Olumsuz duygudan kaynaklanan stres beyin hucrelerini olduruyor
Sevdiğiniz birinin başarısını beklerken yaşadığınız stres vucudu rutinden kurtarıp, olumlu etkilerken, bir kaza anında yaşanan olumsuz stres beyin hucrelerinin olumune yol acıyor
Yale Universitesi Beyin Cerrahisi Bolum Başkanı Dr. Murat Gunel, insan beynini nasıl daha verimli kullanabileceğimiz konusundaki sorularımızı yanıtladı...
* Kadınla erkeklerin beyin yapıları birbirlerinden farklı mı?
Evet. İlk olarak erkeklerin beyin ağırlıkları kadınlardan daha fazla. Fakat bu erkeklerin kadınlardan daha zeki olduğu anlamına gelmiyor. Son yıllarda fonksiyonel MRI ile yapılan calışmalar belli fonksiyonların kadınlarda belli fonksiyonların ise erkeklerde daha ustun olduğunu ortaya cıkarttı. Orneğin, kadınların hafızaları daha iyi olduğu halde, yon bulma duygusu erkeklerde daha gelişmiştir. Aynı zamanda hormonların da beyin uzerinde buyuk etkisi vardır. Zaten o nedenle kadınlarla erkeklerin davranışları farklıdır. Aynı zamanda kadınlarda hormonların değiştiği donemde ruh halinin değişmesi buna bağlı olarak gelişiyor. Gebelikte aş ermenin etkisi de hormonlardaki değişimin beyin uzerindeki etkisinden kaynaklanıyor.
* Şehir hayatının beynimiz uzerinde etkisi var mı? Şehirde yaşamak bizi nasıl etkiliyor?
Şehir hayatının değişik acılardan olumlu ve olumsuz etkileri vardır. Cevre kirliliğinden yaşamsal tek duzeliğe kadar pek cok faktor beyni olumsuz yonde etkiler. Fakat aynı zamanda sosyal iletişimlere bağlı olarak olumlu etkileri de vardır. Rutinin dışına cıkıp beyni calıştırmak gerekir. Orneğin, ben boş zamanlarda yazmayı, okumayı, boş boş durmayı severim. Hafta sonu gezileri beynin rutin dışına cıkmasına yardımcı olur.
* Stresin beyin hucresi uzerinde gercekten oldurucu etkisi var mı?
Mekanizmasını tam olarak anlamasak bile stresin beyin ve vucut sağlığı uzerinde olumsuz bircok etkisi var. İlk olarak kan basıncını artırarak beyin olsun, kalp olsun tum organları yıpratıyor. Stresin yanında ortaya cıkan duygular da cok onemlidir. Cunku duygular maddelerin bir bakıma salgılandığını gosterir. Orneğin sevdiğiniz birinin başarısını beklerken duyduğunuz stresle, bir kaza anında yaşadığınız stres farklıdır. Olumsuz duygulara neden olan stres, beyinde oldurucu etki yapar.
* Hafızayı ceşitli yontemlerle guclendirmek mumkun mu?
Hafıza beynin en karmaşık fonksiyonlarından biridir. Beyindeki bircok değişik bolgenin birlikte calışması sonucu ortaya cıkar. Hoşumuza giden konular hafızamıza daha kolay kaydedilir. Konuyu sevmek, eğlenceli hale getirmek, bu bolgeyi aktif hale getirdiğinden oğrenmek kolaylaşır. Fakat iş bu noktada bitmez. Oğrenmenin ve hafızanın devamlı hale gelebilmesi icin bilginin bu bolgeden beynin başka bolgelerine taşınması gerekir. Bir iş ne kadar cok tekrarlanırsa, oğrenme o kadar kolay olur.
* Beyne nasıl egzersiz yaptırılır?
Değişik bolgelerin değişik egzersizleri vardır. Orneğin bulmaca cozmek kelimelerle ilgiliyse sol bolgeyi, daha gorsel bir bulmaca ise beynin gorme sinirlerinin bulunduğu arka tarafını calıştırır. Muzik dinlemek beynin her iki tarafını da guclendirir. Klasik muzik bence bir bakıma ilac gibidir. İnsan beynine hitap eder.
* Vitaminler beyin sağlığını destekler mi?
Ben vitamin konusunun biraz abartıldığını duşunuyorum. Gunumuzdeki yiyecekler suni olarak guclendirdiği icin vitamin yetersizliğine girmek duzgun beslenen bir insan icin gercekten zordur. Son zamanlarda 'antioksidan' denen bir bakıma vucutta paslanmayı engelleyen maddelerin alınmasının faydaları uzerinde duruluyor. Damarlara iyi gelen pek cok yiyecek, beyin icin de yararladır. Ozellikle balık yağı ya da zeytinyağının onemli etkisi olduğunu duşunuyorum. Ancak her şeyden once dengeli yemek yemek onemli. Bu konuda en ilginc calışma maymunlar uzerinde yapıldı. Yemekleri kısılan, az yemek verilen maymunlar cok daha uzun yaşadılar. alıntı..