Allerjik Rinit (saman Nezlesi)

ALLERJIK RINIT (SAMAN NEZLESI)


Alerjik rinit, burun mukozasının alerjik nedenli iltihabıdır. Ozellikle alerjik yatkınlığı olan, atopik kişilerde gorulur. Coğunlukla omur boyu devam etmekle birlikte, ileri yaşlarda şiddeti azalabilir.

En sık ruzgarın havada ucurduğu polenlere bağlı olarak gelişen alerjik rinit, herhangi bir alerjen tarafından da meydana gelebilir. Kendiliğinden gecme olasılığı ise oldukca duşuktur. Alerjik rinite yakalanmamak icin bu hastalığa neden olan alerjenlerden uzak durmak ve bunun icin gerekli tedbirleri almak gerekir. Alerji ve alerjik rinit hakkında bilmeniz gerekenler ve alerjik rinitten korunmak icin almanız gereken pratik tedbirler...

Burun rahatsızlıklarından kaynaklanan sorunlar, onemli bir sağlık sorununu oluşturuyor. Toplumun yaklaşık yuzde 17’si alerjik rinitli. Alerjik rinitler, horlama, sinuzitler toplumda sık gorulen onemli sağlık sorunları arasında. Bu rahatsızlıklar, kişilerde sosyal ve psikolojik sorunlara da neden olmakta.

ALLERJİ NEDİR?

Alerji vucudun yabancı bir madde ile karşılaştığında buna karşı geliştirdiği bir yanıttır. Vucudun karşılaştığı yabancı maddeye antijen adı verilir. Alerjiye neden olan maddelere alerjen de denilmektedir. Alerjik reaksiyonlar vucudun belirli bir bolgesinde olabileceği gibi, yaygın da olabilir. Alerjik reaksiyonlarda en korkulan şey anafilaksi dediğimiz hayatı tehdit eden durumun gelişme riskidir, fakat bunun tum alerjik reaksiyonlar icinde gorulebilme sıklığı oldukca duşuktur.

NELER ALLERJİYE YOL ACAR?

Gunluk hayatımızda alerji nedeni olabilecek bircok alerjen ile karşılaşmaktayız. Ozellikle sanayi urunlerinin ve kimyasal madde kullanımının yaygınlaşması ile alerjik hastalıkların gorulme sıklığı da giderek artmaktadır. Alerjenler cok ceşitlidir. Yiyecekler, havada ucuşan polenler, ev tozları ve bunların icinde gozle gorulmeyen kucuk canlılar, hayvan tuyleri, giyecekler, takılar, kimyasallar ve aklınıza gelebilecek daha bircok şey alerji etkeni olabilir. Alerjik reaksiyon kişiye ozel bir durumdur. Farklı kişiler farklı maddelere farklı alerjik reaksiyonlar gosterebilirler veya hic alerjik reaksiyon gostermeyebilirler. Alerjiye yatkınlık kalıtsaldır ve genetik faktorler rol oynar. Alerjenler alerjik rinit, alerjik konjuktivit, alerjik astım, kontak dermatit, urtiker gibi bircok alerjik hastalığa neden olabilir.

ALLERJİK RİNİT NEDİR?

Rinit burun iltihabı anlamına gelmektedir.. Alerjik rinit alerji kaynaklı burun iltihabıdır. Alerjenlerin hava yolu mukozasına yapışarak iltihabi reaksiyonları başlatması ile meydana gelir. Belirli mevsimlerde (en cok polenlerin ucuştuğu bahar aylarında) ortaya cıkan tipine mevsimsel rinit denir. Mevsimsel alerjik rinit saman nezlesi olarak ta bilinir, fakat bu doğru bir terim değildir. Bir de alerjik rinitin tum bir yıl boyunca suren tipi vardır ve perenial rinit olarak adlandırılır. Perenial rinitte neden, genellikle yıl boyunca ortamda bulunan hayvan tuyu, ceşitli kimyasallar veya ev tozu gibi alerjenlerdir.

