spermiyogram spermiogram nasıl verilir spermiogram değerlendirmesi hipospermik spermiyogram değerlendirmesi
Erkeğin ilk değerlendirmesi semen analizi(spermiyogram) olarak adlandırılan tetkikle yapılır. Semen analizinde standardizasyonu sağlayabilmek icin, erkekten tetkik oncesinde 3-5 gunluk cinsel perhiz yapması istenir.

Spermiogram; semenin volumu (meninin hacmi), yoğunluğu, kıvamı, PH’ı, likefaksiyon (erime) suresi, spermlerin sayısı, hareketlilik oranı ve morfolojisi (yapısı) hakkında bilgi verir. Semen (meni), hem nitelik hem de nicelik acısından değerlendirilmektedir.

Spermiyogram, erkek yumurtalıklarının (testislerin) sperm uretme kapasitesinin ve erkek genital sisteminin sağlıklı olup olmadığının değerlendirilmesindeki ilk adımdır.


Spermiyogramda Değerlendirilen Kriterler


Volum (Hacim):

WHO kriterlerine gore semen 2 ml - 6 ml arasında olmalıdır. 6ml’den fazla olan semen hiperspermik, 1 ml veya daha az ise hipospermik olarak isimlendirilir. Gebelik acısından her iki durumum da olması istenmez.

Renk: Normalde semen opak ve grimsi renklidir. Uzun sureli cinsel perhizlerde sarı, semende eritrositlerin (alyuvarların) bulunması halinde kırmızı-kahverengi, uzun sureli antibiyotik kullanımı sonrası renksiz gorulebilir.

Koku: Semen muhtemelen prostat bezinin salgıladığı sperminin oksidasyonundan dolayı "at kestanesi ciceği" gibi kokar.

PH: Normal semen pH’ı 7,2-8 arasındadır. pH’ın 8’in uzerinde olduğu durumlar akut enfeksiyonu veya olcumun gec yapıldığını gosterir. pH’ın 7’nin altında olduğu azoospermi olgularında boşaltma kanallarının obstruksiyonu (tıkanıklığı), aksesuar bezlerin agenezisi, vezikula seminalisin kronik enfeksiyonları ve idrarın semene karıştığı duşunulmelidir.

LikofaksiyonSuresi(SemeninCozunurluğu): Ejakulasyon (meninin boşaltılması) sırasında akıcı olan ve vezikula seminalisin salgıladığı "protein kinaz" enziminin etkisiyle "koagule olan (=pıhtılaşan)" semen 10-20 dakika icerisinde kendiliğinden eriyebilmeli yani likefiye olmalidır. Likefaksiyon suresinin uzaması gibi bir aksaklık semen viskozitesinin (kıvamının) arttığını gosterir ki bu da istenmeyen bir durumdur.

Viskozite: Normalde semen hafifce viskoz yani kıvamlıdır. Prostatit, vezikulit gibi kronik enfeksiyonlarda viskozite artmış olabilir.


Semen orneği, herhangi bir kayganlaştırıcı madde kullanılmadan, masturbasyonla verilir. Eğer ornek, evde verilmişse en gec 1 saat icinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Bazı durumlarda semen orneği cinsel ilişki ile de verilebilir, ancak bunun icin spermleri oldurmeyen ozel kondomlar androloji laboratuvarından temin edilmelidir. Semen orneği direkt olarak ve ceşitli işlemlerden sonra değerlendirilir.

Dunya Sağlık Teşkilatı kriterlerine gore yapılan bir sperm değerlendirmesine normal denilebilmesi icin sperm sayımının mililitrede 20 milyondan fazla, hareketliliğinin %50'nin ustunde ve en az %70'inin şekil olarak normal olması gerekmektedir. Bu analizin daha detaylandırılmış ve merkezimizde de yapılan diğer bir şeklinde ise yapısal normallik ozel boyama tekniği ile değerlendirilmekte, % 14 ve ustu değerler normal olarak kabul edilmektedir (Kruger analizi).

Semendeki anormallikler oncelikle yumurtalıklardan (testis) sperm uretilmesi aşamasındaki problemler nedeniyle oluşmaktadır. Bu uretim sorununa neden olan etken genellikle bilinememektedir. Genetik ve hormonal bazı faktorlerin yanısıra, daha once gecirilmiş enfeksiyonlar, aşırı sigara ve alkol tuketimi veya yalnızca strese bağlı olarak da sperm uretim problemleri yaşanabilir. Bunun yanısıra bazı ilaclar, ceşitli kimyasal maddeler, radyasyon ve radyoterapi sperm uretimi uzerinde olumsuz etki yaratabilir. Testislerde sperm uretiminin normal olmasına karşın uretilen spermin taşınmasını sağlayan kanalların doğumsal olarak ya da sonradan gecirilen bazı hastalıklara bağlı olarak tıkalı olması yine gebeliği onleyen faktorlerdendir. Testislerin ortam ısısını arttırarak spermlerin uretimi ve hareketi uzerinde olumsuz etki yaptığına inanılan varikosel (testislerden kirli kanı taşıyan toplar damarların genişlemesi ve bolgede kirli kan gollenmesinin artması durumu) cerrahi olarak duzeltilebilecek bir sorundur. Ancak operasyona rağmen spermlerde fonksiyonel bir gelişme sağlanamayabilir veya gorunumde bir duzelme olmakla birlikte dolleme kabiliyeti arttırılamayabilir.

Nadiren de olsa semenin icinde sperme zarar verebilecek antikorlar bulunabilir. Bu durum genellikle ameliyat, gecirilmiş travma (testise darbe, kaza vb.) veya enfeksiyonlara bağlı olarak gelişebilir.

Tum bu faktorlere bağlı olarak semen icerisinde ya hic sperm bulunmayabilir (azoospermi) ya da sperm sayısında azalma (oligozoospermi), hareketliliğinde azalma (astenozoospermi) veya şekil bozukluğu (teratozoospermi) ya da bu son uc durumun ceşitli şekillerde kombinasyonları gorulebilir. Tedavi semen analizindeki bozukluğun nedenine ve derecesine bağlı olarak değişkenlik gostermektedir.

Sıklıkla erkeklerin bir uroloji uzmanı tarafından değerlendirilmesi gerekebilir. İlac tedavisi erkeğe bağlı problemlerde nadiren başarılı olmaktadır. Erkek inferilitesinin tedavisi; enfeksiyonlar icin antibiotik kullanımını, varikosel ya da kanal tıkanıklıkları icin operasyon yapılmasını, sperm kalitesini arttırmak icin hormon kullanımını, aşılama (intrauterin inseminasyon - (IUI) ya da diğer yardımcı ureme tekniklerinin uygulanmasını gerektirebilir. Tup bebeğin klasik yontemlerle uygulanması bu hastalara bir miktar şans tanımışsa da esas erkeğe bağlı problemlerin cozumunde cığır acan gelişme merkezimizde de yapılan mikroenjeksiyon (ICSI) uygulaması olmuş ve boylelikle spermin dolleme kabiliyetine bakılmaksızın canlı spermi olan herkesin cocuk sahibi olabilme şansını yakalayabilmesini sağlamıştır.