Normalde her kadında, rahmin sağında ve solunda iki adet tup bulunur. Bu tupler, sizin yumurtanızla, eşinizin sperminin buluşup, dollenmenin gercekleştirdiği yerdir. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doc. Dr. Cem Demirel, “Dollenen yumurtanız burada yaklaşık 4–5 gun beslenir, daha sonra rahminizin icine nakledilir. Takip eden donemde hamileliğiniz meydana gelir. Tupleriniz tıkalıysa, ciddi bicimde hasar gormuşse ya da cerrahi olarak alınmışsa, eşinizin spermi ile yumurtanız bir araya gelemez ve dolayısıyla hamileliğiniz gercekleşmez. İşte boyle bir durumda, tup bebek tedavisini uygulayabilirsiniz.” diyor.

IVF ve ICSI

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Engin Oral: “Tup bebek uygulamaları yumurta ve spermin vucut dışında laboratuar ortamında dollenip, gelişen embriyonun rahim icine yerleştirilmesi tekniğidir.” diyor ve sozlerine ekliyor: “Tup bebek uygulamaları icerisinde en sık kullanılan tekniklerin vitro fertilizasyon (IVF, klasik tup bebek) ve intrasitoplazmik sperm enjeksiyonudur (mikroenjeksiyon, ICSI). Gunumuzde ICSI daha sık kullanılmaktadır.”

Tup bebek uygulaması gerektiren durumlar

- Azalmış yumurtalık rezervi.

- 3–6 kez ovulasyon induksiyonu ve IUI (yumurtlama takipleri ve aşılama) denemesine rağmen hamile kalamamış ciftler.

- Tuplerin cift taraflı tıkalı olması durumu.

- Yumurtalama tembelliği – polikistik yumurtalık hastalığı.

- Cikolata kisti hastalığı.

- Ağır erkek faktoru.

- Acıklanamayan kısırlık.

- Tekrarlayan gebelik kaybı hikayesi.

Tup bebek yonteminin aşamaları

1. Hormonal ilaclar ile yumurtalıkların kontrollu şekilde uyarılması,

2. Yumurta toplanması,

3. Laboratuar ortamında embriyo gelişimi,

4. Embriyo transferi ve transfer sonrası rahim ic zarının hormonlarla desteklenmesi oluşturur.

Yumurtalıkların kontrollu uyarılması

Tup bebekte amac, vucudunuzun kendi urettiği hormonların duzensiz ve zamansız etkilerini ortadan kaldırmaktır. Bunu başarabilmek icin yumurtalık fonksiyonlarınızı beyninizden kontrol eden hipotalamus bezi, GNRH analogları adı verilen bazı ilaclar ile baskılanır. Ardından kendi kendinize uygulayabileceğiniz gunluk iğneler ile yumurtalıklarınızın uyarılması surecine gecilir. Belirli aralıklarla yumurta kistlerinizin (folikul) gelişimi ve serum estradiol (yumurtalıklarınızın urettiği kadınlık hormonu) duzeyleriniz kontrol edilerek, ilac dozunuz ayarlanır. Hedef 19–20 mm capında, en az iki folikul elde etmektir. Folikuller yeterli buyukluğe ulaştığında, yaklaşık 10–12 gunluk surenin ardından, yumurtalarınızın son olgunlaşma basamağını tamamlamak uzere HCG enjeksiyonu yapılır. Bu enjeksiyondan ortalama 34–36 saat sonra yumurta toplama işleminiz gercekleşir.

Yumurta toplanması

Yumurta toplanma işlemi, genel anestezi ve steril koşullar altında yapılır. Vajinal ultrasonografinin kılavuzluğu altında, ultrason aletine gecirilen bir iğne ile 10 mm’den buyuk tum folikullerin (yumurtaları barındıran kesecikler) icine girilerek, folikul sıvısının cekilmesi ile işlem gercekleşir. İşleme bağlı ciddi komplikasyon nadiren gorulur.

