Semen analizinin yapılaması icin ornek nasıl verilmelidir?
Genel olarak semen orneğini toplamak icin masturbasyon yoluyla geniş ağızlı ve steril bir kap icerisinde meninin toplanması gerekir. Masturbasyon yoluyla ornek veremeyen kişilerin ozel bir prezervatif ile eşi ile ilişkiye girerek meni orneği alınabilir. Genellikle orneklerin hastane icerisinde ozel olarak ayrılmış odalarda verilmesi ve hemen laboratuara ulaştırılması gerekir. Ancak hastane ortamında ornek veremeyen kişilerin vucut sıcaklığında ornekleri muhafaza ederek yaklaşık 30 dakikada laboratuara ulaştırması istenir. Masturbasyon sırasında kayganlaştırıcı madde veya sabun vb., kullanılan prezervatifler de sperm oldurucu madde olmaması gerekir.
Meni orneği toplamadan once kacgunluk cinsel pehriz onerilir?
Semen Analizi icin ornek vermeden once 2-4 gunluk ilişkiye girmemiş veya boşalmamış olmak gereklidir.
Hastane ortamında ornek verme gucluğu olan hastalarda neler uygulanıyor?
Masturbasyon yoluyla ornek veremeyen veya hastane ortamında aşırı stress ve utangaclığa bağlı olarak ereksiyon kaybı ve boşalamama gibi durumlar soz konusu olabilir. Boyle durumla karşılaşmış olanlar yumurta toplama gunu gibi onemli bir zamanda sıkıntı yaşamamak icin mutlaka problemi onceden doktoruna bildirilmeli veya doktoru tarafından sorgulanmalıdır. Polikliniğimize başvuran tum infertilite şikayeti olan hastalarımızdan semen analizinin laboratuarımızda değerlendirilmesi icin ornek vermelerini istiyoruz. Boylece hem semen analizinin kendi laboratuarımız da gorulmesini ve hemde sperm verme gucluğu olan kişileri onceden tespit etme olanağını elde etmiş oluyoruz. Ereksiyon problemi yaşayan hastalara ornek vermeye gitmeden once uygun dozda ilac tedavisi veya ilac tedavisinin yetersiz olduğu durumlarda testisten sperm elde etme yontemleri (MESA/TESA) ile sperm elde edilebilir.
Normal sperm parametreleri nelerdir?
Miktar (volum) 2.0 ml ve uzeri
ph 7.2 ve uzeri
ml de sperm sayısı (konsantrasyon) 15 milyon/ml ve uzeri
Total sperm sayısı 30 milyon/ml ve uzeri
Hareketlilik (motilite) %50 ve uzeri A+B derecesinde hareket veya A derecesinde %25 ve uzeri Derecelendirme (Grade)
+4 veya A: Hızlı ileri hareket
+3 veya B: yavaş ileri hareket
+2 veya C: yerinde hareket
+1 veya D: hareketsiz
Şekil (morfoloji) %4 ve uzeri (Kruger ’e gore)
Canlılık (viability) %75 ve uzeri
Lokosit (iltihap hucresi) 1 milyon/ml nin altında
Bu parametrelerin tek başına değerlendirilmeleri coğu zaman yalnış değerlendirmelere yol acar. Genel olarak ml de sayı, hareketlilik, morfoloji kriterleri beraber değerlendirilerek infertilite durumu hakkında bilgi edinilir.
Azoospermik erkeklerde mutlaka konsatrasyon (santrifuj) sonrasına bakarak oluşan cokeltide sperm olup olmadığı incelenmelidir.
Bir kez spermiogram yaptırmakla ile sağlıklı sonuc elde edilir mi?
