kan duşukluğu, nedenleri, neden olur, nedir, nelere yol acar, anemi
Kan duşukluğu, halk arasında anemi ve kansızlık olarak bildiğimiz bir sağlık sorunudur. Peki kan duşukluğu neden olur ve ne yapmak gerekir; buyrun oğrenelim Melek'lerim.
Kansızlık anemi nedenleri tedavisi
Kanda bulunan kırmızı kan hucreleri (eritrositler) dokulara ve hucrelere oksijen taşırlar. Bunu iclerinde bulunan hemoglobin maddesi sayesinde yaparlar. Hemoglobin aynı zamanda kana kırmızı rengini de veren maddedir. 1 gram hemoglobin 1.4 mL oksijen taşır. Normalde kanda 13-15 gram / 100 mL hemoglobin bulunur. Kırmızı kan hucrelerinin omurleri 4 ay kadardır. Bobreklerimizden salgılanan eritropoetin adlı hormon, kemik iliğine etki ederek, kırmızı kan hucrelerinin yapımını başlatır.
Kansızlık (anemi), kan hemoglobin duzeyinde veya kırmızı kan hucreleri sayısında azalma ve sonucunda ortaya cıkan bulgulardır. Genelde başka bir hastalığın neden olduğu bir durumdur. Bu nedenle sadece anemi ifadesinden ziyade demir eksikliği anemisi, akdeniz anemisi gibi altta yatan hastalığı da belirtecek terimler kullanılır.
Ortaya cıkan şikayetler ve saptanan bulgular doku ve hucrelere yetersiz oksijen taşınmasına bağlı olarak gelişmektedir. Anemili hastalarda yorgunluk, hafif carpıntı ve nefes darlığı gelişebilir. İleri duzeyde bir anemide ise, butun bu bulgular, istirahat halinde gorulmesinin yanı sıra; kulak cınlaması, baş donmesi, baş ağrısı, uyuma gucluğu, iştahsızlık, kilo kaybı, adet kanamalarının duzensizliği veya fazlalığı, adet gormeme ve iktidarsızlık gibi bulgular ortaya cıkabilir.
Aneminin sık gorulen bulgularından carpıntı, anemi yuzunden dokularda oluşan oksijen aclığını gidermek amacıyla, kalbin atım hızını ve her atımda pompaladığı kan miktarını artırması nedeniyle ortaya cıkar. Buna rağmen dokularda yeterli oksijen sağlanamıyorsa, solunum sayısının artması ve nefes darlığı ortaya cıkar.
Uzayan anemilerde ve yaşlı kişilerde veya kalp hastalığı olanlarda kalp yetmezliğine ait bulgular gelişebilir. Anemideki en belirgin bulgulardan birisi de solukluktur. Aneminin şiddetine bağlı olarak, ağız ve goz kapağı icindeki deride ilk olarak fark edilebilen solukluk, aneminin ilerlemesi ile avuc icinde, tırnak yataklarında ve deride de belirginleşir. Anemiye yol acan nedene bağlı olarak cok ceşitli bulgular gelişebilir.
Laboratuvar Testleri
• Kırmızı kure sayısı (erkek: 4.5-6.0 milyon)-(bayan: 4.0-5.5 milyon)adet/ml
• Hemoglobin (erkek: 14-18)-(bayan: 12-16)gr/dL
• Hematokrit (erkek: 41-51)-(bayan: 37-47)%
• MCV (Mean Corpuscular Volume); (87 ± 7 fl). Kırmızı kan hucrelerinin ortalama hacmi. Buna gore anemi, mikrositer, normositer ve makrositer olarak tanımlanabilir.
• MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin); (29 ± 2 pg). Kırmızı kan hucrelerinde bulunan ortalama hemoglobin miktarıdır. Yani, kırmızı kan hucresindeki hemoglobinin ağırlığıdır.
• MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration); (34 ± 2 gr/dL). Bir kırmızı kan hucresinde bulunan ortalama hemoglobin konsantrasyonudur. Yani birim hacimdeki ağırlıktır (g/dl). MCH ve MCHC sonuclarına gore anemi, hipokrom ve normokrom olarak sınıflanabilir.
• Periferik yayma, kanın şekilli elamanlarının mikroskopla incelenmesidir.
• Serum demiri, toplam demir bağlama kapasitesi, folik asit, ferritin, vitamin B12 duzeyleri ve serbest eritrosit protoporfirin de gerekirse tanı icin incelenebilir.
kansızlık anemi nedenleri
o Kan kayıpları,
o Kırmızı kan hucrelerinin aşırı yıkımı,
o Kurşun ve diğer toksik maddelerle olan zehirlenmesi,
o Glutatyon veya globulin sentezlerinin bozulması,
o Glikoliz veya hucre zarı bozuklukları,
o Bazı enfeksiyonlar,
o Dalağın fazla calışması,
o Bazı ilaclar,
o Yetersiz kırmızı kan hucresi uretimi
o Temel yapım maddelerin eksikliği (demir, folik asit, B12, protein, niasin, bakır vs)
o Kronik hastalıklar (Kronik bobrek hastalığı, kollajen doku hastalıkları, siroz)
o Eritroblast eksikliği(aplastik anemi, kimyasal ajanlar, antikorlar)
o Kemik iliğinin diğer hucreler tarafından işgali (losemi, lenfoma, multipl myeloma)
o Endokrin hastalıklar (Miksodem, hipofiz yetmezliği, adrenal yetmezlik)
Anemi Turleri
o Mikrositer anemiler
• Demir eksikliği anemisi
• Talassemiler
• Kronik hastalık anemisi
• Sideroblastik anemi
o Normositer anemi
• Kronik hastalık anemisi
• Hemolitik anemiler
• Kemik iliğinin infiltratif hastalıkları
• Kronik bobrek hastalıkları
• Kronik karaciğer hastalıkları
• Malign hastalıklar
o Makrositer anemi
• Kronik karaciğer hastalıkları
• Hipotroidi
• Postsplenektomi
• Vitamin B12 eksikliği
• Folik asit eksikliği
• İlaclar (kemoterapi)
anemi tedavisi
• Altta yatan nedene gore tedavi edilir, orneğin demir eksikliği anemisinde demir preparatları verilir, kanamaya bağlı olanlarda kanama odağı tedavi edilir.