VKV Amerikan Hastanesi Psikiyatri Bolumu'nden Dr. Gulcin Arı Sarılgan'ın verdiği bilgilere gore, panik bozukluk, tekrarlayan ve beklenmedik anlarda ortaya cıkan panik ataklarıyla seyreden, hastanın sonraki ataklarla ilgili beklenti korkusu yaşayıp, kacınma davranışı sergilediği bir bozukluktur. Eğer tedavi edilmezse yaşam kalitesini oldukca duşurur.Panik atak aşağıdaki belirtilerden en az dordunun birden başladığı ve 10 dakika icinde en yuksek duzeye ulaştığı yoğun korku ve rahatsızlık donemidir:
- Carpıntı, kalp atımlarını duyumsama ya da kalp hızında artma olması
- Terleme
- Titreme ya da sarsılma
- Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma duyumları
- Soluğun kesilmesi
- Goğus ağrısı ya da goğuste sıkışma hissi
- Bulantı ya da karın ağrısı
- Baş donmesi, sersemlik hissi, duşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
- Derealizasyon ya da depersonalizasyon (Cevrenin veya bedenin değişiyormuş hissi)
- Konrolunu kaybetme ya da cıldırma korkusu
- Olum korkusu
- Vucutta uyuşmalar
- Uşume, urperme ya da ateş basmaları
Tehlike Yok Ama Belirti Var
Panik atak, herhangi bir gercek tehdit ya da tehlike olmaksızın ortaya cıkar ve belirtiler birkac dakikada doruğa ulaşır. Atak, tipik olarak şiddetlidir ve hasta hastaneye acil servise gitmek ister. Panik ataklar, uc guruba ayrılır:
• Beklenmeyen panik atakları: Panik bozukluk tanısı koyabilmek icin gereklidir.
• Durumla bağlantılı panik atakları: Ozgul fobi ya da sosyal fobi gibi diğer anksiyete bozuklukları icin daha tipiktir.
• Durumun onculuk ettiği panik atakları: Panik bozukluğunda sık gorulmekle birlikte, fobilerde de sık olarak ortaya cıkabilir.
Agorafobili ya da Agorafobisiz Olabilir
Panik bozukluk agorafobili ya da agorafobisiz olabilir. Agorafobi “panik atağın ortaya cıkması durumunda kacmanın zor olabileceği (ya da sıkıntı doğurabileceği) yerlerde bulunmaktan aşırı sıkıntı duyma” demektir. Kişi bu durumlardan ya kacınır ya da eşlik eden birinin yardımı ile duruma katlanır.
Panik bozukluk sık gorulen bir psikiyatrik bozukluktur ve yaşam boyu yaygınlık oranı yuzde 1.5-3 olarak bildirilmektedir. Panik bozukluk her yaşta ortaya cıkabilmekle beraber tipik olarak gec ergenlik doneminde ve otuzlu yaşların ortalarında gorulmektedir.
Kadınlarda Daha Sık Goruluyor
Kadınlarda erkeklere gore 2-3 kat daha fazla sıklıkta gorulmektedir. Kadınlarda daha sık gorulmesinin birkac nedeni olabilir:
- Kadınlardaki hormonal değişikliklerin etkisi onemlidir; ayrıca kadınların aile ve toplum icinde gorevlerinin daha fazla olması ve bu nedenle daha fazla stres altında olduğu bir gercektir.Fakat kadınların sıkıntılarını erkeklere gore daha rahat ifade edebildikleri ve bu nedenle daha fazla psikiyatrik başvurularda bulundukları unutulmamalıdır.
- Cocukluğunda cinsel tacize uğramış kişilerde panik atak daha sık gorulmektedir. Oykusunde ergenlik donemi oncesi ebeveyn kaybı yaşamış olmak, boşanmış-dul olmak, duşuk eğitim duzeyi, aile ici şiddet, genetik yukluluk,kentte yaşamak diğer risk faktorleridir.
Fiziksel Sorun Olmamalı
Ceşitli tıbbi durumlar ya da kullanılan bazı psikoaktif maddeler Anksiyete (Kaygı) Bozukluğu oluşturabilir. Kardio-vaskuler hastalıklar, pulmoner hastalıklar, norolojik hastalıklar ve tirioid bozuklukları gibi ceşitli endokrin hastalıklarında panik atak benzeri kaygı bozukluğu oluşabilir. Bu nedenle hastanın ilk başvurduğunda genel dahili bir muayeneden gecerek bu tıbbi durumların dışlanması zorunludur. Ayrıca kafein, kokain, marihuana ve nikotin entoksikasyonlarında ve alkol yoksunluğunda anksiyete atakları ortaya cıkabilir. Panik atak diyebilmemiz icin genel tıbbi durumların ve madde kullanımının dışlanması zorunludur.
Nasıl Tedavi Edilir?
Panik bozukluğunun erişkinlerde tedaviye iyi yanıt vermesine rağmen, suregen ve tekrarlayıcı bir seyir izlediği bilinmektedir. Tedavisinde ceşitli antidepresan ilac tedavilerinin yanında Bilişsel-Davranışcı tedaviler yer alır. Eğitimin (Psycho-education) onemi buyuktur. Hastaya panik atakla ilgili bilgi verilir, icgoru kazandırılması hedeflenir. Solunumun yeniden eğitimi verilir ve hastaya ceşitli gevşeme egzersizleri oğretilir. Yalnış yorumların duzeltilmesi amaclanır. Hastaların gunluk tutarak panik ataklarını ve ataklara ilişkin duyumları kayıt etmeleri istenir. Psikodinamik psikoterapinin onemi buyuktur. Panik atak destek guruplarının da tedavide yeri vardır.
(ailem)