ağız kenarındaki catlaklar dilde kabarcık oluşması dilde catlaklar dildeki dil uzerindeki
KANSIZLIK (ANEMİ)
Kanda kırmızı kan hucreleri (alyuvarlar) bulunur. Bu kan hucrelerinin yapısında oksijenin taşınmasını ve bu hucrelerin kırmızı olmasını sağlayan hemoglobin bulunur. Nefes alırken akciğerdeki oksijen, bu hemoglobinin yapısına bağlanarak taşınır. Bu hemoglobinin kanda bulunması gereken miktarın altında olması sonucu kansızlık (anemi) ortaya cıkar. Bu olması gereken minimum değerler erkekte 13 g/dl, kadında ise 12 g/dl dir. Bunlar dunya sağlık orgutunun belirlediği değerlerdir. 6 yaşa kadarki cocuklarda 11 g/dl, 6-15 yaş arasında ise 12 g/dl'nin altında olması kansızlığın gostergesidir.
Dunyada kadınlarda gorulme sıklığı yuzde 30-40, erkeklerde yaklaşık yuzde 20' dir. Bu kansızlıklar arasında en cok gorulen demir eksikliği anemisidir. Anemi hastalarının yaklaşık yuzde 90'ında gorulur.

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
En sık gorulen beslenme yetersizliği vucuda yetersiz demir alımıdır. Demir kandaki hemoglobine bağlanır ve oksijenin taşınmasına yardımcıdır. Genelde bebeklik doneminde ortaya cıkan bir durumdur. Dunyada en cok karşılaşılan kansızlık ceşididir. Cocukluk ve ergenlik doneminde de sık karşılaşılan bir rahatsızlıktır.

NEDEN DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ OLURUZ?
Demir alımında eksiklik: Hamilelikte ve emzirme doneminde demir daha fazla gerekir. Yeni doğan cocukların ek demir alımına ihtiyacı vardır. Bu donemde buyume fazla olduğundan anne sutu ya da inek sutu bebeğin ihtiyacını karşılayamamaktadır. Anne sutunun yanında demir ihtiyacını karşılayacak besinler ya da demir ilacları verilebilir. Ergenlik doneminde de bu ihtiyac artmaktadır. Ekonomik duzeyi yeterli olmayan ailelerde, beslenme yetersizliği sonucu bu durum ortaya cıkabilir. Uygulanan yanlış rejim, et yememek, hazır gıdalarla beslenmek demir eksikliği anemisi nedenlerindendir.
Demir emiliminde yetersizlik: Bazı hastalıklar sonucu demirin bağırsaklardan vucuda emilmesi yetersiz olabilir. Kronikleşmiş bağırsak hastalıkları, mide ameliyatları, sindirim bozuklukları sonucu demir alımı yavaşlar.
Kanamalar: Bağırsak hastalıkları ya da gecirilen hastalıklar sonucu kanama olabilir. Ayrıca adet doneminde fazla miktarda kan kaybedilir. Diyetle demir alımı yetersiz kalır. Ek demir beslenmesine ihtiyac vardır. Yoksa bu kan kaybı sonucu kansızlık ortaya cıkar. Sindirim sistemi sorunlarında, ulseri veya kronik gastriti olanlarda kanama sonucu demir eksikliği anemisi oluşabilir.
Bunlar dışında nadir de olsa kansızlığa neden olabilecek durumlar vardır. Alyuvarların idrarla atılması, surekli aspirin kullanmak, parazitler, kurşun zehirlenmeleri gibi.

KANSIZLIK (ANEMİ) BULGULARI NELERDİR?
Demir eksikliğinde vakaların coğunda bir belirti gorulmez. Yapılan kan tahlilleri sonucu teşhis konabilir. Eğer hastalık ilerlemiş ve şiddetli ise halsizlik, solukluk, yorgunluk, iştahsızlık, kabızlık gibi durumlar oluşur. Fiziksel bir aktivite sırasında carpıntı, nefes almada gucluk, cabuk yorulma hastalığın şiddetine gore ortaya cıkar. Hastalar pika toprak ya da kil gibi yiyecek olmayan maddeleri yemek ister.
Bunlar dışında şu belirtiler olabilir: baş donmesi, kulak cınlaması, ağız kenarında catlaklar, tırnakların kaşık şeklini alması, catlaklar oluşması, dilde kızarma, catlak ve kabarcık oluşumu, yutarken zorlanma, ağrılı yutma, Demir eksikliği olan cocukların yurumesi, oturması, konuşması gecikir. Bu cocuklarda davranış bozukluğu ortaya cıkar ve oğrenme gucleşir. Bağışıklık sistemi zayıflar ve hastalığa yakalanma ihtimali artar.

KANSIZLIK (ANEMİ) TANISI
Yapılan fizik muayene, hastanın doktora anlattıkları ve kan tahlilleri sonucu tanı konur. Alyuvarlar mikroskobik olarak incelenir. Kan hemoglobini, serum ferritin duzeyi, demir bağlama kapasitesine bakılır. Zor değildir fakat bazı hastalıklarla (orneğin akdeniz anemisi) karıştırılabilir. Bu yuzden dikkat edilmelidir.

KANSIZLIK (ANEMİ) TEDAVİSİ
Demir eksikliği tedavisinde uygulanan yontem ağızdan demir ilacı verilmesidir. 2 ay sonra hasta normale doner ancak demir depolarının doldurulması icin uzun bir sure daha demir tedavisi uygulanır. Bu tedavi bir yıla kadar cıkabilir. Bebeklerde şurup ya da damla yoluyla ilac verilir. Dışkı koyulaşır. Dişler de siyahlaşma olabilir ama gecicidir. İlac alımı ac karnına ya da oğun arasında olmalıdır. Cunku boylece demir daha iyi emilir. Ayrıca C vitaminiyle beraber ilacın verilmesi emilimini arttırır. Sut ve sut urunleriyle beraber alınması sakıncalıdır. Demirin emilimini azaltır.
Barsaklarında emilim bozukluğu olanlar ya da hap kullanmak istemeyenler icin kalcadan iğneyle demir enjekte edilir. Yan etkileri fazladır ve doktor tavsiyesine gore uygulanmalıdır. Bu yan etkiler: Bulantı, kusma, ishal gibi sorunlardır. Kalcadan yapıldığında alerji, ağrı, yanma gibi durumlar ortaya cıkabilir.

DEMİR HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?
Demir ette ve bitkilerde bulunur. Karaciğer, kırmızı et, dalak, yumurtanın sarısı, yeşil sebze, fındık, fıstık, kuru uzum, pekmez, kuru baklagiller demir bakımından zengindir. Ayrıca ette bulunan demir daha kolay emilir. Bu yuzden etle beslenmek demir ihtiyacı bakımından onemlidir. Un ve ekmek demirden zenginleştirilebilir.

BEBEKLERİ DEMİR EKSİKLİĞİNDEN KORUMAK İCİN NELER YAPILMALIDIR? Bebeklerinizi demirden zengin gıdalarla besleyin, İlk 6 ay anne sutuyle besleyin. Erken doğum yaptıysanız 2. aydan sonra ek demir takviyesi yapabilirsiniz. Normal doğum yapanlar ise 4. aydan itibaren demir takviyesi yapabilirler, Gunde yarım litreden fazla sut, demirin emilimini azaltır. Beslenmeyi buna gore belirleyin, C vitamini demir emilimini arttırdığından bebeğinize meyve suyu icirin.