Ulusal Ureme Tıbbı ve Tup Bebek Cemiyeti Başkanı, Anatolia Tup Bebek Merkezi Sorumlusu Prof. Dr. Hakan Yaralı, evli ciftlerin yuzde 10 ila 15'nde cocuk sahibi olamama probleminin baş gosterdiğini soyledi. Son 25 yıllık zaman diliminde kısırlık ve ureme alanlarında cok onemli teknolojik gelişmelerin yaşandığına dikkat ceken Prof. Dr. Yaralı, 1990'lardan sonra erkekten elde edilen tek bir spermle cocuk sahibi olunabildiğini; daha sonraki yıllarda ise hic sperm olmaması durumunda bile ciftlerin cocuk sahibi olabilecekleri yontemlerin geliştiğini ifade etti. Prof. Dr. Yaralı, erkek kısırlığı konusundaki baş dondurucu uygulamaları da dile getirdi

İnfertilite (kısırlık) tanımı hakkında bilgi verir misiniz?

İnfertilite, yani kısırlık tanımına kısaca bakmak gerekirse, bir yıl sureyle korunmaksızın duzenli ilişkide bulunulmasına rağmen gebe kalınamaması durumu olarak tanımlanır. Sağlıklı bir ciftin bir ay boyunca duzenli ilişkide bulunmaları durumunda gebe kalabilmeleri şansı ise yaklaşık yuzde 20-25'tir. Ureme cağındaki ciftlerin yaklaşık yuzde 10-15 kadarını etkileyen bu durum, hekimlerin oldukca onemli bir ilgi alanını oluşturmaktadır. Gercekte infertil ciftlerin toplumdaki oranında son yılarda belirgin bir artış olmasa da Tup Bebek ve Kısırlık Klinik ve Merkezlerine başvuru sayısı oldukca artmıştır.

Size kısırlık şuphesiyle başvuran ciftlere hangi tetkikleri uyguluyorsunuz?

Kısırlık problemiyle başvuran ciftlerde, kısırlık nedenini acıklamaya yonelik bazı tetkikler yapılması gerekebilir. Bunlardan ilki erkekte yapılan sperm analizi ve kadında ise rahim ve tuplerin gecirgenliğini değerlendirmek amacıyla rahim filmi cekimidir. Ayrıca yine kadının hormonal durumu ve yumurtalıklarının kapasitesini değerlendirmeye yonelik bazı hormonal ve ultrasonografik testler, belli hasta gruplarında adet kanamasının ucuncu gununde yapılabilir.

Kısırlık konusunda en cok hangi problemler yaşanıyor?

1990'ların başındaki gelişmeler bizi daha cok şiddetli erkek infertilitesine ve ağır sperm sorunu olan ciftlere yonelmiştir. Erkek kısırlık olgularında spermin uretim ve olgunlaşma bozuklukları en cok rastlanılan sorundur. Uretim bozukluğu, sperm sayısıyla ilgili olabileceği gibi kadın yumurtasının dollenmesini engelleyen sperm hareketlerinin zayıflığı veya sperm şekillerinin anormalliğiyle de ilgili olabilir. Bircok faktor spermiogenezi (sperm hucrelerinin uretimi ve olgunlaşması) olumsuz yonde etkileyebilir.

TESE yontemi nasıl uygulanıyor?

TESE yonteminde testislerden acık cerrahi yontemlerle biyopsiler alınır ve bu biyopsiler mikroskop altında incelenerek olgun sperm elde edilmeye calışılır. Sperm elde etme şansı, non-obstruktif hastalarda yaklaşık yuzde 50 civarındadır ve elde edilmesi durumunda ICSI uygulanarak yuzde 55'lere ulaşan gebelik oranları elde edilir. Elde edilen embriyolarda biyopsiyle sadece bir tane hucre elde ederek genetik tanı yapabilmek, (preimplantasyon genetik tanı, PGD) ve daha onceden varlığı bilinen ailesel hastalıklar acısından tanı koyabilmek mumkun olabilmektedir.

Tedavide başarı oranı yuksek

Erkek kısırlığında uygulanan tedavi yontemleri nelerdir?

Erkek infertilitesindeki gelişmeler, yardımlı dollenme veya mikroenjeksiyon tekniklerini ortaya cıkarmıştır. Parsiyel zona kesilmesi (PZD), zona altına sperm enjeksiyonu (SUZI) sınırlı bir oranda ek başarı sağlamışsa da, 1992 yılında ortaya cıkan intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) ile arzulanan başarı seviyelerine daha da yaklaşılmıştır. ICSI tekniğinde kadından elde edilen bir osite, eşinden elde edilen bir adet sperm enjekte edilmekte ve dolayısıyla bir adet sperm bile ciftin cocuk sahibi olabilmesi icin yeterli olabilmektedir. Bu yontem ulkemizde de halen en yaygın olarak kullanılan teknik olup, sadece sperm sorunu olan ciftlerde değil, yuzde 55'leri bulan gebelik oranlarıyla diğer infertil ciftlerde de uygulanabilmektedir. ICSI gunumuzde, şiddetli erkek infertilitesinde alternatifi olmayan bir tedavi yontemi haline gelmiştir. Ancak yontemin tarifinden de anlaşılacağı gibi başarılı bir dolleme icin en azından bir adet olgun sperm hucresine ihtiyac vardır. Hic sperm hucresi bulunmaması olarak tarif edebileceğimiz azospermi durumunda ise, cerrahi sperm elde etme yontemleri gundeme gelmektedir. İlk olarak 1994 yılında uygulanarak gebelik elde edilen bu yontemler; TESA, TESE, MESA ve PESA alt başlıklarına sahiptir ancak en cok kullanılan yontem TESE'dir.

Ciftler artık daha şanslı Kısırlık tedavilerinde son gelişmeler neler? Son 25 yıllık zaman aralığında infertilite ve ureme endokorinolojisi alanlarında cok onemli gelişmeler meydana gelmiştir. Bunlardan birincisi; yardımcı ureme tekniklerinin ihtiyac sahibi kişilere ulaşımındaki kolaylıklar olmuştur. 1970'lerin sonlarından itibaren ortaya cıkan yeni teknolojiler ve bunların klinik kullanımları, hem infertiliteye yol acan nedenlerin daha iyi anlaşılmasını hem de eskiden tedavi şansı olmayan ciftlere gunumuzdeki modern infertilite tedavi yontemlerinden yararlanma ve cocuk sahibi olabilme şansını tanımıştır. Ureme tıbbı icin devrim sayılabilecek ilk gelişme 1978 yılında, bilateral tuplerinde tıkanıklık olan bir kadında, in vitro fertilizasyon (IVF) yontemiyle gercekleşmiştir. Louis Brown adlı ilk tup bebeğin dunyada duyurulmasıyla başlanan surecte gelinen nokta gercekten baş dondurucudur. Onceleri tup tıkanıklığı olan kadınlarda kullanılan bu yontem, daha sonra daha geniş kullanım alanları bulmuş ve erkek infertilitesi, acıklanamayan infertilite, endometriozis gibi bircok durumda uygulanır olmuştur. IVF işlemleri sonucunda fazla embriyo elde edilmesi ve bunların dondurularak başarısızlık durumunda cozulerek hastaya transfer edilmesi tekniği ise 20 yılı aşkın bir suredir uygulanmaktadır. Dondurma-cozmeyle ilk gebelik 1983'te elde edilmiş ve bu yontem kumulatif gebelik oranlarının artmasını sağlamıştır.

y.şafak