FDA, 23 Haziran 1960’da doğum kontrol hapını ilk defa onayladı. Adı Enovid olan hap oldukca gucluydu. Yumurtlamayı onleyerek hamileliğin onune gecmek icin yuksek dozlarda hormonlar iceriyordu.

İki yıl icinde Enovid’in ureticisi, kan pıhtılaşması şikayetleriyle boğuşmaya başladı. 1966’da, kan pıhtılaşması, şeker ve kanserle ilgili kamunun kaygısı yuzunden FDA daha duşuk dozlu haplara yeşil ışık yaktı.

Şimdi, 50 yıl sonra, doğum kontrol haplarında baştakilere gore onda bir ile beşte bir arasında daha az hormon var. Columbia Tıp Merkezinden Dr. Janice Aubey; “Cok guvenli ve etkili bir doğum kontrol yontemi” diyor.

Gunumuzde hapların pek cok farklı hormon dozlarından oluşan ceşitleri var. Boylece kadınlar doğum kontrol seceneklerini kendi sağlık riskleri ve yaşam tarzlarına gore belirleyebiliyor. Bazı haplar donemsel adet gordururken bazıları hic adet gormemeyi sağlıyor.

HATANIN SONUCU DAHA İYİ İLAC OLDU
Hapta iki hormonun kullanılmadı tesadufi bir hataydı.

1950'lerdeki bir klinik deney sırasında sadece progesteron iceren ilk haplara yanlışlıkla sentetik ostrojen bulaştı. Zamansız kanamalar gibi sorunlarda belirgin bir azalma oldu ve ostrojen hapın iceriğine dahil edildi.

Gunumuzde de en cok kullanılan doğum kontrol haplarında hem ostrojen hem progesteron var. Bu hapların paketinde 21 tane hormon iceren hap ve bir haftalık plasebo hap bulunuyor. Uc ceşidi var. Tek fazlı olanlar uc aktif hafta boyunca aynı dozda hormon veriyor. Cift ve uclu fazlı olanlarda ise hormon dozları değişiyor.

Aubey’ye gore cift veya uc fazlı hapların bir avantajı olabilir. Cunku kadını daha az hormona maruz bırakıyorlar. Ama henuz klinik olarak tespit edilmiş bir fark yok.

Gunumuzde hap, 50 yıl onceden daha hafif olsa da hÂl bazı sağlık riskleri var. Yuksek tansiyon, kalp krizi, felc ve kan pıhtılaşması gibi. Bazı riskler, sigara tiryakileri ve 35 yaş ustundekilerde daha yuksek olabilir.

UZATILMIŞ DONGU HAPLARI
Kimyasal olarak, uzatılmış dongu hapları standart kombinasyonlu haplara benziyor. Sadece daha fazla aktif hap iceriyorlar. Plasebo hapların olduğu hafta, ya mevsimde bir ya hic gelmiyor. Uzatılmış dongu haplarında beklenmedik kanama gorulmesi daha olası ama onun dışında riskler ve yan etkiler diğerleriyle benzer.

Aubey; “Her ay adet gormenin bir anlamı yok” dedi. Bunun, daha az adet gormek isteyen kadınlar icin iyi bir secenek olduğunu soyledi. Uzatılmış dongu hapları, ağrılı adet goren, adet donemi baş ağrısı olan veya başka sağlık sorunları olan (kansızlık ve endometriyozis gibi) kadınlara oneriliyor.

Aubey; “Yaşam kalitesiyle ilgili avantajlar da var fiziksel olanlar da” diyor.

MİNİ HAP
Mini hap kucuk değil, sadece icinde ostrojen yok. Standart haptan daha az affedici olan ilac her gun tam olarak aynı saatte alınmalı.

Mini hap, sut veren kadınlar icin geliştirilmiş. Cunku ostrojen sut uretimini engelleyebilir. Ayrıca sigara icen, 35 yaş ustunde olan, yuksek tansiyonu veya migreni olan kadınlara da sıkca mini hap recete ediliyor.

Mini hapla bazı sağlık riskleri azaltılsa da, diğer haplarla aynı yan etkileri taşıyor. Bunlar arasında mide bulantısı, baş donmesi, baş ağrısı ve cinsel istekte azalma yer alıyor.

Sadece progesteron iceren mini hapların depresyon belirtilerini kotuleştirebileceği yonunde kanıtlar da var ama araştırmacılar fikir birliğine varmış değil. Bunun doğum sonrası depresyona ışık tutup tutmayacağı henuz bilinmiyor.

Sonucta gunumuzdeki haplar Aubey’e gore “ustunde en cok calışılan ve hazırda bulunan doğum kontrol yontemi”. Uzmanlara gore, doğru alındığında hem guvenli hem etkili bir yontem.

Ayrıca pek cok ciftin cinsel hayatını iyileştiren bir yontem olduğu kesin.