ananas alerjisi kondom alerjisi
LASTİK ALLERJİSİ DE NEYMİŞ? OLUR MU OYLE ŞEY?
Cok nadir de olsa, malesef bu tur bir yorum duyabilirsiniz.
Evet. Lateks hayati tehlike oluşturacak kadar ağır allerjik reaksiyonlara neden olabilir.
Bundan yaklaşık 2500 yıl once Mayalar, “ağlayan ağac” (Caa-o-chu -kaucuk- ağacı) ozsuyunu kaplarda toplar, ayaklarını bu kapların icine sokar, sonra guneşte kurumasını bekler, ayaklarını vahşi ormanın tehlikeli boceklerinden koruyacak kaucuk ayakkabılar yaparlardı.
Aztekler de “tlachtli”adı verilen geleneksel oyunlarını kaucuk ağacı ozsuyundan yaptıkları topla oynarlardı. Kristof Kolomb’un nasıl zıpladığına akıl erdiremediği bu topu İspanya’ya getirmesiyle Avrupa lateks ile tanışmış oldu”
Kaucuk, yani lateksin oykusu boyle başlamıştır.
Bundan cok sonra, 1823 yılında Macintosh kumaşı kaucukla kaplayıp su gecirmez yağmurluğu uretti. 1839 yılında da Goodyear, lateksin sulfur varlığında ısıtılması ile elastisite ve termostabilitesini artıran vulkonizasyon yontemini buldu ve o gunden sonra lateks (doğal lastik) hayatımıza her alanda girmeye başladı.
1980 ‘li yıllarda Hepatit B ve hemen sonrasında da HIV (AIDS virusu) enfeksiyonlarının artmaya başlamasıyla, tıbbın her alanında lateks eldivenlerin kullanımı dramatik bir şekilde arttı. Ve Allerji bilimi sıklığı gittikce artan bir hastalık ile uğraşmaya başladı: Lateks allerjisi.
LATEKS NEDİR?
Lateks, doğal lastik(ya da kaucuk) olarak tanımlanır. Afrika ve Guneydoğu Asya’da yetişen Hevea brasiliensis adlı ağacın ozsuyundan elde edilen ve birtakım işlemlerden gectikten sonra gunluk hayatımızda kullandığımız bircok malzemenin yapısına giren bir maddedir. Doğal kaucuk, butil ya da petrolatum turevi sentetik lastikten farklı bir maddedir.
LATEKS NE TUR ALLERJİK REAKSİYONLARA NEDEN OLUR?
Temas allerjisi (kontakt egzama)
Lateks iceren urunlerin temas ettiği deri yuzeyinde kızarıklık, kaşıntı, sulanma ve kabuklanma şeklinde belirtiler veren bir allerjidir. Bu tur allerjilerde, lateks proteinleri değil, doğal lateks maddesinin işlenmesi sırasında (ornek: lastik eldiven uretimi) kullanılan merkaptobenzotiazol, tiuram ve karbamat gibi maddeler sorumludur.
Ama temas egzaması nedeniyle cilt butunluğu bozulduğundan, bu hastalarda lateks proteinlerinin cilt catlaklarından emilmesiyle zaman icinde gercek lateks allerjisi ortaya cıkabilmektedir.
Tip I lateks allerjisi
Tip I ya da erken tip aşırı duyarlılık olarak ta adlandırılan bu hastalık, lateks allerjisinin en ciddi şeklidir. İlk cumlede belirttiğimiz gibi hayati tehlike oluşturacak kadar ağır allerjik reaksiyonlara neden olabilir. Burada doğrudan lateks maddesi icindeki proteinlere karşı allerji gelişmesi sozkonusudur. Allerjiye yatkın bunyeli (atopik) kişilerde gorulur.
Allerjik nezle, goz allerjisi, allerjik astım ve anafilaksi (allerjik şok) bulgularına neden olur. Hava ile yayılan cok kucuk lateks partikulleri solunum yollarına girdiğinde, aynı polen veya ev tozu allerjilerinde olduğu gibi allerjik reaksiyonları başlatır:
Gozlerde kaşıntı ve sulanma, Burun akıntısı, Burun kaşıntısı, Hapşırma, Nefes darlığı, Hırıltılı ve hışırtılı solunum, Oksuruk Goğuste sıkışma hissi, Deride kaşıntılı kabarıklıklar (urtiker) ve şişlikler (anjioodem), ve tum belirtilerin birarada olduğu, ayrıca kan (tansiyon) basıncı duşukluğunun de eşlik ettiği anafilaksi.
