yanık tedavisi, kullanılan ilaclar, ppt, pansuman, nasıl yapılır
Merhaba Melek'ler, bu yazımızda yanık ceşitlerine gore tedavi yontemlerinden bilgiler sunuyoruz sizlere...
YANIKLAR
Yanık Nedir?
Isı Yanıkları
Kimyasal Yanıklar
Elektrik Yanıkları
-----------------
Yanık Nedir?
Isı, ışın, elektrik veya kimyasal maddelere maruz kalma sonucunda deri ve derialtı dokularda meydana gelen bir ceşit yaralanmadır.
Yanıkların değerlendirilmesi : yanıkların şiddetini 5 ETKEN belirler.
1-Derinlik
1. derece yanıklar: Derinin sadece en ust tabakasının zedelendiği yanıklardır. Kızarıklık, gerginlik ve ağrı gorulur. Ornek: guneş yanıkları.
2. derece yanıklar: Derinin ust ve değişen oranlarda alt kısmının etkilendiği yanıklardır. Kızarıklık, gerginlik, ağrı ve su toplanması (bul) ile karakterizedir.
3. derece yanıklar: Tum deriyi kapsayan; derialtı dokularına, derin dokulara ve hatta kemiklere kadar ulaşan yanıklardır. Deri kuru kayış gibi olabilir veya renk değişikliği gorulebilir (komur gibi, beyaz veya kahverengi olabilir ). Şiddetli yanıklarda, yuzeysel sinir ucları ve kan damarları zedeleneceğinden yanık alanda his kaybı olabilir, buna karşın cevredeki daha az yanmış olan doku aşırı ağrılı olabilir.
2- Yuzey miktarı : Dokuzlar kuralı ile belirlenir.
3- Kritik alanların yanması : Eller ayaklar, yuz ve cinsel organlar.
4- Hastanın yaşı : Cok genc veya cok yaşlı olma.
5- Hastanın genel sağlık durumu : Diğer yaralanmalar veya hastalıklar (diabet, kalp, kronik bobrek hastalığı vb gibi).
HAFİF YANIKLAR:
Vucut yuzeyinin,
% 2 sinden az olan 3. derece yanıklardır.
% 15 inden az olan 2. derece yanıklardır.
ORTA ŞİDDETLİ YANIKLAR
Erişkinlerde vucut yuzeyinin,
% 2-10 u arasındaki 3. derece yanıklar (el, ayak, yuz, cinsel organ haric)
% 15-25 i arasındaki 2. derece yanıklar (el, ayak, yuz, cinsel organ haric)
% 50-75 i arasındaki 1. derece yanıklar (el, ayak, yuz, cinsel organ haric)
Cocuklarda vucut yuzeyinin,
% 10-20 si arasındaki 2. derece yanıklar (el, ayak, yuz, cinsel organ haric)
Bebeklerde, tum 1. derece yanıklar (el, ayak, yuz, cinsel organ haric)
ŞİDDETLİ YANIKLAR
Erişkinlerde vucut yuzeyinin,
% 10 undan fazla olan 3. derece yanıklar ve 3. derece el, ayak, yuz, cinsel organ yanıkları.
% 25 inden fazla olan 2. derece yanıklar.
Cocuklarda vucut yuzeyinin % 20 sinden fazla olan 1. derece yanıklar
Bebeklerde, tum 3. derece yanıklar.
---------------------------
Isı Yanıkları
Yaş ısı (buhar, her turlu kaynayan sıvı -su, yağ) ve kuru ısı (sıcak metaller, utu, alev, guneş) ile meydana gelirler.
İlkyardım:
* Yanma surecini sona erdirerek daha fazla yaralanmayı onlemek gerekir ; alevi sondurmek, kızgın metali uzaklaştırmak, yaş ısıya maruz kalmış giysileri cıkarmak vb gibi. (DİKKAT: alev yanığında sentetik giysiler deriye yapışmışsa dokunulmaz; kaynar sıvı yanığında eğer olayın uzerinden zaman gecmişse giysiler soğuk suya tutulmadan once cıkarılmaz aksi halde yapışan deride cıkar)
1. derece yanıklarda
* ASLA yoğurt, salca, diş macunu, zeytinyağı vb. şeyler surulmez !
* En az 10 dakika soğuk suya tutulur.
* Gerginliği azaltmak uzere yağlı krem veya ağrısını almak ve gerginliği azaltmak uzere yanık merhemi surulebilir.
* Geniş yanıklarda, kişi kendi icebilecek durumdaysa bol sıvı icirilir.
2. derece yanıklarda tedavi 1. derece yanıklarla aynıdır. İlave olarak; buller ASLA PATLATILMAZ ! Gerekiyorsa hastaneye goturulerek steril koşullarda pansuman yaptırılır. Eğer bul geniş bir alanı kapsıyorsa, ustteki deri ASLA SOYULMAZ ! Eğer patlamışsa, o zaman icindeki sıvı boşaldıktan sonra o kısım antiseptikle silinip uzeri steril gazlı bez ile kapatılıp sargı beziyle sarılır. Zira flaster yanıklı dokuyu zedeleyebilir.
3. derece yanıklarda hastanın mutlaka bir yanık merkezine veya hastaneye goturulmesi gerekir. Hasta bilincli (kendi icebilecek durumda) ise bol sıvı icirilir. ALKOLLU ve ASİTLİ icecekler İCİRİLMEZ!
* Acık yanık yarası hava ile temas ettiği surece ağrıya neden olacağından, yaranın hemen hava ile teması kesilmelidir, bunun icin yara nemli steril gazlı bez ile kapatılır. Boylece enfeksiyondan da korunmuş olur