Diyabetes insipidus nedir?

İsim benzerliğine rağmen diyabetes insipidus diyabetes mellitusla ilgili değildir. Bu nedenle halk arasında şekersiz diyabet olarak da bilinir. Diyabetes insipiduslu hastalar idrarlarını yeterince yoğunlaştıramazlar; bu nedenle cok sık idrar yapmak zorundadırlar. Gece idrara gitmek icin 2-3 kez kalkmaları gerekir. Bu hastalar surekli susuzluk duyarlar.
Şekersiz diyabet (diyabetes insipidus): Diyabet insipidus şeker hastalığı ile sadece isim benzerliği olan ve cok idrar etme (poliuri) cok su icme (pilidipsi) ve yoğunluğu duşuk idrar yapma ile belirlenen bir hastalıktır. Şekersiz diyabetin norojenik (hormonal), nefrojenik ve zoraki su icme sendromu (psikojenik) olarak uc tipi vardır.
Şekersiz diyabette esas bozukluk bobreklerden suzulen suyun bobrek tubuluslarından yeniden emiliminin tam olmamasıdır. Bu durum su kaybedilmesine ve bunun doğurduğu cok su icmeye yol acar. Fazla miktarda idrar yapma ve su icme mutlaka hekime başvurmayı gerektiren şikayetlerdir. Sut cocuklarında şekersiz diyabet, aşırı huzursuzluk, tartı almama gibi belirtilerle kendini gosterir. Havale nobetleri olabilri. Onlem alınamazsa bebek susuzluk sonucu kaybedilebilir.
Diyabetes insipidus neden olur?
Diyabetes insipidusun iki nedeni vardır. Bazı hastalarda beyinde hipotalamus denen bolgede, vucutta su tutulmasını sağlayan antidiuretik hormon (ADH) yapılamaz. Bazı hastalarda ise, bu hormon yapıldığı halde bobrekler hormona cevap vermezler. Diyabetes mellituslu hastaların coğunda bu sorun kafa travması veya beyin ameliyatından sonra gelişir. Bazı hastalarda beyin tumoru vardır. Bazan ailesel olabilir. Lityum gibi bazı ilaclar buna neden olabilir. Yaklaşık %25 oranında herhangi bir neden saptanamaz.
Diyabetes insipidus nasıl teşhis edilir?
Genellikle doktorunuz idrarın yoğunluğunu olcturecektir. Aynı zamanda kanınızın yoğunluğunu da olcmek gerekir. Bundan sonra ‘susuzluk testi’ yapmak gerekebilir. Bu test suresince su icmemeniz gerekir. Test suresince, birkac saat boyunca ağırlığınız izlenecek, idrar ve kan tetkikleri yapılacaktır. Eğer test sonucunda diyabetes insipidus tanısı konursa beyin filmleriniz de cekilecektir. Bu amacla tomografi veya MR yapılabilir. Bu filmler beyinde bir sorun olup olmadığını gosterecektir.
Diyabetes insipidus nasıl tedavi edilir?
DDAVP denilen bir ilac (ADH) yardımcı olabilir. Bu ilac bir burun damlası ya da spreyi şeklindedir. Gece yatmadan once uygulanır. Bazı hastalarda sabah ve akşam kullanmak gerekebilir. DDAVP alıyorsanız cok su icmemeniz gerekir; cunku vucutta fazla su tutulması gorulebilir. Eğer fazla su yuklenmesi olursa halsizlik gorulebilir ve başınız donebilir veya kendinizi kotu hissedebilirsiniz.
Eğer diyabetes insipidusun nedeni bobreklerdeki hormona cevapsızlıksa DDAVP ile tedavi mumkun değildir. Bu durumda, hidroklorotiazid gibi başka ilaclara başvurulur. Bu ilaclar vucuttaki su ve tuz dengesini duzenler.