tansiyon yukselmesi, belirtileri, ne yapılır, yiyecekler, ne iyi gelir, ne yapmalı, nedenleri, yuksek tansiyon
Tansiyon yukselmesine karşı ne yapmalı, ne yemeli; buyrun bu yazımızda oğrenelim Melek'lerim.
Yuksek tansiyonun tanımı, sistolik basıncın 160 mm civa (veya uzerinde olması) ve diyastolik basıncın 95 mm civa”dan yuksek olmasıdır. Bu duzeyler arasındaki basınclar ile normal değerler arasındaki değerler (140 mm civa”nın uzerinde olan bir sistolik basınc ve 90 mm civa”nın uzerinde olan bir diyastolik basınc) “sınırda yuksek tansiyon” olarak kabul edilir.
Başta dolgunluk hissi, başın arka tarafından ağrı, kulak cınlaması, gorme bulanıklığı, bulantı gibi belirtiler bulunabilir veya hicbir belirti de olmayabilir.
Yuksek tansiyonunuz varsa gunluk kan basıncı olcumu hayatınızın bir parcasıdır. Kan basıncının olcumunde kullanılan mekanik, civalı ve elektronik tipte aletler vardır. Kullanımları pratik olmakla birlikte bu aletleri kullanırken bazı noktalar dikkate etmek gerekir. Mesaneniz doluysa ya da kısa bir sure once kahve veya sigara icmişseniz kan basıncınız yuksek cıkabilir. Kan basıncı olcumunden once 5 dakika sakin bir şekilde oturmak gerekir. Olcum sırasında kolunuz bir masa veya sandalyenin kolu uzerinde ve kalp hizasında olmalıdır.
Sağ kolunu kullananlarda tansiyon sol koldan, sol kolunu kullananlarda ise sağ koldan olculmelidir. Aletin manşonu (şişen bolumu) ustkola takılır, manşonun alt kenarı dirsekten 2.5 cm kadar yukarıda olmalı ve kola iyi oturmalıdır. Aletle birlikte kullanılan ve nabız seslerini dinlemeye yarayan stetoskopun tamburu, kolun icyuzunde bukulmuş dirseğin uzerinde manşonun hemen altına yerleştirildikten sonra aletin manşonu şişirilir ve gostergeye bakılarak ibre hızlı olarak, beklenen sistolik basınc değerine 30 mmHg yukarısan kadar yukseltilir. Balonun ucundaki vida acılarak basınc saniyedi 2-3 mmHg duşecek şekilde yavaş yavaş sondurulur. Basınc duşerken nabız sesleri dinlenir ve seslerin ilk duyulduğu nokta sistolik basıncı, atımların son duyulduğu nokta ise diyastolik basıncı gosterir. Olcumu doğrulamak icin bu işlem bir kez daha tekrarlanır.
Yuksek tansiyonu olan bir kişiye icin ilk tavsiye, yaşam tarzını değiştirmesi olacaktır. Tedavinin ilk adımı fazla kiloların verilmesi, yemekle alınan tuz miktarının kısıtlanması, varsa alkol ve kahve tuketiminin kısıtlanması ve fiziksel egzersizin arttırılmasıdır. Bu onlemlerle tansiyon 3-6 ay icinde normale inmemişse ilac tedavisi gerekebilir.
Tuz, yuksek tansiyonda onemli bir faktordur cunku fazla tuz, dolaşımdaki sıvı miktarını, dolayısıyla kalbin yukunu arttırır. Gunluk ihtiyacın karşılanması icin yarım cay kaşığı tuz yeterlidir. Oysa ortalama olarak yemeklere gunde 3-4 cay kaşığı tuz alınmaktadır. Bu bakımdan tuzlu besinlerden kacınmanın yanı sıra yemeklere sofrada tuz konulmamalı, tuzsuz ekmek yenilmelidir. Hazır gıdaların peynirlerin, pastırma, sucuk salam gibi besinlerin, ketcap ve benzeri sosların icinde bol miktarda tuz olduğu hatırlanmalıdır. Tansiyon normal olsa bile tuz kısıtlaması, yuksek tansiyondan koruyacaktır. Tuz kısıtlaması basit ve kolay bir onlemdir. Kilo verilmesi kalbin yukunu hafifletir ve ilac kullanılmadan tansiyonun duşurulmesini sağlayabilir. Bedensel egzersiz yapılması, yani hareket ve yuruyuş hem kilo verilmesi hem de kalbin calışmasını duzenleyerek yuksek tansiyonu duşurumeye katkıda buluncaktır. Ancak bir egzersiz programına başlamadan once doktorunuza danışmanız gerekir.