aşırı sinirlilik nedenleri bebeklerde sinirlilik tedavisi bebeklerde hali aşırı hali
Hiperaktiflik

Hiperaktif cocuk hic durmadan koşuşturur, başladığı işi birden bırakıp bir başkasına gecer. Bu ozellikleriyle anne - babalar icin oldukca yıpratıcıdır ama tedaviyle sakinleştirilebilir. Hiperaktiflik birtakım ruhsal sorunları olan cocuklarda gorulebilecek belirtilerden biridir. Beyin hasarlarıyla, sarayla, otizmle (aşırı icedonukluk) ve cocukluk şizofrenisiyle de bağlantılı olabilir. Ne var ki, bircok kişi icin hiperaktiflik, oteki zihinsel bozukluklarla bağlantısı olmayan bir aşırı hareketlilik durumudur. Bu, hiperkinetik sendromdur; hiperaktifliğe gore daha enderdir ve coğunlukla erkek cocuklarda gorulur. Hiperaktif cocuk anne ve babasını cok uğraştırır. Aşırı hareketli olduğu kadar saldırgandır ve başka cocuklarla ilişki kurmakta gucluk ceker. Yıkıcı olabilir; bir şeyi yapması onlendiğinde birden ofke nobetine tutulabilir. Ama hiperaktif cocukların ruh halleri cok cabuk değişir; ofke ve saldırganlığı birden hoşnutluk ya da keder izleyebilir. İlgisini bir konu uzerinde yoğunlaştıramadığından okulda başarılı olamaz, oğrenmekte gucluk ceker.

Nedenleri Aşırı hareketliliğin nedeni, otizm gibi bir zihinsel bozukluk olabilir; başka belirtilerle birlikte ya da hiperkinetik sendromda olduğu gibi tek başına gorulebilir. Hiperaktifliğin nedenleri konusunda goruş ayrılıkları vardır. Organik bir beyin bozukluğuna ya da kalıtsal bir nedene bağlı olduğunu duşunenler vardır. Bazı uzmanlar ise bunun bir aile ici sorunu olduğuna inanmakta ve ailenin tumunu, aile ici ilişkileri gozden gecirip neyin hiperaktifliğe yol actığını gordukten sonra tedavinin gercekleştirilebileceğini ileri surmektedirler.

Belirtiler Hiperaktif cocukların coğu bebekken de aşırı hareketlidirler ama yurumeye başladıkları donemde belirtiler iyice belirginleşir. Anne - babalar cocuktaki surekli koşuşturma halini bu donemde fark ederler. Ana belirti, ilgiyi ve dikkati toplayamama (konsantrasyon yetersizliği) ile dikkat suresinin kısalığıdır. Coğunda zek ortalaması duşuktur; gec konuşurlar. Yıkıcı olmadıkları zamanlarda sakar ve beceriksizdirler. Ruh hallerindeki değişmeler şaşırtıcı derecede hızlıdır. Hiperaktif cocuk başka cocuklarla iyi gecinemez. Oyunlara ilgisini surduremez ve cok cabuk saldırganlaşır. Okulda da hiperaktifliği surer. Okuma - yazma oğrenmesi guctur ve genellikle kavrama sorunları olur: Sozgelimi sağ - sol ayrımını, bicimler arasındaki ilişkileri cok zor anlar. Anne - babaları en cok uzen, bu cocukların kendi kendilerine zarar verebilmeleridir. Hiperaktif cocuklar duşunmeden birden bire hareket ederler; yani aniden pencereden aşağı atlayabilir ya da caddeye fırlayabilirler. Saldırganlıklarıyla başka cocuklara zarar verebileceklerinden dikkatle izlenmeleri gerekir. Ailede bir bebek varsa, o da tehlikededir; ozellikle anne - babanın ilgisini bebeğe yoneltmesini kıskanan hiperaktif cocuk bebeği incitebilir. Bir başka tehlike de anne - babanın gunden gune hoşgorulerini yitirmeleri ve aile ici ilişkilerin bozulmasıdır. Oysa hiperaktif cocuğun cezaya değil, sabır ve sevgiye gereksinimi vardır. Evde kendisine ne kadar guven duygusu verilirse, oteki cocuklar ve okulla ilgili sorunlarının yarattığı toplumsal baskılarla o kadar iyi baş eder.

Tedavi Hiperaktiflik ilacla tedavi edilebilmektedir. Bazı vakalarda sakinleştiriciler iyi sonuc vermektedir. Amfetanin grubu ilaclar ise, yetişkinlerde uyarıcı etki yapmalarına karşın bu tur cocuklarda sakinleştirici olarak kullanılmaktadır. Aynı bicimde, yetişkinleri uyaran kahve de hiperaktif cocuğu sakinleştirebilmektedir. İlac tedavisi hekim tarafından sıkı bicimde denetlenerek uygulanır; yan etkiler goz onune alınarak en iyisi bulununcaya kadar bir dizi ilac denenebilir. Cocuğun dikkatini toplama ve surdurme yeteneğini geliştirmek icin davranış tedavisi uygulanır. Anksiyete varsa, giderilmesi icin, coğu zaman oteki aile bireylerini de kapsayan psikoterapi seansları yapılır. Anne - babalar bir uzmandan, hiperaktif cocuklarına nasıl davranmaları gerektiğini oğrenmelidirler. Cocukların coğu oldukca hareketli oldukları ve bu yuzden anne - babalarını yordukları bir donem gecirirler. Bu durum hiperaktiflikle karıştırılmamalıdır. Hiperaktiflik genellikle bebeklikte başlar ve dikkat toplayamama gibi başka belirtilerle birlikte seyreder. Hiperaktif cocuk buyudukce sakinleşir ve coğunlukla aşırı hareketliliği ergenlik cağında sona erer. Ama bu donemde de aşırı hareketliliğin yerini, hareketsizlik ve uyuşukluk alabilir. Bu kez de canlılık kazanmaları icin yardım gormeleri gerekir. Arkadaşlık edememe, toplumdışı kalma ve oğrenme gucluğu varlığını surdurur ve ozel eğitim gerekebilir. Bircok anne - baba cocuğun aşırı hareketliliği bitince rahatlar ve sorunlarının bittiğini sanır. Oysa cocuğun sorunları surmekte ve anne - babanın yardımı gerekmektedir.