​
Tubal Faktor nedir?

Genel olarak tuplerin tıkalı veya hasarlı olması sonucunda normal fonksiyon gosterememesine ve buna bağlı kısırlığa “tubal faktor” adı verilir.

Tupler tıbbi literaturde salpinx veya fallop tupleri olarak da gecmektedir. Tuplerin tıkalı olması problemine “tubal obstruksiyon” adı da verilmektedir.

Tum infertilite (kısırlık) nedenlerinin %20-25 ’ini tubal nedenler oluşturur.

Tupler ne icin gereklidir?

Gebeliğin oluşabilmesi icin tuplerin acık ve sağlıklı olması gereklidir. Oldukca hassas yapıdaki tuplerdeki bozulma yumurtanın taşınmasını ve dolayısıyla dollenme olayını engelleyebilir. Bozukluk en uc kısımda oluşursa yumurtanın yakalanıp tup icine alınması bozulabilir.

Tuplerdeki tıkanıklık neye bağlı olabilir?

Tupteki tıkanıklık genital yolla tupe ulaşan infeksiyonlardan (Chlamidia gibi) kaynaklanabileceği gibi “appendisit” gibi karın icindeki enflamasyon sonrası yapışıklıklar nedeniyle de meydana gelebilir. Ayrıca dış gebelik sonucunda hasta tuplerinden biri veya her ikisi de yitirilmiş olabilir.

Tuplerdeki tıkanıklık nasıl tespit edilir?

Tuplerin acıklığının belirlenmesi icin başlangıcta “Histerosalpingografi (HSG)” adı verilen rahim filmi cekilir. Ancak bu filmde tuplerin acık olması her zaman tuplerin işlevsel olduğu anlamına gelmez.
Tup ile cevre dokuları arasındaki yapışıklıklar veya tup icerisindeki dokuların daha once gecirilen enfeksiyonlar veya cerrahi girişimler nedeniyle az da olsa zedelenmesi ile tuplerin acık olmasına karşın normal olarak fonksiyon gostermesini engelleyebilir. Bu nedenle tuplerin durumunu tam olarak gozlemleyebilmek icin bazen “laparoskopi” gibi endoskopik tanı yontemlerine gereksinim duyulabilir.

Ozellikle 35 yaşına yaklaşan infertil kadınlar Laporoskopik inceleme geciktirilmemelidir.

Tuplerdeki tıkanıklık ultrason ile gorulebilir mi?

Hayır. Tuplerdeki tıkanıklık yalnızca HSG (ilaclı rahim) filmi ve laporoskopi ile gorulebilir.

HSG (İlaclı film) yalnızca indirekt bir method olarak fikir verici iken laporoskopi “direkt olarak tanı koydurucudur”. Ayrıca tuplerdeki tıkanıklıklar endometriosis adı verilen bir probleme bağlı ise laporoskopi ile acılma olasılığı da vardır.

TUPLERDE PROBLEMLER ve KISIRLIK (İNFERTİLİTE)

Normal şartlarda gebelik oluşumu icin spermlerin tuplere ulaşması icin tuplerin acık olması gerekir. Tupler acık olmazsa yumurtalıktan atılan yumurta tupun icine alınamaz ve sperm ile buluşamaz. Yani gebelik sağlıklı bir tup ve sağlıklı bir tup-yumurtalık ilişkisini gerektirir. Aşağıda kısırlığa sebep olabilecek tup problemleri (tubal faktor) ele alınmaktadır.

Tup İltihabı (Salpenjit)

Tuplerin tıkanmasına yol acan etmenlerin en bilinenleri enfeksiyonlar yani tuplerdeki iltihabi reaksiyondur. Ozellikle klamidya ve ureoplazma gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar başta olmak uzere, tum genital sistem enfeksiyonları fallop tuplerinde kalıcı hasar veya tıkanıklık yapabilir.

Hidrosalpinks nedir?

