COLYAK BELİRTİLERİ NELERDİR?



Colyak hastalığı gunumuzde en sık gorulen kronik hastalıklardan kabul edilmektedir. Klinik bulguların cok ceşitli olması, toplumsal ozellikler kadar bulguların başlama yaşı ve hasta mukoza alanının genişliğinin onemli rolu ile acıklanmaktadır.
Hastalığın en onemli ozelliği bazı hastalarda yıllarca hic belirti vermemesi, veya cok hafif seyredebilmesidir. Colyak hastalarında hicbir belirti olmayacağı gibi, bazen ara ara meydana gelen ishal; karın ağrısı; şişkinlik ve geğirme gereksinimi; kotu kokulu, acık renkli, yağlı ve yuzen dışkı gibi belirtiler de gorulebilir. Daha ender olarak da huzursuzluk, ice kapanma, eklem ağrıları, kas krampları, deride ve ağız icinde dokuntuler, bacaklarda ve ayaklarda karıncalanma gibi başka pek cok hastalık veya durumla, yani diğer bazı barsak hastalıklarıyla, kansızlıkla, deri rahatsızlıklarıyla ve bazı sinir sistemi hastalıklarıyla karışabilecek belirtileri olabilir.

Hastalık hayatın herhangi bir doneminde tipik belirtilerle başlayabileceği gibi, cok hafif belirtilerle de seyredebilir ve tanısı cok zor olabilir. İlk 2 yaşta hastalığın klasik belirtileri ishal, kusma, iştahsızlık, karın şişliği, kilo kaybı, kabızlık ve buyume geriliğidir. Colyaklı cocukların %10-20'si daha gec cocukluk cağında tanı alırlar ve erişkine benzer atipik bulgular gosterirler. Bu yaş grubunda kabızlık oranı, sut cocuklarından daha fazladır. Kısa boyluluk, veya karın ağrısı okul cağındaki cocuklarda tek bulgu olabilir.
Colyak hastalığının yol actığı emilim bozukluğu tablosu (malabsorpsiyon), başta vitaminler ve mineraller olmak uzere vucudun gereksinim duyduğu ceşitli maddelerin eksikliğine yol acar. Zaman icinde emilim bozukluğuna bağlı olarak meydana gelen beslenme yetersizliği sonucunda genel belirti olarak buyuk cocuklarda ve erişkinlerde tedavi edilemeyen, veya nedeni bulunamayan kansızlık, kemik zayıflığı, kilo kaybı, halsizlik ve yorgunluk, cocuklarda buyume-gelişme geriliği gibi durumlar da ortaya cıkar. Colyaklı hastalarda diş mine defektleri ve ağızda tekrarlayan aftoz yaralar da tespit edilebilmektedir. Parmakların comaklaşması, dilin uzerinin duzleşmesi, uzun kirpikler, dişlerin oluşumunun ve motor gelişimin geri kalması hastalıkta gorulebilen diğer bulgulardır. Bazı hastalarda ise hepatitten siroza kadar değişebilen karaciğer tutulumu hastalığın tablosuna eşlik edebilir. Kalsiyum ve D vitaminin de yeterince emilememesi sonucunda kemik dokusunun yumuşaması (yetişkinlerde osteomalasi, cocuklarda raşitizm), kemik yoğunluğunun azalması (osteoporoz) ve bobreklerde kalsiyum okzalat taşlarının oluşması soz konusu olabilir. Ergenlik donemine gelmiş bir genc kızın adet gorememesi bile colyak hastalığının belirtisi olabilir. Colyak hastalığının diğer otoimmun hastalıklarla (otoimmun hepatit, otoimmun tiroit, diyabet, sistemik lupus eritematozus ...) birlikteliği sıklıkla bildirilmektedir. Barsak iltihabının uzun surmesi barsak lenfoması ve barsak kanseri gibi habis hastalıklara yol acabilmekte, sara nobetleri ve noropati gibi sinir sistemi bozukluklarına da sebep olabilmektedir. Sonucta, nedeni anlaşılamayan bir hastalık tablosunda yukarıda bahsedilen belirtilerin bir, veya birkacı tabloya eşlik ediliyorsa, colyak hastalığından şuphe edilmeli ve araştırılmalıdır.

Bazı colyaklılarda soz konusu belirtiler olmayabilir. Onların ince bağırsaklarının hasarsız kısmı yeterince besin alabildiğinden belirtilerin cıkmasını onlemektedir. Bununla birlikte belirtisi olmayan insanlarda colyak hastalığının komplikasyonlarının riski hala mevcuttur.

Bazı belirtiler de sindirim sisteminde var olabilir, ya da olmayabilir. Orneğin bir kişide ishal ve karın ağrısı olabilirken, siğer bir kişide aşırı sinirlilik, ofke veya depresyon olabilir. Aslında aşırı ofke ve sinirlilik cocuklarda en sık gorulen belirtilerdir.

Sut icilmesi durumunda, barsakların iltihaplı yuzeyindeki hassasiyet sut şekeri olan laktoz'u tolere edemez ve bu laktoz intoleransına bağlı olarak var olan karın ağrıları ve ishal daha da şiddetlenir. Barsak iltihabının uzun surmesi barsak lenfoması ve barsak kanseri gibi habis hastalıklara yol acabilmekte, sara nobetleri ve noropati gibi sinir sistemi bozukluklarına da sebep olabilmektedir.
Hastalığın belirtileri ve uzun sure teşhis yapılamamışsa, diyete uyulmazsa hastalığın tehlikeleri:


İshal / kabızlık
Kusma
İştahsızlık
Karın ağrısı
Migren
Boy kısalığı
Kilo kaybı / kilo alma
Kansızlık
Bulantı
Kotu kokulu, acık renkli, yağlı dışkı
Mide, bağırsak ve yemek borusunda tumor
Odem
Dermatitis herpetiformis
Deri kuruluğu
Kemik zayıflığı, kemik yoğunluğunun azalması
Diş mine defektleri, curukler
Ağızda tekrarlayan yaralar
Parmakların comaklaşması
Dilin uzerinin duzleşmesi
Uzun kirpikler
Dişlerin oluşumunun ve motor gelişimin geri kalması
Karaciğer rahatsızlıkları
Kemik ağrısı
Adale krampları
Karın şişliği
Romatizma
Artrit
Tetani (diz ve dirsek eklemlerinin ani burkulması)
Bacaklarda uyuşma, karıncalanma
Myopati (kas erimesi)
Hipokalsemi (kalsiyum eksikliği)
Epilepsi
Carpıntı
Gece korluğu
İştah
Oğrenme, konsantrasyon, mizac değişikliği, hafıza zayıflığı, huzursuzluk, isteksizlik problemleri
Kronik yorgunluk
Depresyon
Anksiyete
Sinir sistemi rahatsızlıkları (zor yurume, sinirlilik, tırnak yeme, vs.)
Adet duzensizliği (genc bir kızın adet gorememesi)
Infertilite (kısırlık) ve duşuk
Otoimmun hastalıklar (otoimmun hepatit, otoimmun tiroidit, diyabet, sistemik lupus eritematuzus, vs...)
B12, A, D, E ve K vitamini eksiklikleri

ALINTIDIR...