Urunlerin coğunda dozlar gunluk tavsiye edilen miktarların bir hayli uzerinde. Bu durum yağda eriyen vitaminlerin vucutta birikmesine, toksik ve hastalık yapıcı duzeylere varmasına sebep olabiliyor.
VİTAMİN, mineral veya bitkisel destekleri kullananların farklı beklentileri var. Bu urunleri bazıları gune dinc başlamak, stresle daha kolay mucadele etmek, yağ eritmek, daha iyi uyumak icin kullanırken, bazıları kolesterolunu azaltabileceğini, belleğini guclendirebileceğini ya da romaztizmal sorunlarla daha kolay baş edebileceğini duşunduğu icin satın alıyor. Vitamin kullanım artışını bir cılgınlık gibi gorup "vitaminmania" olarak adlandıranlar var.
İZİNLER BAKANLIKTAN
Vitaminler ve diğer besin desteklerinin coğu ithal. İthalata Tarım Bakanlığı veya Sağlık Bakanlığı izin veriyor. Sağlık Bakanlığı’nın izin surecleri son derece detaylı. Bakanlık, bu urunlere ilac muamelesi yapıyor. Cozunurluğunden, emiliminden ve biyolojik olarak faydalı olduğundan emin değilse izin vermiyor. Bu nedenle ithalatcıların neredeyse tamamı Tarım Bakanlığın’dan izin almayı tercih ediyor. Tarım Bakanlığı "gıda destek urunleri" olarak kabul ettiği bu urunlerde ithal biskuvi ya da cikolataya yaptığı incelemeden daha fazlasına gerek gormuyor.
CİDDİ DENETİM YOK
Butun dunyada olduğu gibi bizde de vitaminler ve diğer gıda destek urunleri recetesiz olarak satılıyor. Yani ciddi bir denetime tabi tutulmuyor. Son yıllarda denetimsizliğin, baş ağrıtıcı sonuclarının olabileceği fark edildi. ABD ve Avrupa Birliği’nde ciddi kontrol mekanizmaları geliştirildi, kısıtlamalara gidildi.
Vitamin ve benzeri desteklere ilişkin şuphelerin haklı nedenleri var. Destek gıda statusundeki bu urunlerin etiketleri de, satış arttırmada kullanılan broşurleri de denetimden yoksun. Ozellikle broşurlere konulan bilgilendirme notlarının coğunun bilimsel desteği yok! "Kilo vermenize yardımcı olur", "Sac dokulmesini engeller", "Hafızayı guclendirir", "Kolesterolu azaltır", "Karaciğeri destekler" gibi yanıltıcı ve yonlendirici cumleler cok sık kullanılıyor.
Satın aldığınız vitaminlerin coğu midede, bağırsakta yeteri kadar cozulmuyor. Bu nedenle de vucuda girmeden dışarı atılıyor. Yani "girdiği gibi cıkma" gibi bir durum soz konusu! Paralar ve zahmetler boşa gidebiliyor. Bu destekleri uretenlerin son kullanım tarihlerine yeteri kadar dikkat edip etmedikleri de belli değil.
Kısacası, vitamin kullananların sayısı artıyor ama sorunlar da coğalıyor. Orneğin, doz sorunu da son derece onemli bir problem. Urunlerin coğunda dozlar gunluk tavsiye edilen miktarların bir hayli uzerinde. Bu durum A, E, D vitaminleri gibi yağda eriyen vitaminlerin vucutta birikmesine, toksik ve hastalık yapıcı duzeylere varmasına sebep olabiliyor.
Bir başka sorun da ulkemizde bu urunlerin cok pahalıya satılması. İthal ve diğer besin destekleri, Turkiye’de, Avrupa ve Amerika’daki fiyatların 5-6 kat uzerinde satılabiliyor. Tuketicilerin coğu internet yoluyla ciddi fiyat farkını oğrendiğinde, internet siparişini tercih ediyor. Bu durum kontrolu daha da gucleştiriyor. Eğer vitamin ve diğer besin desteklerini kullanırken onlardan yarar yerine, zarar gormek istemiyorsanız, doğal urunleri satın alırken uymanız gereken kuralları oğrenmenizde fayda var.
VİTAMİN ALIRKEN NELERE BAKILMALI
Hicbir vitamin, mineral ve bitkisel desteği, hastalık tedavisi ya da teşhisi icin kullanmayın. Boyle bir kararı yalnızca doktorunuz verebilir.
Markanın onemi yoktur. Aynı dozda, aynı sayıda tablet iceren urunun en ucuz olanını alın. Yani pahalı urun iyi urun demek değildir.
Bu urunlerin receteli ilac ureten ilac firmaları tarafından imal edileni varsa, onu tercih edin. * Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış urunleri kullanmaya calışın.
Urun kitapcık ve broşurlerinde, tanıtıcı afişlerde yazan ozendirici bilgilerin doğru olmayabileceğini unutmayın.
Bir vitamin veya bitki ozunun rastgele kullanımı, ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir. Bu urunler kendi aralarında veya receteli ilaclarınızla etkileşime girebilir.
Doktorunuz onermeden, eczacınıza danışmadan bu urunlere kesinlikle başlamayın.
Kapıdan pazarlanan, komşudan tavsiye edilen, internetten onerilen urunlere itibar etmeyin.
Yuksek dozda vitamin, mineral ve bitki ozu iceren "mega", "ultra", "hiqh", "super", "plus" dozlardan ve uclu-dortlu karışımlardan uzak durun.
(Prof. Dr. Osman Muftuoğlu/Hurriyet)