İnsanların %80’inde fizyolojik olarak 2,5-4 saatlik aralarla yer değiştiren tek taraflı burun tıkanıklıkları gorulebilir. Ancak toplam hava yolu direnci değişmediği icin tıkanıklık hissedilmez.
Burun tıkanıklığı nedenleri arasında mukozal odem ya da hava yolu şekil bozukluğuna bağlı hava yolu direncinin artmış olması ilk sıralarda gelir. Tıkanıklığın yerini ve derecesini belirlemede klinik muayenenin yanısıra rinomanometri, akustik rinomanometri ve pletizmografi kullanılabilir
Burundan rahat solunum hissi karmaşık bir olaydır. İnsanların coğu gun boyunca ağızları kapalı burunlarından nefes alma rahatlığını yaşarken bir kısmı ise bazen hic bir şikayeti olmadan yaşamlarını ağız solunumuyla gecirirler. Normal bir burun solunumunda hava burun ici ortusuyle maksimum miktarda temas ederek akciğerlere gider. Burun tıkanıklığı nedenleri arasında mukozal odem ya da hava yolu şekil bozukluğuna bağlı hava yolu direncinin artmış olması ilk sıralarda gelir. Burun icerisindeki yapıların birbiriyle olan ilişkisine gore tıkanıklık değişik yerlerde olabilir. Tıkanıklığın yerini ve derecesini belirlemede klinik muayenenin yanısıra rinomanometri, akustik rinomanometri ve pletizmografi kullanılabilir.
Gerilim tipi baş ağrısında, cene eklemi sorunlarında ya da ruhsal gerginlik durumlarında surekli burun tıkanıklığı hissedilebilir.
BURUN TIKANIKLIĞI NEDENLERİ
ANATOMİK-YAPISAL-NEDENLER
Burun bolmesinin orta hattan belirgin bicimde bir tarafa doğru sapması tıkanıklığa yol acar. Bu durum genellikle daha onceden gecirilmiş bir burun kazasına bağlıdır. Oluşan bozukluk burun tıkanıklığına yol acıyorsa cerrahi olarak duzeltilebilir.
Burun icerisinde ozellikle cocukluk doneminde gorulen yabancı cisimler de tıkanıklığa neden olabilir. Ozellikle uzun sure burun icerisinde kalan yabancı cisimler tıkanıklık, kotu kokulu ve kanlı olabilen burun akıntısına neden olabilir. Burun ici dokular hasar gorebilir.
Burun taşları (rinolitler) bakteri, kan, iltihap hucreleri ya da yabancı cisimler etrafında biriken minerallerden oluşur. Genellikle tek taraflı olarak gorulur ve cocukluk yıllarında burun icerisine yanlışlıkla itilmiş olan yabancı cisimler (duğme, oyuncak parcaları, bezelye ya da nohut gibi) burun taşlarına neden olur.
Burun arkasından genize geciş bolumunun kapalı olması ozellikle yenidoğan cocukların burun tıkanıklıklarının en onemli nedenidir. Basit bir operasyonla kapalı olan bolge acılabilir.
Cocukluk cağında en sık gorulen burun tıkanıklığı nedeni geniz etinin buyumesidir.
Geniz eti bademciğe benzeyen damağın gerisinde ve ustunde bulunan bir dokudur. Geniz eti buyuk olan cocuklar uyku sırasında sesli nefes alıp verme, horlama, kulak enfeksiyonları, işitme gucluğu, yuz kemiklerinde farklılaşma, ağız ve diş yapılarında bozulma sorunlarıyla karşılaşabilirler. Tedavisinde cerrahi girişimler onerilebilir.
Nazal polipler, burun icerisinde oluşan iyi huylu tumorlerdir. Allerjik nedenler, sık burun enfeksiyonları, aspirin ve benzeri ağrı kesiciler polip oluşturabilir. En sık şikayet nedeni burun tıkanıklığı, koku almada gucluk, berrak veya sarı-yeşil renkli burun akıntısıdır. Polipler grimsi renkli yuvarlak, genellikle ince bir bağlantısı olan, hareketli, ağrıya duyarsız ve kanamayan yapılardır. Allerjik nedenler varsa tedavisi yapılır. İlaclarla kuculmeyen polipler operasyonla tamamen temizlenirler. Polipler bazen tekrar oluşabilir.
