premenstruel disforik bozukluk nedir premenstruel disforik bozukluk nedir premenstrual pre menstrual
Adet kanaması yaklaşırken kadınların %75'inde değişen hormon duzeylerine
bağlı olarak bazı şikayetler ortaya cıkar.Bu kadınların yarısında yakınmalar
hafiftir ve kişinin gunluk yaşantısını etkilemez. Diğer yarısında ise
depresyon da dahil olmak uzere cok daha ciddi şikayetler ortaya cıkar.
Premenstruel şikayetler fizyolojik ya da psikolojik olabilir ve kulturel
farklılıklardan etkilenebilir. PMS hem fizyolojik hem de psikolojik
olayların bileşkesidir. Calışmalar değişik kulturlerden gelen kadınlarda
farklı şikayetlerin ortaya cıktığını gostermektedir. Uzakdoğulu kadınlarda
en sık rastlanılan şikayet ağrı iken gelişmiş batı toplumlarında depresyon
en sık karşılaşılan bulgudur. Kişinin sosyal yaşamını olumsuz etkileyen ve
her ay gorulen yakınmalar kadının kendine olan guvenini yitirmesine dahi
neden olabilir.


Fiziksel belirtiler

PMS bulguları veren kadınların hemen hemen hepsinde memelerde hassasiyet ve
hafif gecici kilo artışı saptanır.Diğer belirtiler ise sindirim sitemi
bozuklukları, baş ağrısı, dokuntuler, kas ve eklem ağrıları, halsizlik, diş
eti kanamaları, carpıntı, denge bozuklukları, sıcak basmaları, ses ve
kokulara aşırı hassasiyet, ajitasyon, uykusuzluk olarak sayılabilir. Adet
kanamasının ağrılı ya da fazla olması yani dismenore PMS olarak
değerlendirilmez.

Duygusal belirtiler


Duygusal hipersensitivite PMS de cok sık gorulur. depresyondan endişeye ve
aşırı sinirliliğe kadar pek cok değişik duygu durumu olabilir. Bazı
kadınlarda hafif hafıza kaybı gorulebilir. Konsantrasyon bozukluğu PMS'de
nadir olmayan bir durumdur. Bazı kadınlarda gorulen depresyon hali,
huzursuzluk ve gerginlik tablosuna premenstruel disforik bozukluk (PMDD) adı
verilir.

Nedenleri

PMS nedenlerini bulmaya yonelik calışmalar bu tablonun altında yatan
faktorleri tam olarak ortaya koyamamıştır.Ancak bazı teoriler mevcuttur.
Ovulasyonu baskılayan bazı hormonların verilmesi halinde PMS belirtilerinde
gerileme olmaktadır. Buna gore ureme hormonları PMS'ye neden olabilir, ancak
bu rolun ne olduğu acıklanamamıştır. PMS'nin bu hormonlar ile sinirlerde
iletimi sağlayan bazı maddelerin ortak hareket etmesi sonucu ortaya cıktığı
yonunde guclu bulgular vardır. En cok suclanan maddeler GABA ve serotonin
adı verilenlerdir. Bazı araştırmacılar ise kalsiyum ve magnezyum
dengesindeki bozukluğun PMS tablosuna yol actığına inanmaktadırlar. Bu iki
mineralin vucuttaki dağılımı sinir hucreleri arasındaki iletişimi
etkileyerek tabloya neden olabilir. Bu araştırmacılar PMS'li kadınlarda
magnezyum eksikliği ya da kalsiyum fazlalığının şikayetleri yarattığını one
surmektedirler. PMS etiyolojisinde one surulen bir diğer neden de stress
hormonlarıdır.Bu hormonların fazlalığı şikayetlerin daha yoğun yaşanmasına
neden olabilir. PMS etiyolojisinde vucutta salgılanan hemen hemen tum hormon
ve maddeler suclanmaktadır. Ancak kanıtlanmış bir neden bulunamamıştır.


Kimlerde gorulur


PMS tum dunyada butun kulturlerde rastlanılan bir durumdur.Yapılan bir
calışmada kadınların %88'inde değişik duzeylerde PMS bulgularına
rastlanmıştır. Yaş arttıkca şikayetlerin şiddeti azalmakta ancak cocuk
sayısı ile birlikte şiddet artmaktadır.Annesinde PMS olan kadınlarda da
şikayetlere daha sık rastlanmaktadır. PMS bazı hastalıkların da şiddetini
arttırabilir. Orneğin migreni olan kadınlarda atakların buyuk bir kısmı adet
oncesi doneme rastlamaktadır. Yine şeker hastalarında kan şekeri duzeyleri
ve insulin ihtiyacı adet oncesi donemde değişiklikler gosterir. Astım
atakları daha sık gorulur ve pek cok kronik hastalık alevlenmeler gosterir.
Bu donemde kişinin cevresi ile olan uyumu bozulur işte veya evde ilişkide
bulunduğu kişiler ve cocukları ile arası bozulabilir. Ergenlik donemindeki
genc kızlarda intihara olan eğilim artabilir. Yeme bozukluklarına
rastlanabilir.

Tanı

PMS tanısı pozitif bulgulara dayanmaz. Tanı icin en guvenilir yol 2-3 ay
sure ile şikayetleri kaydetmek ve şiddetlerini skorlamaktır. Şikayetler
fiziksel ve ruhsal olarak ayrılmalı ve ne zaman başlayıp ne zaman bittiği
duzenli şekil de kaydedilmelidir.


Tedavi

PMS nedeni tam olarak bilinmediği icin tedavisi de kesin değildir. Bu konuda
cok değişik tedavi yaklaşımları mevcuttur.

Diet: Azar azar ve sık sık yemek yemenin şikayetleri azalttığı yonunde
raporlar vardır.Adet oncesi donemde taze meyve ve sebze tuketilmesi, kırmızı
et ve donmuş yağlardan uzak durulması, icinde katkı maddesi iceren
besinlerin tuketilmemesi bazen yararlı olabilmektedir. Aynı şekilde kafein
ve alkol tuketiminin azaltılması da faydalı olabilmektedir.

Egzersiz: yapılan bir calışmada egzersiz yapmayan kadınlarda PMS'ye daha sık rastlandığı bulunmuştur. Her gun yapılan 30 dakikalık bir yuruyuş yararlı olabilir.


Kalsiyum ve Magnezyum: Gunluk 1200 mg kalsiyum alımının 3 ay sonunda
şikayetleri yarı yarıya azalttığını bildiren bir calışma vardır. Bazı
kadınlarda ise magnezyum desteğinden fayda sağlanmıştır. Ancak bu konuda kesin bulgular henuz yoktur.

Vitaminler: A, E ve B6 vitaminlerinin PMS'ye neden olduğu ileri surulmuş
olsa da kesin olarak kanıtlanmış bir bulgu yoktur.

Diğer tedavi secenekleri arasında seratonin aaaabolizması ile ilgili
ilaclar, hormon ilacları, antidepresan ve anksiyete gibi psikiyatrik
ilaclar, idrar sokturuculer, erkeklik hormonları sayılabilir ancak bunlardan
hicbirinin kesinleşmiş faydası yoktur.

Diğer nadir tedavi yaklaşımları arasında ise psikoterapi ve akupunktur
bulunur