Son gunlerde uzerinde en cok konuşulan hastalık hipoglisemi, kan şekerinin herhangi bir nedenle aşırı derecede duşmesi olarak tanımlanıyor. Acıbadem Hastanesi Diyabet Merkezi Uzmanı Dr. Yaser Suleymanoğlu, hipogliseminin bir hastalık değil biyokimyasal bir olay olduğuna dikkat cekerek hipoglisemi hakkında merak edilenleri anlatıyor.

Hipoglisemi nedir?
Kan şekerin normalin altına duşmesidir. İnsanın normal aclık kan şekeri 85-100 mg/ dl arasında seyir ederken, bu rakam toklukta 120-130 mg/ dl arasında seyir eder. Uzun suren aclık durumunda veya tokluk sonrasında - ozellikle şeker ve unlu mamullerden zengin bir yemek yedikten 2-3 saat sonra kan şekerinin duşmesi sonucu hipoglisemi yaşanır. Aşırı terleme, carpıntı, ellerde titreme, konsantrasyon kaybı, konuşma gucluğu, sinirlilik, bulantı, aşırı acıkma hissi, tam bilinc kaybı ile hipoglisemi oluşur.

Hipoglisemi’nin nedenleri nelerdir?
Şeker ve ensulin bolizmasında bir duzensizlik olarak ozetlenecek Tip 2 diyabetin erken donemi olabilir. Ancak her zaman neden bu değildir. Yoğun calışma temposu, aşırı stres, ağır egzersiz durumlarında ve yeteri miktarda kalori veya karbonhidrat alınmadığı takdirde hipoglisemi gorulme riski vardır. Tiroit ve bobrekustu bezleri başta olmak uzere bazı endokrin organların urettiği hormonların fazlalığında veya yetersizliğinde hipoglisemi bulguları gorulebilir. O nedenle hipoglisemiden yakınan bir hasta endokrin (hormon) acısından ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmelidir. Eğer endokrin organ fonksiyonlarında bir duzensizlik yok ise, kişinin Tip 2 diyabet adayı olabileceği duşunulur.

Tanı nasıl konur?
Daha once anlatılan yakınmaları olan bir kişide, hipoglisemiye neden olabilecek diğer nedenlerin olmadığı anlaşıldıktan sonra, 75 gram glikozla şeker yukleme testi yapmak coğu kez tanıyı koydurabilir. Şeker yukleme testi sırasında alınan kan orneklerinde ensulin değerlerinin yuksek, gec saatlerde şeker değerlerinin duşuk oluşuyla yakınmaları olan bir kişide reaktif hipoglisemi tanısı koydurur. Reaktif hipoglisemi ayrı bir hastalık değil yalnızca başka bir hastalığın bir bulgusudur. Saptandığında yapılması gereken, buna neyin sebep olduğunu bulmak ve onu tedavi etmeye calışmaktır.

Tedavisi nasıl yapılır?
Hipoglisemi nedenini bulmakla başlar. Reaktif hipoglisemilerin coğu erken donem tip 2 diyabetten kaynaklandığını duşunmek, diğer olası nedenlerin de gozden gecirmek gerekir. Hipoglisemide beslenme ve egzersiz tedavileri de uygulanır. Ensulin miktarlarındaki aşırı yuksekliği olan vakalarda, hekim tarafından ilac verilebilir.

Şeker yukleme testi yapılırken nelere dikkat edilmeli?
Şeker yukleme testi yapmadan onceki 3 gunluk donem suresince şeker bolizmasını etkileyecek doğum kontrol hapları, kortizon, bazı tansiyon duşuruculer, kortizon gibi ilacları doktoruna danışarak almamalıdırlar. Bunun dışında dikkat edilmesi gereken onemli bir konu, herhangi bir kısıtlayıcı perhiz yapılmamasıdır. Karbonhidrattan daha zengin gıda alınması gereken bu 3 gunluk surede ekmek, hamur işi ve tatlılar serbest olarak yenilir. Bu donem suresince dikkat edilecek şeylerden biri de eğer yapılıyorsa bir egzersiz programına ara verilmesi gerekliliğidir.

Şeker yukleme testinin zararı var mıdır?
Yanlış bir kanı vardır: ‘Benim daha once şekerim yoktu, şeker yukleme testinin yapılması bende şekere yol actı’. Şeker yukleme testinde alınan şeker miktarı cok onemli boyutlarda değildir. Bu test sadece var olan bir tablonun ortaya cıkmasını sağlar. Test sırasındaki en fazla yakınmalardan biri bulantı-kusma şikÂyetleridir. Verilen glikoz sadece 1 bardakta eritilip icirilmeye calışıldığında ortaya cıkan bir yakınmadır. Toplam glikoz 3 bardak suda eritilip, bir miktar limon sıkıldığında boyle bir sorun gelişmeyecektir