icin giysilere ve deriye
repellent (sinek, bocek savar) uygulamalıdır.
3. Giysilerin ve cildin duzenli olarak kene
acısından kontrolu yapılmalı ve kene varsa
cıkarılmalıdır.
4. Kimyasal madde kullanımı kenelerin kusmasına
neden olacağından, keneler mekanik olarak
yavaşca ve tek bir hareketle parcalanmadan
cıkarılmalıdır.
5. Uzun corap, bot, uzun pantolon giyilmeli ve
pantolon corabın ya da botların icine, tişortun alt
kısmı da bele yerleştirilmelidir.
Endemik alanlarda ciftlik hayvanları ile uğraşan kişiler kendilerini korumak icin ek onlemler almalıdır:
1. Deriye (orn.DEET) ve giysilere (orn.permentin)
repellent (bocek kovucu, itici sıvı) surulmelidir.
2. Derinin, infekte doku ve kanla temasını onlemek
icin eldiven ve koruyucu giysiler giyinmelidir.

Sağlık calışanları icin de korunma onlemleri gereklidir:
1. KKHA’nin nozokomiyal yayılım riski vardır.
2. Tanı alan ya da şuphelenilen hastalar izole
edilmelidir. Temas onlemleri alınmalıdır.
3. Tanı amacıyla kan ve doku ornekleri alınırken
ve laboratuvara yollanırken korunma onlemleri
alınmalıdır.
4. Lab. uygulamaları 4. derece emniyet duzeyi
(biosafety level 4) ozelliklerine sahip lab.larda
yapılmalıdır.
5. Kesici ve delici aletler, vucut atıkları guvenli bir
şekilde atılmalı veya dekontamine edilmelidir.
6. Sağlık calışanları cerrahi prosedurler esnasında
oluşabilecek kesici yaralanmalar nedeniyle de
yuksek risk altındadırlar. (Abdominal semptomların
nedenini araştırmak icin cerrahi girişim yapan hekimlere
infeksiyonun bulaştığı gosterilmiştir.)
7. İnfekte kan ve doku ile temas eden sağlık
calışanları temastan sonraki 14 gun boyunca ateş
ve semptomlar yonunden gunluk olarak
izlenmelidir.
8. Şupheli veya doğrulanmış olgu ile temas
sonrasında ribavirin ile proflaksi de
uygulanmalıdır: 4 x 0.5 gr/ 7gun PO.
Aşı: KKHA’ne karşı fare beyin derivesinden inaktif bir aşı elde edilmiş ve Doğu Avrupa’da kucuk capta kullanılmış olmasına rağmen insanlar icin etkin ve emniyetli aşı henuz mevcut değildir.
Akarisidler (akar ilacları) ile kene kontrolu en etkin ve akılcı uygulamadır.

Bunlar da Sağlık Bakanlığının sitesinden alınan korunma yontemleri;

* Hasta ve hastanın sekresyonları ile temas sırasında mutlaka universal onlemler (eldiven, onluk, gozluk, maske vb.) alınmalıdır. Genellikle hava yolu ile bulaşmadan bahsedilmemektedir. Ancak, kan ve vucut sıvıları ile temastan kacınılmalıdır. Bu şekilde bir temasın soz konusu olması halinde, temaslının en az 14 gun kadar ateş ve diğer belirtiler yonunden takip edilmesi gerekmektedir.
* Hayvan kanı, dokusu veya hayvana ait diğer vucut sıvıları ile temas sırasında da gerekli korunma onlemleri alınmalıdır.
* Kene mucadelesi cok onemli olmakla birlikte oldukca zor gorulmektedir. Keneler yumurta donemleri haric diğer biyolojik evrelerinde insanlara hucum ederek kan emebilir. Hem mera keneleri hem de mesken keneleri gelişmelerini surdurebilmek ve nesillerini devam ettirebilmek icin konakcılarından kan emmek zorundadırlar; genel olarak da konakcı spesifitesi gostermezler. Coğrafik bolgelere ve turlere gore değişmekle beraber, KKKA’yı bulaştıran Hyalomma soyuna ait keneler genel olarak nisan ve ekim aylarında aktiftirler; bu donemlerdeki salgınların sebebi de budur. Bu nedenle oncelikle konakcılar kenelerden uzak tutulmalı ve kenelerin kan emmeleri engellenmelidir.
* Mumkun olduğu kadar kenelerin bulunduğu alanlardan kacınılması gerekmektedir. Hayvan barınakları veya kenelerin yaşayabileceği alanlarda bulunulması durumunda, vucut belirli aralıklarla kene yonunden muayene edilmeli; vucuda yapışmamış olanlar dikkatlice toplanıp oldurulmeli, yapışan keneler ise kesinlikle ezilmeden ve kenenin ağız kısmı koparılmadan (bir pensle sağa sola oynatarak, civi cıkarır gibi) alınmalıdır.
* Diğer onemli hususlardan birisi de piknik amaclı olarak su kenarları ve otlak şeklindeki yerlerde bulunanlar donduklerinde, mutlaka uzerlerini kene bakımından kontrol etmeli ve kene varsa usulune uygun olarak vucuttan uzaklaştırmalıdır. Calı, cırpı ve gur ot bulunan yerlerden uzak durulmalı, bu gibi yerlere cıplak ayakla veya kısa giysilerle girilmemelidir.
* Ormanlarda calışan işcilerin ve ava cıkanların lastik cizme giymeleri veya pantolonlarının pacalarını corap icine almaları kenelerden koruyucu olabilmektedir.
* Hayvan sahipleri hayvanlarını kenelere karşı uygun akarisitlerle ilÂclamalı, hayvan barınakları kenelerin yaşamasına imkÂn vermeyecek şekilde yapılmalı, catlaklar ve yarıklar tamir edilerek badana yapılmalıdır. Kene bulunan hayvan barınakları uygun akarisitlerle usulune gore ilÂclanmalıdır.
* Gerek insanları gerekse hayvanları kene enfestasyonlarından korumak icin repellent olarak bilinen bocek kacıranlar dikkatli bir şekilde kullanılabilir. Repellentler sıvı, losyon, krem, katı yağ veya aerosol şeklinde hazırlanan maddeler olup, cilde surulerek veya elbiselere emdirilerek uygulanabilmektedir. Aynı maddeler hayvanların baş veya bacaklarına da uygulanabilir; ayrıca, bu maddelerin emdirildiği plÂstik şeritler, hayvanların kulaklarına veya boynuzlarına takılabilir.
* Kenelerin cevrede cok olması halinde mera, cayır, calı, cırpı ve gur otların bulunduğu yerler gibi kenelerin yaşamasına musait alanlarda, diğer canlılara ve cevreye zarar vermeden, insektisit uygulamalarına başvurulabilir. Acık alanlara insektisit uygulamalarının uygun gorulduğu durumlarda ucak, helikopter, puskurtme cihazı monte edilmiş arac veya sırtta taşınan pompalar kullanılmalıdır.
* Acık alanlarda yapılabilecek kene mucadelesi amacıyla, her bir hektara aktif madde olarak carbaryl ve propoxur hektara 2 kg, deltamethrin ve lambda-cyhalothrin 0,003-0,3 kg, permethrin 0,03-0,3 kg, pirimiphos-methyl ise 0,1-1 kg olarak uygulanabilmektedir.
* Son yıllarda, kene populÂsyonunun kontrolunde biyolojik yontemlerin kullanılmasına ilişkin calışmalar da yurutulmektedir