Yaşa ve altta yatan bazı hallere gore değişir.Toplumsal kaynaklı yetişkin menejitinde S.pneumoniae, N.menengitidis, L.monocytogenes en sık rastlanan etkenlerdir.
Tanı
Klinik bulgular genellikle yetkili olsa da kesin tanı ve etyolojik ayırım icin mutlaka BOS incelemesi ve kulturu yapılmalıdır.
- Yaymada lenfosit hakimiyeti ve kulturde ureme olmaması, erken donem veya etkin tedavi uygulanmamış bakteriyel menejitte gorulebilir.
- Epidemiyolojik ozelliği ve hastayla yakın temasta olanların profilaksisi gerektiğinden meningokoksik menejitin erken tanısı onemlidir; 2 dakikada basitce yapılabilecek metilen boyamasıyla lokositler icinde ve dışında diplokokların gorulmesi veya latex aglutinasyonda musbetlik.
- Bakteriyel menejitler akut başlangıclıdır; hızla menenjit bulguları belirir. Tuberkuloz, fungal, leptospiral ve protozoal menejitlerde ise genellikle belirtiler ilk gunde siliktir, yavaş gelişerek ileri safhalarda belirginleşir.
Tedavi
Bakteriyel menenjit duşunulen hastaya BOS alındıktan hemen sonra (30 dk icinde) uygun IV ampirik antibiyotik tedavisine başlanmalıdır.
- Penicilin G (4x6 milyon U perfuzyon) veya Ampicillin (4x3gr) + Cefotaxim (4x2-3gr) veya Ceftriaxone (2x2)
- Penicillin alerjisi varsa bu kombinasyon yerine Chloramfenicol (4x1gr) + TMP/ SMX
(3x160/800 mg)
- 50 yaşından buyuklerde veya otit, sinuzit,diabet, alkolizm varlığında Vancomycin (2x1g) + Rifampicin (1x600mg) + Ampicillin + Cefotaxim veya Ceftriaxone.
- Kafa yada spinal cerrahi veya travması; Vancomycin+Ceftazidime (3x2g) veya Pefloxacin, Pseudomonas uremişse Amikacin (2x600mg ÝV 15mg/gun intratekal ) ilave edilir.
Dexametazon’un yetişkinlerde yararı tartışmalıdır; ancak kafa ici basıncı cok artmışsa ve BOS yaymasında bol bakteri gorulmuşse(antibiyotik başlamadan 20 dakika once ) verilebilir.Dozu 2x12-24mg 2 gun.
IV sıvı ve beslenmeye gecilmeli.
Solunum yollarının acık kalmasına dikkat edilmeli.
Beyin Odemi, DIC (ozellikle menengokoksik menenjitte) gibi komplikasyonlar icin yakın takip.
Labaratuvar
Goz dibi muayenesinden sonra LP yapılmalı; steril 3 tupe 2’şer ml BOS alınır;
1.Makroskobik muayene.
2.Biyokimya; protein glikoz ( aynı anda kan şekerine de bakılır) ve klor.
3.Lokosit sayısı ve tipi.
4.BOS yaymalarýnda metilen, Gram, ARB ve cini murekkebi (kriptokok icin) boyamaları yapılır.
5.BOS kulturu; kanlı, EMB, cukulatamsı ve Lovenstein besiyerlerine ekim.
6.BOS’ta latex aglutinasyon testiyle antijen (sadece S.pneumoniae, H.influenzae tip B, N.menegitidis ve B grubu streptokoklar tesbit edilir) araştırılır.
-Eğer goz dibinde belirgin staz varsa, sadece birkac damla BOS alınarak kultur ve boyamalar yapılır. BOS’un bulanık olması ve mikroskopide lokosit gorulmesi akut bakteriyel menenjit lehinedir.
-Menejit kaynağı olabilecek odaklardan (boğaz, sinus, mastoid vb) boya ve kulturler alınır.
-Kan kulturu, tam kan periferik yayma, tam idrar, rutin biyokimya
-Akciğer ve paranasal sinus filmi,gerekirse kranial tomografi veya MRI.
-Menenjitlerin bildirimi zorunludur.