Mevsimsiz ama lezzetli Ayvalık
Damağınıza duşkunseniz, Ayvalık mutfağı ile mutlaka tanışmanız gerekir. Bence tum Ege ’nin, Akdeniz ’in, hatta tum Turkiye ’nin en lezzetli mutfağı bu ilcede. Ayvalık yeme-icme turizminin en onemli merkezlerinden biri. Burada yenen yemekler insanın damağını şaşkına cevirir.
Mehmet YAŞİN15 Kasım 2014




Ayvalık ’a gitmenin mevsimi yok. Kent buyukluğundeki bu ilce, her mevsim guzel ve davetkÂr. Ben bu guzel diyara zeytinler olgunlaştıktan sonra gitmeyi severim. Cunku o aylarda butun gokyuzu mis gibi zeytinyağı kokar. Butun lokantalarda, masaların ustundeki şişeler, erken sıkım zumrut yeşili zeytinyağıyla dolu. Kalabalıklar cekildiği icin, yaşam daha yavaş, daha sessiz ve daha lezzetli. Bu hafta size Ayvalık ’ın mutfağını ve buradaki lezzet duraklarını anlatacağım. Ama once bu ilceyi, yuzeysel de olsa biraz tanımakta fayda var. Ayvalık denince aklıma hemen Cunda Adası gelir. Cunku vaktimin coğunu orada gecirir, sokak kedilerini sever, mezelerin tadını cıkarır, Taşkahve ’de tembelliğin tadını cıkartırım. Hele hava bir de guneşliyse, iyice kendimden gecerim. Cunda, Ege ’nin sert ruzgÂrlarına karşı, Ayvalık ’a siper olmuş birkac isimli bir ada... Diğer bir adı Alibey ’dir. Bu ad, Kurtuluş Savaşı ’nın komutanlarından Ali Cetinkaya ’ya ait. İşgal sırasında, topladığı gonullulerle birlikte Yunanlara ilk kurşunu sıkan, aslen Afyonlu yarbay Alibey ’in gosterdiği kahramanlıkların anısına, adanın ismi 'Alibey' olarak değiştirilmiş.

EGE VE AKDENİZ'İN EN LEZZETLİ MUTFAĞI




Ayvalık ’ta en cok hoşuma giden eylem, Şeytan Sofrası ’ndan guneşin batışını seyretmek. Butun limana yukarıdan bakan bu tepeden, bir soluk otedeki Midilli, Cunda ve diğer adalar, Ayvalık, uzaklarda Edremit kıyıları ve Kaz Dağları gorulur. Hele guneşin Midilli arkasına bir duşuşu vardır ki, oluşan renk cumbuşunu anlatmak icin bir ressam kadar renk bilgisine sahip olmak gerekir. Ayvalık guzel olduğu kadar cok da lezzetli. Onun icin ilk fırsatta buraya gitmeniz gerekir.

Ayvalık icin “Turkiye ’nin en lezetli mutfağı Ayvalık ’ta” demek hic de yanlış olmaz. Akdeniz ’le kucaklaşan uzun bir kıyı şeridine sahip olsak da Akdeniz mutfağını bu kıyı şeridinde gormek pek mumkun değil. Malzeme zenginliği, hicbir mutfakta yok. Mutfağı şekillendiren en onemli malzeme tabii ki zeytinyağı. Bunu otlar izler. Ayvalık ’ın tarlaları, tepeleri lezzetli otlarla dolu ama bunu herkes toplayamaz. Şeklini, şemalini, mevsimini, nasıl sokuleceğini bilmek gerekir ki bu da hicbir okulda oğretilmez. Otlardan bazıları şoyle: Arapsacı, turpotu, ebegumeci, akkız, denizborulcesi, cibez, istifno, ısırgan, hindiba, kuzukulağı, papules, muhliye... Bu otlar ve diğerleri, zeytinyağı, limon ve sarmısakla bir araya gelince ortaya bir lezzet fırtınası cıkar, damaklar catır catır catlar.
Ayvalık mutfağı, toprağın yanı sıra, denizin de dostu. Sanırım, ‘Denizden babam cıksa yerim ’ lafı buradan cıkmış. Ayvalık ’ta deniz denince akla sadece balık gelmez. Kidonya, akivadis, bungalo, karadiken, ahtapot, karides, kalamar, subye, midye bu mutfağın olmazsa olmazları. Balığın her ceşidini de bulmak mumkun ama papalina denen sardalye balığının yavrusunun yeri başka. Sadece Ayvalık civarında avlanan bu balık, mevsiminde cıtır cıtır tepeleme yenir.

