hipotiroidizm beslenme
HIPOTIROIDIZM


Aktivitesi az olan bir tiroid bezi hipotroidizme yol acar (hipertiroidizmin tam aksi durum). Adı Yunanca az manasındaki "hypo" ile "kalkan biciminde" anlamındaki "thyreas" kelimelerinden gelmektedir. Belirtiler grubu uzun yıllardan sonra ortaya cıkar ve tedavi edilmezse, miksedemaya donuşur.

Belirtiler

- Fiziki ve zihinsel fonksiyonların yavaşlaması ile ortaya cıkan letarji hali

- Nabzın yavaşlaması

- Soğuğa dayanıksızlık

- Kabızlık

- Sac ve cilt kuruluğu

- Guatr (bazı hastalarda)

- Ağır ve uzun aybaşı halleri

- aaaauel ilginin azalması

- Miksedema koması; bunun karakteristik belirtisi, soğuğa aşırı dayanıksızlık ve uyuklama duygusunun ardından derin letarji ve bilinc kaybıdır. Miksedema komasını sedatifler hızlandırabilir ve acil tıbbi mudahale gerektirir.

Tiroid hormonunun buyume ve gelişme uzerinde oyle onemli ve belirgin etkileri vardır ki, eksiklikler ceşitli sağlık problemlerine yol acabilir.Aşın vakalarda eksiklik durumları bebeklerde ve cocuklarda zekA geriliğine ve yetişkinlerde zihinsel proseslerin yavaşlamasına normal vucut ısısını koruyamamaya ve hatta kalp yetmezliğine neden olabilir.

Hipotiroidizmde vucudun normal fonksiyon hızı, yani bazal aaaabolizma yavaşlamıştır. Tiroid hormonunun azlığı vucudun yavaşlamasına yol acar ve hastalığı fiziki ve zihinsel yonden tembel durumda bırakır.

Bazı durumlarda hipofiz bezinin TSH (tiroid uyarıcı hormon) uretmeyişi hipotiroidizme yol acar. Daha buyuk sıklıkla, tiroid bezi anormal bir antikor tarafından yavaş yavaş tahrip edilmektedir. Diğer vakalarda hipotiroidizmin nedeni bilinmez. Daha da başka vakalarda hipotiroidizmin tedavisi, fazla başarılı olunca hipotiroidizm meydana gelebilir. Bu vakalarda tiroid hormonu durumu tersine doner (hormon fazlalığından hormon azlığına) bu durum gecici veya kalıcı olabilir. Bazen ender durumlarda bebekler tiroid bezleri olmaksızın doğarlar.

Hashimoto hastalığı (lenfositik tiroidit) de hipotiroidizmin nedeni olabilir.

Cok sık rastlanan bir rahatsızlık olmamakla birlikte hipotiroidizm ender bir hastalık da değildir. Her iki cinsiyette ve herhangi bir yaşta meydana gelebilir, Fakat yine de en fazla orta yaşlı kadınlarda gorulur ve yaşlılarda teşhis konulmadan surup gitme ihtimali cok fazladır.

Teşhis

Hipotiroidizm genellikle aylar veya yıllar suren bir gelişme sonucu ortaya cıkar Boyle bir rahatsızlığı olan bir kimse, değişikliklerin bazılarını fark etmeyebilir. Fakat hastayı birkac aydır gormemiş bulunan bir tanıdık veya akraba gorunuşteki bozulmayı dikkat cekici bulabilir.

Başlangıcta adale ağrıları ve surekli yorgunluk, serin ve soğuk yerlerde sıcak kalamamaktan başka belirti olmayabilir. Kabızlık da gorulebilir. Yuz şişkin ve cilt donuk olacak ve kuru ve kalınlaşmış bir duruma gelecektir. Ses kısılabilir ve işitme, kaybı olabilir. hipotiroidizmde kilo almak sık gorulen bir belirti sanılmakla birlikte, kilo alma eğer varsa bile cok azdır.

Hipotiroidizmi teşhis etmenin en etkili yolu laboratuvar testleridir. Kan ornekleri tiroid hormonunun ceşitli formları bakımından tahrip edilir ve tiroid uyarıcı hormonu (TSH) ve antikorlara bakılır (duşuk tiroid hormonu ve yuksek TSİ] değerleri hipotiroidizmi duşundurur, yuksek bir antikor değeri ise hipotiroidizmin nedeninin Hashimoto hastalığı olduğunu duşundurur).

Coğu kimselerde hipotiroidizm kronik veya ilerleyici değildir. Tedavi edilmesiyle normal hayata donulur. Fakat ağır hormon eksikliği olan kimselerde tedavi ozellikle onemlidir.

Miksedema koması

Hipotiroidizmin hayatı tehdit etme ihtimali pek yoksa da Miksedema Koması bunun dışındadır. Bu ender gorulen durum genellikle uzun sureli teşhis konmayan hipotiroidizmin sonucudur ve hastalık soğukta kalma, kaza veya yaralanma veya ameliyat sonucu ortaya cıkabilir. Miksedema koması, genellikle hormon enjeksiyonu şeklinde yapılacak olan acil mudahaleyi gerektirir.

Kretinizm

Bebeklerde tedavi edilemeyen hipotiroidizm cucelik ve zeka geriliği (kretizm) sonuclarını doğurabilir. Eğer durum hayatın ilk birkac ayında teşhis edilirse, (sıklıkla da tespit edilebilir, cunku doğumdan hemen sonra rutin kan tahlilleri yapılır) normal gelişme ihtimali cok buyuktur. Kretinizmin tipik belirtisi olan, gelişmesi durmuş cocukta karakteristik belirtiler surekli olarak ağızdan salya akması, omuzlar geride karın şiş bir gorunuş, kısa boy ve duzensiz dağılımı olan iyi gelişmemiş dişlerdir.

İlac Tedavisi

Temel tedavi, tiroid hormonunun her gun alınmasıdır, Hayvan tiroid bezlerinden elde edilmiş ilacların da kullanılabilmesine rağmen, bir cok doktorlar sentetik bir tiroid hormonu vermeyi tercih etmektedirler. Coğu vakalarda, hormon tedavisine başlanmasından bir hafta icinde durum belirgin şekilde duzelir. Birkac ay icinde butun belirtiler kaybolur. Fakat hasta bu tedaviye hayatının sonuna kadar devam etmek zorundadır.

Beslenme

Bazı kimselerde, tiroid hormonu eksikliği, gıda rejiminde uzun sureli bir iyot yokluğun dan kaynaklanır. O zaman tiroid bezi acığı kapamak icin buyur ve boynun alt kısmında bir şişlik, yani guatr oluşur. Bu durum Amerika Birleşik Devletleri nde son derece nadirdir. Cunku sofra tuzlan iyot takviyelidir ve gıdalar genellikle iyottan yana zengindir. Fakat dunyanın toprakta iyot eksikliği olan bolgelerinde iyot eksik]iği guatr sebebi olarak cok sık gorulen bir durumdur. Boyle bolgelerde iyotlu tuz kullanımı etkili bir halk sağlığı onlemidir.