Daha once tişortlerden duvar kağıtlarına kadar her yerde gorebileceğiniz Kanagawa Dalgası eserini detaylarıyla ve tarihiyle birlikte anlatmıştık. Şimdiyse biraz daha batı yonune gidiyor ve Amerika ’dan bir eseri, Christina ’nın Dunyası ’nı (Christina ’s World) inceliyoruz.
Nasıl ortaya cıktı bu eser?
Soz konusu tablo, Amerikalı sanatcı Andrew Wyeth tarafından 1948 yılında ortaya cıktı. Sanatcının, soz konusu eseri Amerika ’nın Maine eyaletinde bulunan Cushing kasabasında yaptığı biliniyor. Zaten kendisi, eserin ilham verici noktalarını da bu bolgede yakaladı.
Tabloda gorduğunuz evler ve yerde duran kadın kurmaca bir sahneyle oluşturulmadı. Burası gercekten de var olan bir yer. Ek olarak odak noktasında duran kadın da Wyeth ’in tanıdığı biri. Dahası, esere ilham olan kişi de ta kendisi.
Cushing ’e gittiği sırada Wyeth ’in eşi, onu cocukluk arkadaşı Anna Christina Olson ile tanıştırdı:
Christina ve Andrew Kardeşi Alvaro Olson ile ciftlik evinde yaşayan Christina, Wyeth ailesiyle oldukca yakındı. Oyle ki Wyeth ’in sanatı uzerinde calıştığı zamanlarda, onların evinde bir odayı kullandığı bile duşunuluyor. Ne olursa olsun, Olson kardeşler ve Wyeth ailesinin arasında sıcak bir bağ olduğu kesin.
Peki ne oldu da iş bu tablonun ortaya cıkmasına vardı?
Alvaro (Christina'nın erkek kardeşi) ve Andrew Christina ’nın Dunyası tablosuna ilk baktığınızda arka planı hakkında nasıl bir cıkarım yaptınız? Şahsen ben evine gidemeyen genc bir kız canlandırdım gozumde. Fakat benim kafamda bu kızın eve gitmesini engelleyen şey evin uzaklığı ya da kızın yorgunluğu değildi. Daha cok o donemlerde kırsal kesimde hoş karşılanmayacak olan fakat kendi dunyasında ona normal gorunen bir şey yaptığını ve bu sebeple evde istenmediğini duşunmuştum.
Ama işler hic de oyle değilmiş: Tabloda, Christina ’nın bedenine baktığımızda belinin alt kısmından itibaren cansız bir goruntu bizleri karşılıyor. Belinden itibaren yukarıda kalan kısım ise zayıf olmasına rağmen oldukca aktif gorunuyor. Bu da alt taraftaki cansızlığı daha cok goze batırıyor desek yanlış olmaz.
Başta Christina ’nın cocuk felci gecirdiği ve bu sebeple de belinden itibaren alt kısmı kullanamadığı duşunuluyordu. Fakat daha sonra bunun charcot-marie-tooth ismiyle bilinen ve sinirleri etkileyerek kasları zayıf kılan başka bir hastalıktan kaynaklandığı duşuncesi ortaya atıldı. İki durum da yaşlılıkla daha da kotuleşiyor.
Tekerlekli sandalye kullanmak istemeyen Christina, evinin cevresinde bu hÂlde dolaşıyordu:
Bazı duşuncelere gore de Wyeth, bir gun camdan bakıp Christina ’yı bahcede bu şekilde ilerlerken gorup bu tabloyu yapmaya başlamıştı. Sonuc olarak tablodaki Christina ’nın durumunun oldukca uzucu olduğunu soyleyebiliyoruz.
Fakat bu durum Christina icin boyle değildi:
Wyeth, tablosunda Christina ’nın hÂline acımıyordu. Aksine, cevredeki herkesin ‘umutsuz ’ olarak nitelendirdiği kadere cesurca tutunmasını takdir ediyordu. Fakat bunun, eserin depresif havasını kapatmadığı da ortada.
Diğer detaylara da goz atalım: Arkada ciftlik evini ve diğer yapıları goruyoruz. Fakat ortamda herhangi bir ağac veya yerdeki cimlerden başka bitki gorunmuyor. Sadece ust taraftaki evlerin birinde, uzakta da olsa az sayıda kuş dikkat cekiyor. Yan taraftan eve doğru giden motorlu arac izleri de boşuna koyulmamış. Onlar da Christina ’nın icinde bulunduğu zor durumu daha da gozumuze sokuyor.
Bunun dışında cimlerin detaylı işlenişi, Christina ’nın sacında yer alan detaylar ve uzaktaki evlerin bile oldukca detaylı olması bu tablonun gercekliğine buyuk katkı sağlayan etkenlerden.
Eser hakkında diğer ilginc bilgiler: Tabloya baktığımızda genc bir kız goruyoruz fakat Christina, bu tablo ortaya cıktığında 55 yaşındaydı. Ayrıca oyle bir poz, yaşlı birini rahatsız edeceğinden Wyeth ’in eşi Betsy James modellik yapmıştı. Sadece eller, kollar ve elbise Christina ’nın. Wyeth ’in babası Newell Wyeth de oldukca populer bir sanatcıydı. Sanat camiasında donen duşuncelere gore Wyeth ’i depresif renk tonları kullanımına iten şey, babasının olumu oldu. Wyeth, 2009 yılında hayata gozlerini yumdu. Christina, Wyeth ’in farklı eserlerine de ilham kaynağı oldu. Tablo hakkında eklemek istediğiniz şeyler varsa yorum kısmında paylaşabilirsiniz. Zira uzerine yapılan tartışmalar durmak bilmiyor.
Kaynaklar: MoMA, Farnsworth Art Museum, Jason Drake, Art in Context, Ulusal Sağlık Sistemi