Papillomlar yine iyi huylu, siğil benzeri tumorlerdir. Burun orta duvarı ve yan duvarlarından cıkarak hava yolunu tıkayabilirler. Bazen kanama yapabilirler.
Daha nadir olarak gorulen sinir dokusu kokenli tumorler de buyudukten sonra burun tıkanıklığı yaparlar.
CEVRESEL FAKTORLER
Kent yaşamının getirdiği zorunluluklar nedeniyle neredeyse surekli olarak kapalı ortamlarda bulunan, atmosferik kirliliğe maruz kalan kişilerde kimyasal uyarılar nedeniyle burun tıkanıklığı gorulebilir.
HORMONAL NEDENLER
Hamilelikte gorulen burun tıkanıklığı ostrojen hormonuyla ilişkilidir. Genellikle ilk 3 aydan sonra ortaya cıkar; giderek kotuleşir ve doğumdan hemen sonra kaybolur. Benzer tıkanıklık hissi gebelik onleyici hapların kullanımı sırasında, adet donemlerinde de gorulebilir. Tiroid hormonlarının azalması durumunda da tıkanıklık gorulebilir.
ENFEKSİYONLAR
En sık neden, ozellikle kış aylarında ve mevsim donumlerinde gorulen soğuk algınlığıdır. Viruslerin neden olduğu bir enfeksiyondur. Hava yolu ve yakın el-beden teması ile bulaşırlar. Burun mukozasına yerleşince histamin denen kimyasal madde salınımına yol acarlar. Bu madde buruna giden kan miktarının artmasına ve sıvı salgısının artmasına yol acar. Virus enfeksiyonları sırasında burnun ve sinuslerin direnci azaldığından bakteri enfeksiyonları da kolaylıkla ortaya cıkabilir. Berrak olan akıntı sarı-yeşil renge donuşur. Bu durumda mutlaka doktora başvurulması gerekir.
Sinus enfeksiyonları burun tıkanıklığı, sarı-yeşil iltihabi burun akıntısı ve baş ağrısı şikayetine yol acar. Tedavisi oncelikle ilac tedavisidir. İyileşmeyen veya sık tekrarlayıp uzun suren sinuzitlerde cerrahi girişim onerilir.
VAZOMOTOR RİNİT
Rinit, burunun ve burun ici ortusunun enflamatuar (iltihabi) reaksiyonu demektir. Vazomotor terimi ise “kan damarlarıyla ilgili” anlamında kullanılır. Burun ici ortusu genişleme ve daralma ozelliğine sahip cok miktarda atar damar, toplar damar ve kılcal damarlara sahiptir. Normalde bu damarların yarısı acık, yarısı kapalıdır. Daha cok burun ici damarların kontrolunu sağlayan sinir sisteminin duzensiz calışması nedeniyle gorulur. Bu durum aspirin kullanımı, cevresel kirlilik faktorleri, stres, tiroid hormonlarında yetersizlik, hamilelik, bazı tansiyon ilacları, doğum kontrol hapları, sıcak icecekler, alkol, dekonjestan ilacların aşırı veya uzun sureli kullanımı ile ortaya cıkmar. Tedavisi genellikle ilaclarla yapılır. Tedaviye yanıt vermeyen buyumuş burun ici dokuların cerrahi olarak kucultulmesi gerekebilir.
ALERJİK RİNİT
Alerji, yabancı bir cisme (polen, ev tozu akarı, hayvan tuyleri ve atıkları, mesleki ortamdaki maddeler (fırıncılar, kuaforler) veya ev tozundaki bazı parcacıklara karşı oluşan aşırı enflamatuar yanıttır. Bazen besinlere karşı da allerji gelişebilir. Polenler ilkbahar veya sonbaharda problem oluşturur. Ev tozu ise butun bir yıl boyunca rahatsız edebilir. Tedavisinde ideal olarak allerjik maddelerden uzak durma onerilir. Ancak bu pratik olarak mumkun olmadığından ilac tedavisi ve/veya daha spesifik tedavi yontemi olan allerji iğneleri kullanılır.
https://www.meleklermekani.com/vbimghost.php?do=displayimg&imgid=102465