HANGİ ALLERJENLER ALLERJİK RİNİTTE ROL OYNAR?

En sık olarak havada ucuşan polenler ve cevremizde bulunan ağaclar alerjik rinite yol acar. Fakat benzer reaksiyon kuf, hayvan tuyu, ev tozu ve akarları gibi alerjenlere karşı da gelişebilir. Ruzgarla havada ucuşan kucuk polenlerin hava yolları mukozasına yapışarak alerjik olayı başlatması ile alerjik rinit meydana gelebilir. Bu alerjenler ebatlarından dolayı burun mukozasında yakalanır ve genellikle daha aşağılara inerek alt solunum yolu belirtileri oluşturmazlar. Fakat bu her zaman gecerli değildir. Bu reaksiyonları başlatan polenler kişiye ve yoreye gore farklılık gosterirler. Ozellikle kuru ve ruzgarlı havalarda havadaki polen miktarı fazladır ve alerjik rinit gorulme sıklığı artar.

ALLERJİK RİNİTİN BELİRTİLERİ NELERDİR?

Alerjen ile karşılaşıldığında ozellikle ağız, burun, gozler,boğaz ve deride kaşıntı ortaya cıkar. Burun akıntısı ve gozlerin sulanması tipiktir. Burun tıkanıklığı ve koku almada gucluk ortaya cıkabilir. Bazen bu belirtilere hırıltılı solunum eşlik edebilir. Oksuruk ve başağrısı da gorulebilir.

ALLERJİK RİNİTİ OLAN HASTALARDA DİĞER ALLERJİK HASTALIKLAR DA ARTMIŞ MIDIR?

Alerjik rinit genellikle alerji yatkınlığı olan, atopik olarak adlandırılan kişilerde bulunur. Bu kişilerde diğer alerjik hastalıkların (egzema, urtiker veya astım gibi) gorulme sıklığı normal kişilere gore daha fazladır. Ayrıca ailesinde alerjik hastalık oykusu olan kişilerde de alerjik rinit ve diğer alerjik hastalıkların gorulme sıklığı daha fazladır.

ALLERJİK RİNİT HANGİ YAŞLARDA GORULUR?

Hastalık semptomları genellikle 40 yaşından once ortaya cıkar ve yaş ilerledikce şikayetler azalır. Fakat hastalığın kendiliğinden tamamen gecmesi nadirdir.

ALLERJİK RİNİTTE TANI NASIL KONULUR?

Alerjik rinit tanısındaki en onemli şey hastanın oykusudur. Belirtilerin hangi mevsimde, ne ile karşılaşıldığında, nasıl ortaya cıktığının bilinmesi tanıya ulaşmada onemlidir. Bazen yapılan testlerin sonucları negatif olduğu halde, hastanın tipik oykusunden tanı koymak mumkun olmaktadır. Muayene sırasında hastaların burun mukozaları soluk, fakat burun delikleri kırmızıdır. Bu hastalarda burun mukozasının surekli iltihabına bağlı polipler gelişmiştir, bu polipler ozellikle tum yıl boyunca devam eden tipte sıktır. Bu polipler de burun tıkanıklığına neden olabilir. Tanı testleri arasında alerjiye neden olan antikor IgE’nin total kan duzeyinin olculmesi ve ozel alerjene karşı uygulanan alerji testleri en sık kullanılan tanı yontemleridir. Ozellikle deriye uygulanan alerji testleri en sık kullanılan metoddur. Kanda eosinofil denilen ve alerjik reaksiyonlarda sayıları artan hucrelerin sayılması veya bu hucrelerin burundan alınan suruntude incelenmesi tanıyı destekler. Bazen de olası alerjenlerden uzak durma veya karşılaşma sonrasındaki yanıta bakılarak alerjenin tanısına gidilebilir.

ALLERJİK RİNİTİ OLAN HASTALARIN DİKKAT ETMESİ GEREKENLER NELERDİR?

Tozlu ve polenli ortamlarda bulunmamalı, eğer bulunmak durumunda kalınırsa da maske kullanılmalıdır.