Daha once iltihabi bir nedenle tuplerinde tıkanıklık saptanan bazı hastalarda ultrasonografide veya laparoskopi sırasında tuplerin icinde sıvı birikimi olduğu gorulebilir. Tuplerde sıvı birikimine “hidrosalpinks” adı verilir.

Hidrosalpinks durumunda, tup bebek uygulanmadan once tuplerin ameliyatla alınmasının gebelik oranını artırdığı gorulmuştur ve bu nedenle hidrosalpinksi olan hastalarda tup bebek uygulamadan once laparoskopik olarak tuplerin alınması onerilmektedir. Cunku hydrosalpinx iceriğinden salınan toksik maddeler embrionun rahim icinde tutunmasını engelleyebilir.

Endometriosis

Tuplerde kalıcı hasar bırakan bir diğer hastalık grubu da “endometriozis” dir. Peritoneal Faktor ve Endometriozis bir cok nedenlerle infertilite sebebi olabilen bir rahatsızlıktır.

Hidrosalpinks, tup kanalı boyunca sıvı toplanmasıdır. Nadiren nedeni bulunamaz. Genellikle enfeksiyonlara ikincildir. Tup icinde toplanan sulu sıvı, icerdiği zararlı maddeler nedeniyle de gebelik oluşumuna veya devamına zarar verir niteliktedir.

Piyosalpinks nedir?

“Piyosalpinks” tup icinde cerahat (irin) toplanmasıdır. Pyosalpinx ciddi bir durum olup acil tedavi, hastanede yatış ve gerekli hallerde ameliyat gerektirebilen bir enfeksiyondur.

Tubal Tıkanıklıkta Tedaviler ve İzlenecek Yol :

Nedeni ne olursa olsun, tuplerin tıkanık olması gebelik oluşumunu engeller. Bazen tek tup tıkalıdır. Diğer tup sağlıklı ise bu durumda gebeliğe ulaşma şansı vardır.

Her iki tup de sağlıksız veya hafif derecede hasar gormuş ve tıkalı ise gebeliğe ulaşmak icin oncelikle mikro-cerrahi ile tuplerin acılması (tubal reanastamoz) denenebilir.

Tubal tıkanıklığın yerine ve hasta yaşına bağlı olarak cerrahi şansı verilebilir.

Ozellikle daha once tupleri bağlanmış hastalarda cerrahi tedavi sonrası normal yollardan gebe kalabilme oranı oldukca yuksektir. Ancak tup tahribatı fazla olan hastalarda ve tıkanıklığın tupun rahimden uzak olan bolumunde olması durumunda cerrahi ile başarı şansı duşuktur ve tup bebek uygulaması ilk planda duşunulmelidir.

Ayrıca kadının yaşının ileri olduğu ciftlerde veya laporoskopide tuplerin acılamayacak kadar zarar gorduğu anlaşılması durumlarında cerrahi ile zaman kaybedilmesi yerine doğrudan tup bebek uygulanması (ivf) yontemi tercih edilmektedir.

Fallop Tupleri ile ilgili faktorler gebeliğin gercekleşmesi icin acık ve fonksiyonel tuplerin varlığı şarttır. Tum kısırlık nedenlerinin yaklaşık %35 ‘ini oluşturur.
Tupler ile ilgili testler:

Histerosalpingogram ( HSG) adı verilen, X-ışını kullanarak cekilen ozel bir film, rahim ve tuplerinizin acıklığı hakkında bilgi verir. Rahim ağzından iceriye doğru ozel bir kontrast madde ( boya) verilerek cekilen bu filmde, kontrast maddenin rahim icinizi doldurup, Fallop tuplerine doğru gecerken, ve gectikten sonra tuplerin uclarından karın boşluğuna doğru akarken goruntuleri alınır. Sıvının tuplerden karın boşluğuna gecememesi tıkalı olduğu anlamına gelir. Eğer bir tıkanıklık tespit edilirse, doktorunuz tıkanıklığın gercekten olup olmadığını ve Fallop Tuplerinizdeki hasarı gormek icin Laparaskopi ameliyatı yapmayı duşunebilir.
​