akciğer patlaması nedir
Sevgili melekler, bu yazımızda halk arasında pek te duyulmayan bir hastalıktan, akciğer patlamasından bahsetmek istiyoruz sizlere...
Uzun boylu, esmer tenli, ince bir fiziğe sahipseniz, yaş aralığınız 20 ile 35 ise ve bir de sigara iciyorsanız aman dikkat! Genetik faktorler, hormonlar, yenilip icilenler, yaşanılan cevre ve stres başlı başına hastalık sebebi olabiliyor. Ama bazen de fiziksel ozellikler, bazı cevresel faktorlerle birleşince hastalıklar ortaya cıkabiliyor.
Goğus Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, tıpta “Pnomotoraks” olarak adlandırılan hastalığın buna iyi bir ornek olduğunu soyluyor.
Cunku bu hastalık uzun boylu, esmer tenli, ince bir fiziğe sahip olan 20-35 yaş arasındaki erkeklerde goruluyor. Bu kişiler bir de sigara iciyorsa, akciğerleri daha fazla dayanamıyor ve akciğerlerin uzerinde bazı baloncuklar oluşuyor. Daha sonra bu baloncuklar patlıyor ve akciğer neredeyse portakal kadar kalıyor. Bu durumdaki kişilerin acilen doktora gitmesi şart cunku nefes alamıyorlar, doktora yetişemezlerse son derece ciddi sonuclarla karşı karşıya kalabiliyorlar.
AKCİĞER BALON GİBİ SONUYOR
Akciğerler goğus boşluğu icinde, kaburgaların arasındaki korunaklı bir bolgeye yer alıyor. Pnomotoraks, goğus boşluğunda hava olması anlamına geliyor. Oysa goğus kafesi icerisinde hic hava olmaması gerekiyor. Akciğerler tıpkı sunger gibi organlar ve bir kapalı kutunun icinde duruyorlar. Ağızdan alınan hava akciğerlerin icine gidiyor, dışarıda toplanmıyor. Bu organlar bir ceşit balon gibi de duşunulebilir. Eğer balon bir yerden patlarsa akciğer sonuyor.
Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, akciğerlerin travmaya bağlı nedenlerle veya kendiliğinden patladığını belirterek, travmaya bağlı patlama nedenlerini şoyle sıralıyor:
• Akciğerler darbe aldığında,
• Akciğere bıcak gibi kesici aletler girdiğinde,
• Bir carpmanın etkisiyle kaburga kırıldığında.
Akciğerin kendiliğinden patlamasına ise “Spontan Pnomotoraks” adını verdiklerini anlatan Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, şu bilgileri veriyor:
“Sigara icenlerde daha cok olmak uzere, akciğerin ust kısımda kucuk baloncuklar oluşmaya başlıyor. Bu balonlar ıkınma, hapşırma, oksurmeyle patlıyor ve akciğerlerdeki hava goğus boşluğunda toplanıyor. Bu hastalık uzun boylu, ince, zayıf ve esmer erkeklerin hastalığı olarak biliniyor. 20-35 yaş arası kişilerde daha sık ortaya cıkıyor. Kadınlarda gorulme sıklığı ise erkeklere gore 10’da bir oranında. Tıknaz, iri yarı kişilerde cok daha nadir goruluyor.” diyor.
Hastalık her yuz bin erkeğin 20'sinde goruluyor. Sigara icenlerde hastalık sıklığının erkeklerde 22, kadınlarda 6 kat arttığını ama bu fiziksel ozelliklere sahip olan, sigara icmeyen erkeklerde de hastalığın gorulduğunu ifade eden Prof. Halezeroğlu, “Burada kişinin gunde kac adet ya da kac paket icmesi değil, hic icmemesi onemlidir. Az icilmesi kişiyi bu hastalıktan kurtaracak diye bir kural yok. Sigarayı sadece pnomotoraks riski taşıyanların değil, sağlıklı hicbir bireyin icmemesini oneriyoruz. Sigara genc, yaşlı, kadın, erkek demeden tum bireylerin sağlığını tehlikeye sokan bir alışkanlıktır.”
PATLAMA ANINDA NE OLUYOR?
Akciğerlerin patlaması sırasında kişinin goğsunde ani ve şiddetli bir ağrı oluştuğunu, bu ağrının adeta şimşek gibi kişinin goğsune girerek oksuruğe yol actığını ifade eden Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, hastaların bu durumu "Oksurmeye başladım, nefesim daraldı, iki adım atamaz oldum" şeklinde ifade ettiklerini ve akciğerdeki delinmenin buyukluğune gore bazen birkac saat yaşanabileceğini, hasta kısa bir sure icinde doktora başvurmazsa basınclı havanın etkisiyle hayatını dahi kaybedebileceğini belirtiyor.
EVLERİ HASTANEYE YAKIN OLMALI
Pnomotoraks hastalarının belli bir sure ucağa binmesi, hayat boyu da sualtı dalışı yapması yasaklanıyor. Hatta bu kişilerin bir sağlık kuruluşuna yakın oturmaları onemli. Ayrıca bu hastaların kabız olmamaları şart; ıkınırlarsa, aşırı efor yapıp sigara icmeye devam ederlerse akciğerleri yine patlayabiliyor.
TEDAVİSİ NASIL YAPILIYOR?
Hastalık ilk defa ortaya cıktığında eğer iceride toplanan hava az miktarda ise sadece oksijen veriliyor. Buradaki hava bir sure icerisinde kendiliğinden emiliyor. Eğer akciğerlerden kacan hava fazla miktarda ise dren takılıyor, yani iceri ince bir hortum takılıp kaburgalar arasında ilerletilerek goğus kafesi icinde toplanan hava boşaltılıyor. Dren burada iki uc gun boyunca kalıyor. Akciğerler şişip gelişiyor. Ardından dren cekiliyor. Bunların ardından kişinin sigara icmesi, ucağa binmesi yasaklanıyor. Tum bu yasaklar yaklaşık 3-6 ay devam ediyor. Kişi sualtı dalışından ise yaşamı boyunca men ediliyor.
AMELİYAT NE ZAMAN TEK SECENEK OLUR?
Hastalığı bir kez gecirenlerde ikinci kez olma ihtimalinin yuzde 25 olduğunu acıklayan Prof. Dr. Semih Halezeroğlu, şunları soyluyor:
“Hastalığın tekrar etme ihtimali var, yuzde 75 nuksetmez; yuzde 25 oranında ise tekrar olur. Yani bu hastalığı geciren her dort kişiden birinde hastalık bir daha oluyor. Bu durumda bu hastaları ameliyat ediyoruz. Endoskopik olarak video-tororoskopik yontemle, cokme olmasın diye akciğeri kaburgaların ic yuzune yapıştırıyoruz. 1.5 cm'lik tek bir kesiden goğus kafesinin icine kamerayla giriyoruz. İcerde akciğerdeki baloncukları cıkartıp akciğerin yapışmasını sağlayacak bir işlem yapıyoruz. O zaman akciğer goğus duvarına yapışıyor, bir daha pnomotoraks olmuyor. İşlem yaklaşık bir saat suruyor ve hasta 2-3 gun sonra taburcu oluyor. Hastaya sigara icmesini yasaklıyoruz ancak ucağa binebiliyor, uzun yolculuk yapabiliyor, denize girebiliyor. Ote yandan basıncın oluşturacağı riskler nedeniyle sualtı dalışını yasaklıyoruz."