Hayır. İnfertilite şikayeti ile başvuran bir erkekte en az iki spermiogram 2-3 hafta ara ile yapılmasında kesinlikle fayda vardır. Erkekte sperm yapımı 64-72 gun suren bir surectir ve surekli aynı ozellikler taşıması beklenemez. Sperm yapımı etkileyen ceşitli faktorlerle sperm yapımı bozulabilir. Ortalama fikir sahibi olmak icin birden fazla spermiogram yaptırmak onemlidir. Ozellikle azoospermik erkeklerde mutlaka ikiden fazla sperm analizi ozellikle santrifuj sonrasındaki cokeltide sperm olup olmadığının incelenmesi gerekir.
Santrifuj sonrası sperm gorulen kişilerde neler yapılmalıdır?
Polikliniğimize azoospermia teşhisi ile başvuran erkeklerin yaklaşık %25-30 unda cok az miktarlarda da olsa sperm tespit etmekteyiz. Yaptığımız bir calışmada santrifuj sonrası laboratuarımızda sperm gorulmuş hastaların %50 sinde daha once başvurdukları merkezlerdeki spermiogramlarında sperm gorulmemesi uzerine testis biopsisi uygulandığını tespit ettik. Menide sınırlı sayıda sperm (cryptozoospermia) olan bu hastaların zaman zaman sperm cıkışı olup zaman zaman hic sperm gorulmeyebilir. Bu nedenle ilk spermiogramda hic sperm gorulmemesi başka zamanlarda da sperm gorulmeyeceği anlamını taşımaz. Cryptozoospermik erkeklerde aralıklı olarak sperm analizi yapılarak ve cıkan spermlerin dondurulması yoluyla mikroenjeksiyon gunu muhtemel azoospermia durumunda yedekleme yapılmış olur ve hatta dondurulmuş spermler cozulerek hareketli sperm bulunursa kişi bir TESE operasyonundan korunmuş olur.
Sperm morfoloji (şekil) bozukluklarının onemi nedir?
Kruger sınıflamasına gore spermlerin baş, orta bolum ve kuyruk yapısındaki bozukluklara gore değerlendirilmesi yapılmaktadır. Ozellikle baş yapısındaki bazı formların baskın oluşu (makrosefal, cift baş, globozoospermia) bu erkeklerin spermlerinin ICSI (mikro enjeksiyon) uygulamalarında başarısızlık olasılığının yuksek olabileceğinin bir gostergesidir. Cunku bu anormal baş yapısında spermlerin icerisindeki DNA yapısında da anormallikler tespit edilmiştir. Dolayısı ile bu spermlerin menide yuksek oranda bulunan kişilerde dolleme ve embriyo kalitesinde duşukluk ve neticede gebe kalamama acısından risk yuksektir. Sperm kuyruk yapısındaki bir takım bozukluklarda (kısa kuyruk) spermin hareket kabiliyetini bozarak infertiliteye neden olur. Morfolojide kısa kuyruk anomalisi (tail stump) yoğun olarak gorulen erkeklerde yine mikroenjeksiyon sonrası başarı şansı duşuk olmaktadır.
Eğer erkeğin sperm analizi, laboratuar sonucları ve genital muayenesi normal ise hangi test uygulanabilir?
Post koital test yani ilişki sorası rahim ağzından alınan ornekte sperm hareketliliğini bozan, spermlerin rahime (uterus) gecişini engelleyen bir problem olup olmadığı araştırılabilir.
Semen analizinde sıvı miktarı duşuk ve cıkan sıvıda az miktarda sperm gorulmuş, sorun ne olabilir?
Kısmi bir tıkanıklık veya retrograt ejakulasyon (mesaneye doğru meninin kacması) olabilir. Geri kacış genellikle şeker hastalığı olan, gecmişte mesane boynu operasyonu gecirmiş erkeklerde gorulur. Boşaldıktan sonra orta idrar akımında sperm araştırılması ile teşhis konulur.
Kısmi tıkanıklıkta prostat bolgesindeki sperm kanallarında enfeksiyon, kist veya taşlara bağlı tıkanıklık olabilir.