Laboratuar koşullarında embriyo gelişimi

Toplanan yumurtalarınızın ortalama %20’ si olgun değildir. Olgun yumurta metafaz II olarak adlandırılır. Metafaz II yumurtaları, 4–6 saat icinde dollenmeye (fertilizasyon) hazır hale gelirler. Yumurta hucreleriniz toplandığı esnada, eşiniz de sperm verir. Semende canlı spermin olmadığı durumlarda, sperm urologlar tarafından cerrahi yollarla elde edilir. Fertilizasyon ya yumurta hucresinin 50–100 bin hareketli sperm hucresi ile uygun koşullarda inkube edilmesi (IVF) ile gercekleşir ya da tek secilmiş spermin, yumurta hucrenizin dış zarından hucre icine, doğrudan enjeksiyon yardımı (mikroenjeksiyon, ICSI) ile gercekleşir. Fertilizasyon olup olmadığı 18–20 saat sonra kontrol edilir. IVF ve ICSI’de fertilizasyon oranları %70–80’ dır. Fertilize olan yumurtalar, tekrar kultur ortamına konur ve embriyoların bolunmeleri takip edilir.

Embriyo transferi

Embriyoların transferi sıklıkla yumurtalarınızın toplanmasını takip eden 3. gunde yapılır. Bu donemde bolunmekte olan embriyo, 6–8 hucreli aşamadadır. Transfer işleminin sorunsuz ve kolay olması, hamilelik başarınızı etkileyecek en onemli faktordur. Ozel bir kateter (taşıyıcı cubuk) icinde taşınan embriyo, karnınızdan yapılan ultrasonografi kılavuzluğunda rahim ağzından gecilerek, uterus fundusunuzun yaklaşık 1–2 cm aşağısına bırakılır. Embriyo sırasında anestezi gerekli değildir.

Rahim ic zarının hormonal desteği (Luteal faz desteği)

Embriyo transferi sonrasında rahim ic zarınız, buyuyen embriyonun gelişimini desteklemek icin progesteron hormonu (ağızdan, vajinal veya kas ici enjeksiyonla uygulanır) ile desteklenir. Hamileliğiniz gercekleşir ise, bu tedaviye hamileliğinizin 10. haftasına kadar devam edilir. Hamile olup olmadığınız, transferden 12 gun sonra serum B-HCG (kan gebelik testi) duzeyi ile kontrol edilir. Eğer hamileliğiniz gercekleşmiş ise, 3 hafta sonra ultrasonografi ile hamilelik keseniz değerlendirilir.

Embriyo dondurulması

Tup bebek uygulamalarında embriyo transferi yapıldıktan sonra geride kalan iyi, kaliteli embriyolar, ailenin de izni alındıktan sonra ki uygulamalarda kullanılmak uzere dondurularak saklanır.

Preimplantasyon genetik tanı (PGT)

Genetik olarak risk taşıyan hamilelikler amniyosentez (bebeğin icinde bulunduğu sıvıdan ornek alınması), koryon villus biyopsisi (plasentadan doku orneğinin alınması), kordosentez (gobek kordonundan bebeğe ait kan alınması) gibi yontemlerle incelenerek, tanı koymak mumkundur. 1990’lı yılların başında klinik uygulamaya giren preimplantasyon genetik tanı (PGT) yontemiyle, gunumuzde embriyoların anne rahmine transfer edilmesi doneminden once genetik yapısını incelemek ve genetik bozukluk taşımayan embriyoların transferi ile sağlıklı bebek sahibi olmak mumkundur.

PGT yontemi, ozellikle anne yaşının ileri olduğu (37 yaş), 2 veya daha fazla tup bebek tedavi programına alınmış ve iyi kalitede embriyo transferi yapılmış olmasına rağmen başarılı olunamamış veya gebelik kaybı ile sonuclanmış ciftlerde başarı şansını arttırmak amacıyla ozellikle onerilmektedir.