Şoyle derin bir nefes aldığınız zaman akciğerinizin şiştiğini ve o nefesi verdiğinizde tekrardan kuculduğunu fark edersiniz. Oldukca basit bir sistem gibi gorunebilir ancak aldığınız o nefesteki oksijenin ayak parmağınızın ucuna kadar nasıl taşındığını hic merak ettiniz mi? İşte nefesle aldığımız ve bizim icin hayati oneme sahip olan oksijeni vucudumuzun her bir noktasına taşıyan RBC kısaltması ile anılan eritrosit ya da herkesin bildiği adıyla kırmızı kan hucreleridir.
RBC eritrositler kan damarlarımızda dolaşan kucuk kuryeler gibidirler. Akciğerlerimizdeki oksijeni alır ve tum vucuda yayarlar ama eli boş olarak değil, karbondioksit atıkları taşıyarak geri donerler. Boylesine hayati bir goreve sahip oldukları icin eritrosit duşukluğu ve yuksekliği durumu da zaman zaman riskli olabilir. Gelin kırmızı kan hucrelerimiz olan RBC eritrosit nedir yakından bakalım ve sağlığımız icin ideal RBC değerini gorelim.
İcindekiler RBC eritrosit nedir? Eritrosit ne işe yarar? Eritrositler neye benziyor? İdeal eritrosit RBC değeri nedir? Eritrosit RBC duşukluğu nedir, neden olur? Eritrosit RBC yuksekliği nedir, neden olur? Eritrosit RBC duşukluğu ve yuksekliği belirtileri Eritrosit RBC duşukluğu ve yuksekliği nasıl tedavi edilir? Sağlıklı eritrosit RBC değeri icin neler yapmalısınız?
Oncelikle, RBC eritrosit nedir? RBC kısaltması olarak da anılan eritrosit, kırmızı kan hucreleridir. Temel gorevleri, nefes yoluyla akciğerimize aldığımız oksijeni kan damarları vasıtasıyla vucudumuzun tum noktalarına taşımaktadır. Oksijen taşıyan eritrosit, donuşte karbondioksit atıklarını toplayarak akciğere taşır ve boylece dışarı atılmalarını sağlar. Yani eritrosit sayesinde sağlıklı bir şekilde nefes alıp veririz.
Eritrosit ne işe yarar?
Halk arasında kırmız kan hucreleri adıyla bilinen eritrositler, sungerimsi kemiklerde bulunan kırmızı kemik iliği icinde uretilirler. Yaklaşık yedi gunluk bir uretim surecinin sonunda kana karışarak nefes yoluyla akciğerlerimize aldığımız oksijeni kan damarları vasıtasıyla vucudumuzun her bir noktasına taşırlar. Donuşte ise karbondioksiti akciğere getirerek dışarı atılmasını sağlarlar.
Eritrositlerin ortalama 100 - 120 gunluk bir yaşam suresi vardır. Yaklaşık 3 aylık calışma sureci sonunda emekliye ayrılan eritrositler dalak, karaciğer, kemik iliği, lenf duğumleri, makrofajlar gibi hucreler ve organlar tarafından kullanılarak vucut icinde geri donuşturulmuş olurlar.
Eritrositlerin gorevi olmasa bile modern tıp sayesinde kazandıkları bir işlev daha vardır. 100 - 120 gunluk bir omurleri olduğu icin kişinin 3 aylık sağlık durumunu ortaya cıkarırlar. Diyabet hastalarına duzenli olarak yapılan hemoglobin HbA1c testinin temelinde eritrositler vardır.
Eritrositler neye benziyor?
Eritrositlere kırmızı kan hucresi denmesinin nedeni, sahip oldukları hemoglobin proteini nedeniyle renklerinin kırmızı olmasıdır. Kanımızda yuzde 40 oranında eritrosit olduğu icin kanın kırmızı renkte gorunmesine de neden olurlar.
Eritrositler, diğer hucreler gibi yuvarlak şekilde değil daha cok corek benzeri duz bir disk şeklindedir. İcleri boş değildir ancak cekirdekleri de yoktur. Cekirdek olmadığı icin daha esnek bir yapıya sahiptirler. Bu sayede şekil değiştirerek vucudumuzun her yerine ulaşma ve oksijeni taşıma imkanları vardır.
İdeal eritrosit RBC değeri nedir?