Polenlerin ucuştuğu mevsimlerde kapı ve pencereler kapalı tutulmalıdır.

Ozellikle kaloriferli evlerde kuru ev havası alerjik rinitin kotuleşmesine neden olabileceğinden, evde hava nemlendiricisi kullanılmalıdır.

Oda havasının temizliğine dikkat edilmeli, havalandırma sistemlerinin iyi calıştığından emin olunmalıdır.

Evde hayvan ve bitki beslemekten kacınılmalıdır.

Tuylu ve yunlu battaniyeler yerine pamuklu ve sentetik olanları tercih edilmelidir.

Toz barındırabilecek tarzda kilim, halı gibi ev eşyaları kullanılmamalıdır.

ALLERJİK RİNİTTE TEDAVİ NASILDIR?

Alerjik hastalıklarda en onemli şey alerjen ile karşılaşmaktan kacınmaktır. Bu konuda alınması gerekli onlemler ‘Alerjik riniti olan hastaların dikkat etmesi gerekenler nelerdir?’ bolumunde anlatılmıştır. Alerjik rinitin tedavisi şikayetlerin giderilmesine yoneliktir, hastalık bu tedaviyle ortadan kaldırılamaz. Alerjik rinitin tedavisinde hekim tarafından, antihistaminik denilen ve alerjenle karşılaşıldığında olaya neden olan madde salınımını engelleyen ilaclar, burun ic yuzeyindeki şişliği azaltan ilaclar, kortizon iceren burun spreyleri gibi ilaclar verilebilir. Ancak tum bu ilaclar muhakkak hekim tarafından hastalığın şiddeti ve hastanın durumu değerlendirilerek duzenlenmelidir.

ALLERJİK RİNİTİN SONUCLARI NASILDIR?

Alerjik rinit omur boyu devam eden fakat yaşla beraber şiddeti azalan bir hastalıktır. Alerjik rinit hastaya sıkıntı vermesi, yaşam kalitesini bozması ve iş gucu kayıplarına neden olması dışında cok onemli sağlık sorunlarına neden olmaz. Eğer gerekli tedbirler alınır ve uygun tedavi verilirse bu hastalığın atak sayısını oldukca azaltmak mumkundur.

ONEMLİ UYARILAR

Alerji vucudun yabancı bir madde ile karşılaştığında buna karşı geliştirdiği bir yanıttır.

Alerjiye neden olan maddelere alerjen de denilmektedir.

Alerjenler, alerjik rinit, alerjik konjuktivit, alerjik astım, kontakt dermatit, urtiker gibi bircok alerjik hastalığa neden olabilir.

Alerjik rinit alerji kaynaklı burun iltihabıdır. Alerjenlerin hava yolu mukozasına yapışarak iltihabi reaksiyonları başlatması ile meydana gelir

En sık olarak havada ucuşan polenler ve cevremizde bulunan ağaclar alerjik rinite yol acar.

Alerjen ile karşılaşıldığında ozellikle ağız, burun, gozler, boğaz ve deride kaşıntı ortaya cıkar. Burun akıntısı ve gozlerin sulanması tipiktir

Alerjik rinit genellikle alerji yatkınlığı olan, atopik olarak adlandırılan kişilerde bulunur

Alerjik rinit tanısındaki en onemli şey hastanın oykusudur.

Tanı testleri arasında alerjiye neden olan antikor IgE’nin total kan duzeyinin olculmesi ve ozel alerjene karşı uygulanan alerji testleri en sık kullanılan tanı yontemleridir.

Alerjik hastalıklarda en onemli şey alerjen ile karşılaşmaktan kacınmaktır.

Alerjik rinitin tedavisinde hekimin onerisiyle, antihistaminik denilen ve alerjenle karşılaşıldığında olaya neden olan madde salınımını engelleyen ilaclar, burun ic yuzeyindeki şişliği azaltan spreyler ve kortizon iceren burun spreyleri gibi ilaclar kullanılır.