Otomobil ureticileri, geliştirdikleri bir aracın aerodinamiğini geliştirmek, yakıt ekonomisini ve yuksek hızlarda stabiliteyi iyileştirmek adına milyonlar harcamaktadır. Genellikle bircok aracta gorebileceğiniz mutevazi spoilerlar, yarış arabalarında ise daha belirgin ve detaylıdır. Gelin şimdi arabalardaki spoiler nedir, ne işe yarar birlikte inceleyelim.
İlk olarak, spoiler nedir?
Spoiler, aracın aerodinamiğini ve aracın genel performansını iyileştirmek icin kullanılmaktadır. Cekişi artırmak ve surtunmeyi azaltmak icin hava akışını duzenler. Arabalarda spoiler genellikle aracın arka tarafına takılır; ancak, bir arabanın tamponuna da takılabilir.
On tarafa yerleştirilen spoiler ise on spoiler olarak bilinir. Bir bakıma, araba spoilerlarının temel amacı, bir arabanın performansını engelleyen olumsuz hava akışını “duzenlemektir”. Bir arabanın yuksek hızda bile hızını ve tutuşunu koruyacak şekilde tasarlanır ve yerleştirilir. Aynı zamanda estetik amaclı takılan araclar da vardır.
Peki spoilerlar nasıl calışır?
Bir spoilerın nasıl calıştığını daha iyi anlamanız icin yuksek hızda giden bir araba duşunun. Arabanın icinden gectiği hava, aracın altından ve bagajın ust kısmından gececektir. Arabanın altındaki havanın gucu onu yukarıya doğru kaldırmaya calışacaktır, bu da lastiklerin olması gerektiği gibi yol tutuşu yapmasının onune gecer. Surtunme ve ruzgar direnci, aracın hızını artırmak yerine azaltan faktorlerdir.
Spoiler, kuyruk gibi aracın bagajına eklenen ve aracın maruz kaldığı “hava akışını” değiştiren bir bileşendir. Arka spoiler, temel olarak akışı keser ve aracın daha az surtunmesini sağlar. Sonuc olarak, arka spoiler ve yan etek gibi aerodinamiği duzenleyen bileşenler eklendiğinde, araclar yuksek hızlarda ve keskin donuşlerde kontrolu daha fazla korur.
Spoilerlar tam olarak ne işe yarıyor?
Yukarıda da soylediğimiz gibi araca eklenen spoiler, aracın maruz kaldığı hava akışını değiştirmek icin tasarlanan bir bileşendir. Aracın arkasına eklenen spoileri, hava akışını yukarı ve aractan uzağa yonlendirir. Bu amaclarla tasarlanmış farklı bileşenler bulunmaktadır. Bir spoiler ’ın işlevi, otomobil ureticilerinin onu yerleştirdiği yere gore değişkenlik gosterir. Fakat en yaygın işlevi, hava akımının yarattığı etkiyi azalmaktadır.
Arabalara gore spoiler ceşitleri: On spoiler Yan etek Arka spoiler On Spoiler
On tamponun altında yer alan on spoilerlar, hava akışını ya motor bolmesini soğutur ya da aracın altından gecen havayı lastiklerden uzaklaştırır. Arka spoiler gibi, surtunmeyi de azaltır. Ancak on spoiler, arka spoiler ’a ulaşmadan once bir miktar havanın dağılmasına da yardımcı olur.
On tarafa yerleştirilen spoiler, ilk olarak yarış arabaları icin tasarlanmış bir bileşendi. Yıllar icinde gunluk yaşamımızda kullandığımız aracların da birer aksesuarı haline geldiler. Bu spoiler ’ın işlevi, yuksek hızlar elde etmekten ziyade yakıt maliyetlerini duşuk tutmaktır.
Yan etek
Aslında yan etekler ve yan ruzgarlıklar hemen hemen aynı şekilde calışır ve aracın yuksek hızlarda cekişini korumasını sağlar. Yuksek hız, doğal olarak arabayı yerden kaldırmak isteyen bir hava basıncına neden olur. Yan etekler, aracın maruz kaldığı bu hava basıncını azaltıp aracın yola daha iyi tutunmasına yardımcı olur. Bu da daha kontrollu ve guvenli bir suruş deneyimi anlamına gelir.
Arka spoiler
Otomobil ureticileri, yuksek hızlarda arac dengesini iyileştirmek ve spor arabaların yol tutuşunu sağlamak icin arka spoiler kullanırlar. Gunumuzde otomobil ureticileri, arac dengesini artırmak icin binek araclarında bile arka spoiler kullanmaktadır. Ancak bazı otomobil ureticileri de bunları yalnızca estetik amaclı eklemektedir.
Peki her arabanın spoiler'a ihtiyacı var mı?
Eğer yuksek hızlı arabalar kullanmıyorsanız bir spoiler ’a ihtiyacınız yok. Yuksek hızlar icin tasarlandığı icin duşuk hızda pek etkisi olmayacaktır. Ortalama 100 km/s uzerinde bu spoilerların etkilerini gormeye başlayabilirsiniz ve gozle gorulur farkları gormek icin surekli olarak bu hızın uzerinde olmanız gerekir. Genellikle bu hızlarda kullanılmayan bir aracta bulunan arka spoiler, aracın aerodinamiğini etkiler ve bu nedenle etkisiz kalır.
Arabalardaki kelebek camının esas işlevini oğrenmek isterseniz: Lastiklerde gorduğumuz kucuk uzantıların ne işe yaradığını buradan oğrenebilirsiniz: