Merhaba Melek'ler...
Bu yazımızda nefropati hakkında detaylı ve de faydalı bilgiler sunuyoruz sizlere.
Nefropati nedir, nasıl tedavi edilir; buyrun oğrenelim Melek'lerim.
Hazırlayan: Dr. Efsun Turkmen
Diyabetli hastalarda, proteinuri, retinopati ve hipertansiyonun olduğu, ancak, diğer renal hastalıklar ile uriner sistem enfeksiyonlarının veya kalp yetmezliğinin eşlik etmediği klinik tablo "Diyabetik nefropati" olarak tanımlanır. Herhangi bir diyabet hastasında nefropati gelişimi kotu haberdir. Cunku, nefropatili diyabetlilerde mortalite 20 - 40 kat artar.
Tip 1 Diyabetes mellitus'da (DM) mikroalbuminuri (MA) en erken tanıdan 5 yıl sonra gelişir. Tip 2 DM'da ise tanı anında hem mikro, hem de makro proteinuri saptanabilir. Bunun nedeni, uzun suredir diyabetli olsa da tanı yeni konmuş olabilir veya DM ile beraber hipertansiyon, diğer bobrek hastalıkları da bulunabilir.
Nefropati gelişmesi veya hızlanmasında bircok faktorun etkisi olabilir. Bunlar, diyabet kontrolunun kotu olması, hipertansiyon, dislipidemi, genetik faktorler, sigara, diyette proteinden zengin beslenmedir.
Diyabetik nefropati patogenezinde, hemodinamik faktorler, glikoza bağımlı yollar (glikasyon son urunleri), poliol yolu, protein kinaz C aktivitesinde artış, sitokinler (TGFß gibi) sorumlu tutulur.
Diyabetik nefropati, 2 tiptir:
Diffuz tip
Noduler tip (Kimmerstiel-Wilson lezyonu)
Diyabetik nefropatide 5 evre izlenir:
Akut renal hipertrofi ve hiperfonksiyon: GFR % 20 - 50 artar. TA normaldir. Egzersizde idrarda albumin artar. Yoğun insulin tedavisine yanıt verir. İyi kontrol ile tamamen geriler.
Normoalbuminuri: İlk 5 - 6 yılı kapsar. 2. yıldan sonra bobrek bazal membranı kalınlaşır. GFR % 20 - 30 artar. Egzersizde albumin atılımı anormalleşir. % 35 klinik nefropatiye ilerler. Yoğun insulin tedavisine yanıt verir.
Erken (gizli) diyabetik nefropati: 7 - 15 yılda gelişir. GFR geriler. 6 ay icinde 3 idrar orneğinden ikisinde MA pozitif (+) ise tanı konur.
Proteinuri, klinik aşikar nefropati: 15 - 20 yılda gelişir. GFR geriler.TA yılda yaklaşık 5 mmHg artar. İlerleyici olup tedaviye yanıt cok azdır. Kan şekeri kontrolu olayı fazlaca geriletmez.
Son donem bobrek yetmezliği: GFR 10 ml/dak. kadar iner. TA yukselir. Son donem bobrek yetmezliğinin % 30 nedeni, diyabettir.
Diyabetik nefropati ileri evreye gelene kadar sıklıkla asemptomatiktir. İleri evrede odem ve nefes darlığı başlar. Anemi ise daha erken ortaya cıkar.
Diyabetik nefropatiye retinopati de sıklıkla eşlik eder ve bu hastalarda korluk riskinde 10 kat artış vardır.
Diyabetik nefropati tedavisinde ilk yapılması gereken, kan şekeri regulasyonu ve TA duzeyinin 130/80 mmHg altında tutulmasıdır. Sigaranın mutlaka bıraktırılması gerekir. Nefropati evresi ve laboratuar bulgularına gore, dislipidemi tedavisi, eritropoetin tedavisi de eklenir. Son donem bobrek yetmezliğinde semptomatik tedavi ve renal replasman tedavisi (hemodializ, transplantasyon) uygulanır.
Uriner enfeksiyonların sıklığı diyabetlilerde diğer hastalarla aynı orandadır. Ancak seyri ciddi olabilir, nekrotizan papillit veya glomerulonefrite ilerleyebilir. Ayrıca, norojenik mesane nedeniyle oluşan uriner retansiyon, enfeksiyonu problemli ve sık hale getirebilir. Gunumuzde zaten kullanımı oldukca kısıtlanan uriner kateterlerden diyabetlilerde ozellikle sakınmak yararlı olacaktır.
Bir başka onemli konu da diyabetlilerde kontrast madde kullanımı olup bu maddeler akut bobrek yetmezliğine neden olabilir. Bu nedenli diyabet hastalarında kontrast madde kullanımından mumkun olduğunca kacınılmalı, cok gerekli olduğunda, yeterli hidratasyon ve sıkı takip altında uygulanmalıdır.
Diyabetik nefropatinin ilk evrelerinde tedaviye cok iyi yanıt vermesi, erken tanının onemini bir kez daha gostermektedir. Tip 1 DM'da, tanı anında ve 5. yıldan sonra yılda bir kez; Tip 2 DM 'da ise tanı anında ve yılda bir kez mikroalbuminuri bakılmalıdır.