AYVALIK DIŞINDA NEREDE VAR?




Ayvalık mutfağında otlar kadar sebzeler de soz sahibi. Gercek zeytinyağı ile pişen barbunya pilaki, kabakciceğidolması, patlıcanpabucaki, enginarlı icbakla, zeytinyağlı taze fasulye, pırasa, yapraksarması, kabak mucveri, fava, insanın aklını başından alacak kadar lezzetli. Bu lezzetli mutfak, kırmızı ete de kucak acmış. Et yemekleri genellikle ozel gunlerde pişer. Gardumi denen sut kuzusu bağırsağının doldurulmasıyla yapılan yemek, Ayvalık ’ın en eski yemeklerinden biri. Oğlakdolması, Hıdırellez ’in vazgecilmez lezzetidir. Kuzu kolundan yapılan Midilli kokenli sura, bayramlarda sofraya gelir. Kıymalıpapara, adakoftesi sevilen et yemeklerinin arasında yer alır. Hemen her fırında bulabileceğiniz boşnakboreği, benim aklımı başımdan alır. Taze lor ile yapılan kabakciceğiboreği, patlıcanlırumboreği, kelle peynirli ve kabaklıkolicita, lor peynirli kalcunya, tavukla yapılan cullama, hem adalardan hem de Balkanlar'dan gelen gocmenlerin Ayvalık mutfağına armağını. İflah olmaz bir hamursever olduğum icin, Ayvalık mutfağı benim biricik aşkımdır.

Ot, deniz mahsulu, balık, sebze, zeytinyağı, kuzu, oğlak eti, hamur işleri... Butun bu malzemelerin başkoşede oturduğu bir mutfak, Ayvalık dışında dunyanın neresinde vardır acaba?

LEZZET DURAKLARI




Ayvalık ’ın en lezzetli bolgesi Cunda Adası. Restoranların coğu sahilde sıralanmış. One cıkanlardan biri Gunay Restoran. Burada denizkestanesinin tadına bakın. Deniz Restoran ’da şarap soslu lipsos buğulaması iddialı yemeklerinden biri. 40 ceşit mezeye sahip Nesos Restoran ’sa benim en cok tadına baktığım lezzet duraklarından biri. Bay Nihat kıyının en iyilerinden... Arka sokaklardaki lezzet duraklarından Ayna Lokantası, oldukca lezzetli monusu, zengin kahvaltısı, ev yapımı tatlıları ve guler yuzu ile Cunda ’nın onemli bir yeme-icme mekÂnı. Ayvalık Caddesi ’ndeki Lal Girit Mutfağı ’nda Emine Hanım ’ın pişirdiği yemekler, insanın damağını bayram yerine cevirir. Nisi Hotel ’de Fatoş Hanım ’ın yaptığı receller, ekmekler, pişiler gune keyifli başlamanızı sağlar. Ayvalık Gumruk Meydanı ’ndaki Martı Restoran ’da yiyeceğiniz sarmısaklı borulcenin, tavuk etli bamyanın tadını uzun sure unutamazsınız. Deniz Kestanesi canlı muziği, cok lezzetli yemekleri ve muhteşem guneş batımı ile muşterilerini sarıp sarmalar. Paşa Corba ’da pişen yemeklerin lezzetiyse anlatılacak gibi değil. Benim sık sık uğradığım bu lokantada, yemekleri biri Giritli diğeri Bosnalı iki hanım pişiriyor. İmren Pastanesi ’nde lor tatlısı yemeden Ayvalık ’tan donmek olmaz. Yaz aylarında ise bu muhteşem tatlıya sakızlı dondurma eşlik eder. Ayvalık ’ta daha bircok lezzet durağı var ama benim sectiklerim bunlar. Umarım sizlere mahcup olmam.
hurriyet.