Erkeklerde 1 mikrolitre kanda 4.7 - 6.1 milyon Kadınlarda 1 mikrolitre kanda 4.2 - 5.4 milyon Cocuklarda 1 mikrolitre kanda 4 - 5.5 milyon Erkeklerde, kadınlarda ve cocuklarda genel olarak ideal kabul edilen eritrosit sayısı yani RBC değeri bu şekildedir. Ancak bunlar genel rakamlardır. Kandaki eritrosit sayısı kişiden kişiye gore değişiklik gostermektedir. Yine de yapılan tam kan sayım testi sonucunda RBC değeriniz bu aralıklardan azsa duşuk, coksa yuksek olarak değerlendirilmektedir.
Eritrosit RBC duşukluğu nedir, neden olur? Kanınızın normalden daha az oksijen taşımasına neden olan anemi hastalığı Normalden fazla kan kaybetmeniz Losemi, lenfoma ve benzeri nedenlerle ortaya cıkan kemik iliği bozuklukları Bazı kanser turleri Kansere yonelik uygulanan kemoterapi Demir, B9, B12 benzeri vitamin eksiklikleri Yetersiz beslenme Suregelen tıbbi sorunlar Eritrosit RBC değerinizin ideal aralığın alt sınırından daha az olması durumu RBC duşukluğu olarak kabul edilir. RBC duşukluğunun yaygın gorulen nedenlerinden bazıları yukarıdaki gibi.
Eritrosit RBC yuksekliği nedir, neden olur? Bir tur kan hastalığı olan Polisitemia Vera Doğuştan gelen kalp hastalıkları Amfizem, KOAH ve pulmoner fibroz gibi akciğer hastalıkları Kandaki oksijen seviyesini duşuren hipoksi Sigara icenlerde artış gosteren kandaki karbonmonoksit Yuksek rakımlarda yaşamak Anabolik steroidler gibi performans arttırıcı ilaclar kullanmak Dehidrasyon Suregelen kalp ve akciğer hastalıkları Eritrosit RBC değerinizin ideal aralığın ust sınırından daha cok olması durumu RBC yuksekliği olarak kabul edilir. RBC yuksekliğinin yaygın gorulen nedenlerinden bazıları yukarıdaki gibi.
Eritrosit RBC duşukluğu ve yuksekliği belirtileri:
Tukenmişlik hissi Kaslarda gucsuzluk Enerji eksikliği Baş ağrısı Baş donmesi Goruşte bulanıklık Ellerin ve ayakların devamlı soğuk olması Kanınızdaki eritrosit sayısının yani RBC değerinin duşukluğu ve yuksekliği durumunda benzer belirtiler gorulmektedir. Bu nedenle uzman bir hekim tarafından tanısı konulmadığı surece herhangi bir onyargıya kapılmayın. RBC duşukluğu ve yukseliğinde gorulen belirtilerden bazıları yukarıdaki gibi.
Eritrosit RBC duşukluğu ve yuksekliği nasıl tedavi edilir?
Oncelikle yukarıda bahsettiğimiz belirtilerden bir ya da birkac tanesini kendinizde gorduğunuz zaman en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir hekime muayene olmalısınız. Hekiminiz duruma gore tam kan sayım testi isterse sonuclara gore eritrosit RBC duşukluğu ya da yuksekliği teşhisi koyacaktır.
Teşhis konulduktan sonra eritrosit RBC duşukluğune ya da yuksekliğine neyin neden olduğu bulunur. Eğer bir hastalık nedeniyle bu durum oluşmamışsa vitamin almak, dengeli bir diyet ya da kan nakli ile tedavi sureci başlatılabilir. Ancak bu duruma bir hastalık neden oluyorsa soz konusu hastalığa gore ozel bir tedavi sureci başlatılacaktır.
Sağlıklı eritrosit RBC değeri icin neler yapmalısınız? Sigarayı bırakın. Duzenli egzersiz yapın. Demir, B9, B12 gibi vitaminleri aldığınızdan emin olun. Kırmızı et tuketin. Balık tuketin. Lahana ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler tuketin. Mercimek, fasulye ve bezelye tuketin. Fındık ve kuru meyveler tuketin. Sağlıklı kırmızı kan hucrelerine sahip olmak icin yapmanız gerekenler genel olarak bu şekilde. Ancak dikkat edin, bunlar genel tavsiyelerdir. Hastalığınıza, RBC duşukluğune ya da yuksekliğine gore farklı yontemler izlemeniz gerekebilir.
Vucudumuz icin hayati oneme sahip oksijenin taşınması ile gorevli RBC eritrosit nedir, ne işe yarar, ideal değeri nedir gibi merak edilen soruları yanıtlayarak duşukluğu ve yuksekliği durumlarından bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaclıdır. Tum sağlık konularında olduğu gibi kırmızı kan hucreleri hakkında da en doğru ve size ozel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.