KİMLERDE NE ORANDA GORULUR?
Toplumun genelinde % 2.5
Doktor ve hemşirelerde % 9-15
Diş doktorlarında % 4
Laboratuvar calışanlarında % 3
Doğumsal idrar yolları anomalisi olan cocuklarda % 65
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Atopik (allerjik) bunyeli kişiler
Tekrarlayan ameliyat geciren kişiler (doğumsal idrar yolları anomalisi, şant ameliyatları gibi)
İdrar tutamama nedeniyle idrar yolu kateteri kullananlar (serebral palsy, felcli hastalar)
Lateks uretiminde calışan kişiler
Doktor, diş doktoru, hemşire ve hasta bakıcılar
LATEKS İCEREN MATERYALLER
Tıbbi malzemelerde
Anasaaai maskesi
Bandajlar
Tansiyon aleti manşonu
Kateter ve sondalar
Enjektor
Aspirator ucu
Hava yolu tupleri
Elastik bantlı yuz maskeleri
Besleme tupleri
Cerrahi eldiven
Turnikeler
İdrar sondaları ve torbaları
Gunluk hayatta
Emzik, Biberon emziği
Cocuk bezi
Balon
Kondom, Diyafram
Elastik giysiler, Yağmurluk
Silgi
İlac damlalığı
Sıcak su torbası
Spor malzemlerinin sap kısımları (or:raket)
Elastik bandaj
Temizlik eldiveni
Oyuncaklar
Ayakkabı tabanı…
LATEKS İLE CAPRAZ REAKSİYON VERENLER
ALLERJİ YAPICI PARCACIKLARI LATEKSE BENZEYEN BAZI GIDALAR,
LATEKS ALLERJİSİ OLAN KİŞİLERDE ALLERJİK BELİRTİLERE NEDEN OLABİLİR.
BUNA CAPRAZ REAKSİYON DENİR.
Lateks ile capraz reaksiyon veren gıdalar şunlardır..
COK YUKSEK
(Kesinlikle Yenmemesi Gerekenler)
Muz
Avakado
Kivi
Kestane
ORTA DERECEDE
Elma
Havuc
Kereviz
Domates (Ciğ)
Patates (Ciğ)
Kavun
DUŞUK DERECEDE
Armut
Kiraz-vişne
Cilek
Fındık
İncir
Cavdar
Kayısı
Erik
Şeftali
Ananas
Uzum
Ceviz
Soya
LATEKS ALLERJİSİNDE TEDAVİ ve KORUNMA
LATEKS ALLERJİSİNİN EN ETKİN TEDAVİSİ LATEKS İCEREN URUNLER KULLANMAMAK,
CAPRAZ REAKTİVİTE VEREN GIDALARI TUKETMEMEKTİR
Lateks icermeyen cerrahi eldivenler (vinil maddesinden yapılma) ve her turlu cerrahi malzeme (silikon icerikli) mevcuttur. Lateks allerjisi olan hastalarda bu tur cerrahi malzemeler kullanılmalıdır.
Lateks allerjisi olan bir hasta ameliyata alınmadan once mutlaka bir allerji uzmanı ile konsulte edilmeli ve allerji uzmanının kontrolunde hastaya ozel şartlarda ameliyathane hazırlanmalıdır.
İdrar yolları anomalisi olan cocuklarda lateks icermeyen idrar sondaları kullanılmalıdır.
Her turlu tıbbi mudahalede (diş tedavileri dahil) doktora bilgi vermelidirler.
Lateks allerjisi olanlar, uzerlerinde bu allerjilerini tanımlayan bir belge taşımalıdır (acil mudahale edilmesi gerekendurumlarda sağlık personelini bilgilendirmek amacıyla).
Lateks allerjisi olanlar tukettikleri her hazır gıdanın iceriğini kontrol etmelidir.
Lateks iceren kondom ve diyafram g