Yine sıkca karşılaştığımız sağlık sorunlarından biridir mide yanması. Peki neden olur ve ne yapmak gerekir, yani nasıl gecer; buyrun oğrenelim Melek'lerim.
Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Kasım Kazbay, mide yanması şikayetleriyle ilgili merak edilenleri anlatıyor…
Mide yanması nedir?
Mide asidinin yemek borusuna doğru kacak yapması sonucu yemek borusundan gırtlağa doğru oluşan yanma, ekşime hissidir. Midenin değil, yemek borusunun ve gırtlağın yanmasıdır bu aslında. Bazı insanlar her gun bazıları da ayda birkac kez bu sorunu yaşarlar. Toplumun yaklaşık yuzde 30-40’ında mide yanması şikayeti gorulur. Yanma şikayeti, yenilen gıdaların turu ve midenin ne kadar dolu olduğu ile bağlantılıdır.
Mide yanması neden olur?
Mide yanmasını artıran gıdalar, genellikle yemek borusu ile midenin birleştiği bolgedeki kasın gevşekliğine yol acan gıdalardır.
Domates, soğan, sarımsak, baharatlı yiyecekler, kızartmalar, bazen nane ve cikolata, mide yanmasına sebep olabilir. Mide yanmasının yan etkileri olarak yemek borusunda yara acılması, bu bolgede bir yara dokusu oluşarak darlığa yol acması, buradaki mukozanın değişerek kansere doğru gitmesi durumlarında da daha ciddi şikayetlere donuşebiliyor.
Mide yanması nasıl tedavi edilir?
Mide yanması tedavi yontemlerinden biri ilac tedavisidir. Ya midedeki asidi notralize eden ilaclar (antiasit ve karbonat) ya da midede asit salgısını engelleyen ilacları kullanıyoruz. Bunları kullanırken hastaların mutlaka doktora danışmaları ve ne kadar sureyle kullanacaklarını belirlemeleri gerekir.
Endoskopik tedavi yontemleri henuz cok yerleşmedi ama bazı hastalarda faydalı olabiliyor. Gittikce yaygınlaşan cerrahi yontemler ise ozellikle genc ve şikayetleri ciddi olan hastalarda kullanılıyor. Ameliyat ile yemek borusunun alt ucundaki sfinkterin (kas lifleri halkası) daha daraltılması, midenin bu yemek borusu cevresine sarılarak, oradaki reflunun onune gecilmesi sağlanıyor.
Mide yanması yaşandığında rahatlamak icin ne yapılabilir?
Mide yanmasının anlık ve uzun sureli tedavisinde kullanılan cok sayıda ilac vardır. Hastalığı notralize edebilecek sut ya da icinde asit olmayan icecekler, anlık tedaviler icin faydalıdır. Ya da antiasit tarzındaki emme pastilleri, etkisini hemen gostererek yardımcı olabilir.
Daha uzun sureli etki icin kullanılan ilaclar, histamin blokerleri ya da proton pompa inhibitorleridir.
Antiasit tarzındaki ilacların surekli kullanılmasının ciddi bir sakıncası yoktur. Vucuttaki asit alkolu dengesini bir miktar bozabilir ama bu tarz etkileri sık gorulmez. Antiasitlerin etki suresi cok kısadır. Birkac saat surebilir. Bu nedenle ozellikle yatarken herhangi bir korunma sağlamaz.
Uyku esnasında yercekiminden dolayı reflu sıkıntısı daha fazla arttığından, bu sure icinde yemek borusu tamamen korunmasız kalır ve bu da yemek borusunda hasara yol acabilir.
Mide yanması yaşamamak icin ne yapılabilir?
Refluyu artıran şikayetler, kanın icindeki basıncın artmasından kaynaklanır. Dar giyinmek ve kilo alınması buna yol acabilir. Kilo vermek, reflu şikayetlerini ciddi olarak azaltır.
Dar giyecekler, dar kemer kullanmaktan sakınmak gerekir.
Baharatlı yiyecekler, ozellikle kimyon, cikolata, kızartma, aşırı yağlı yiyecekler, fazla alkol, fazla kafein, naneli yiyecek ve icecekler reflu şiklayetlerini artırabilir.
Mide yanması başka hastalıkların gostergesi olabilir mi?
Mide yanması, erozif gastrit dediğimiz, mide yuzeyinin aşınması sonucu oluşabilir. Bu, cok fazla aspirin ve romatizma ilacı kullanan kişilerde gorulebilir.
Ulser durumlarında,
Midedeki kanser durumlarında,
Midenin poliplerinde, divertikullerinde (bağırsak duvarının kesecik halinde dışarıya doğru cıkması) ortaya cıkabilir.
Mide-bağırsak tembelliğinde, safra kesesinden safra yolları vasıtasıyla bağırsağa akan safra geriye kacabilir. Midede bir safra reflusu meydana gelebilir. Bu durumda yanma oluşur.
Mide yanması ile kalp krizi ağrısını karıştırmamak gerekir.
Hamilelik deneminde yaşanan mide yanmasının onune nasıl gecilir?
Hamileliğin erken doneminde bulantı şikayetleri gorulur ve bunun nedeni bilinmiyor. Gec doneminde de mide yanması ya da ekşimesi şikayetleri gorulur. Sebebi de bebeğin aşağıdan buyuyerek mide uzerine baskı yapması ve mide iceriğini yukarı doğru itmesi, bunun neticesinde de mide asidinin yemek borusuna doğru geri kacmasıdır.
Hamilelik sırasında yapılabilecek cok fazla bir şey yoktur. Ama yanma şikayeti cok fazlaysa, ilk aşamada antiasit tarzındaki ilacları kullanarak mide asidini notralize etmeye calışırız. Hamileler, daha kucuk porsiyonlarda yemek yemeli ve mide doluyken yatmamalılar.