goz kurulugu


Sağlıklı gozler surekli olarak, goz kırpmaları arasında sağlam kalmak uzere tasarlanmış, kalıcı bir tabaka olan bir zar ile kaplıdır. Sağlam bir gozyaşı tabakası gozunuzun şeffaf on yuzeyi olan korneanın sinirlerinin tahriş olmasını engeller ve gozun net, rahat goruşunu korumasına imkan verir.

Gozyaşı zarı gozlerinizi korur ve yağlar. Ayrıca, goz kapaklarınız her kırpıldığında goz enfeksiyonu riskini azaltır, gozlerinizin her turlu kalıntıdan arındırılmasına yardımcı olur. Gozleriniz tozdan tahriş olduğunda veya ruzgardan, dumandan veya isten zarar gorduğunde, yabancı maddelerin yıkanmasına yardımcı olmak uzere fazladan goz yaşları oluşur.
Gozyaşı bezlerinizden gelen sıvıların uretiminde azalma gozyaşı zarının sağlamlığını bozarak, hızla parcalanmasına ve korneanın uzerinde, tahrişe ve goruş azalmasına neden olan kuru noktaların oluşmasına yol acar. Gozyaşı zarını meydana gelen maddelerdeki bir dengesizlik de gozlerinizin kurumasına neden olabilir.
Goz kuruluğu olan coğu insanda, bu kronik bir rahatsızlıktır. Tedavinin amacı ‘kotu gunlerin’ sayısını, sıfıra indirme umuduyla azaltmak ve kotu gunlerdeki semptomların mumkun olduğunca aza indirgenmesini sağlamaktır.
BULGU VE BELİRTİLER
Goz kuruluğunun belirti ve semptomları arasında aşağıdakiler bulunabilir:
Gozlerinizde batma, yanma veya kaşıntı hissi
Gozlerinizde yabancı bir madde bulunduğu hissi
Gozlerinizin icinde veya cevresinde ip gibi mukoza
Gozlerin duman veya ruzgardan oturu tahrişinde artış
Uzun sure boyunca bir şey okuduktan sonra goz yorgunluğu
Kontak lens takmada zorluk
Genellikle her iki goz de etkilenir.
NEDENLERİ
Gozyaşı sudan daha fazla bir şeydir. Su, yağlı yağlar, proteinler, elektrolitler, bakterilerle savaşan maddeler ve ceşitli hucre sureclerini duzenleyen buyume etkenlerinden oluşan karmaşık bir karışımdır. Bu karışım gozlerinizin yuzeyinin yumuşak ve temiz olmasına yardımcı olur. Bu olmadan, iyi goruş imkansızdır.
Bazı insanlarda, goz kuruluğunun nedeni gozyaşlarının bileşimindeki dengesizliktir. Bazı insanlar da, gozlerinin rahat bir bicimde yağlanmış kalmasını sağlayacak kadar gozyaşı uretmez. İlaclar ve cevresel etkenler gibi başka nedenler de goz kuruluğuna yol acabilir.
Duşuk gozyaşı kalitesi
Goz kapaklarınız gozlerinizin yuzeyinin her yanında, kesintisiz, ince bir zar halinde gozyaşları yayar. Gozyaşı zarının uc temel tabakası vardır: Yağ, su ve mukoza. Bu tabakaların herhangi birinde sorun olması goz kuruluğu semptomlarına yol acabilir.
Yağ. Goz kapaklarının uclarında yer alan kucuk bezlerce (meibomian bezleri) uretilen dış tabaka lipidler adı verilen yağlı yağlar icerir. Bunlar gozyaşı yuzeyini yumuşatır ve ortadaki sulu tabakanın buharlaşmasını yavaşlatır. Yağ tabakasında anomali olduğu zaman, su tabakası cok yuksek bir hızda buharlaşır. Goz kuruluğu semptomları meibomian bezleri tıkalı olan kişilerde yaygındır. Meibomian işlevsizliği goz kapaklarının kenarları boyunca iltihaplanma (blefarit), rozasea ve başka cilt bozuklukları olan insanlarda daha yaygındır.
Su. Gozyaşlarının yaklaşık olarak yuzde 90’ını oluşturan orta tabaka buyuk olcude su, az oranda tuzdur. Gozyaşı bezlerince (lakrimal bezler) uretilen bu tabaka gozlerinizi arındırır ve yabancı taneciklerle tahriş edicileri yıkar. Sığ bir su tabakası sizi zarın sağlam olmadığından oturu yırtılmasına daha yatkın hale getirebilir. Eğer gozunuz sadece az miktarlarda su uretiyorsa, yağ ve mukoza tabakaları goz kuruluğu olanların aşina olduğu ipli maddenin boşalmasına yol acabilir.
Mukoza. Mukozanın ic tabakası goz yaşlarının, gozunuzun yuzeyi uzerinde eşit bicimde yayılmasına imkan verir. Kuru noktalar, mukoza tabakasını yer yer kaybeden korneanın herhangi bir bolgesinde kolayca oluşabilir.
Gozyaşı uretiminde azalma
Tıpkı cilt ve sacta olduğu gibi, gozyaşı uretiminiz de genellikle yaşınız ilerledikce kurur. Yeterince gozyaşı uretmediğiniz zaman, gozleriniz kolayca tahriş olur. Bu rahatsızlığın tıbbi adı keratokonjunktivit sikka’dır.
Goz kuruluğu hem erkekleri hem de kadınları her yaşta etkileyebilse de, rahatsızlık kadınlar arasında, ozellikle menopozdan sonra daha yaygındır. Bunun nedeni hormonal değişiklik olabilir. İltihaplanma veya radyasyondan oturu gozyaşı bezlerinde meydana gelen hasar gozyaşı uretimini sekteye uğratabilir. Goz kuruluğu aynı zamanda romatoid arterit, lupus, skleroderma ve Sjogren sendromu gibi tıbbi rahatsızlıklarla da ilişkilendirilir.
Rozase (Gulleme)
Rozase, genellikle yuzunuzun kızarmasına yol acan cilt iltihabıdır. Kırmızı burun, yanakta kızarıklık ve kucuk, kırmızı, irin dolu şişlik veya sivilceler akne ile karıştırılabilir. Rozase, yetişkin aknesi veya akne rozase olarak bilinir, ancak aslında coğunlukla gencleri etkileyen kucuk sivilce ve siyah noktalarla bağlantısı yoktur. Rozase gorulen kişilerde genclerdekine benzer şiddetli akneler gorulmekle beraber rozasenin nedeni bilinmemektedir.
GOZ KURULUĞUNA YOL ACABİLECEK İLACLAR
Hem receteyle hem de tezgah altı satılan, goz kuruluğuna yol acabilen ilac turleri arasında aşağıdakiler vardır:
Diuretikler, yaygın olarak yuksek tansiyonu tedavi etmede kullanılan ilaclar
Antihistaminler ve dekonjestanlar
Uyku hapları
Trisiklik antidepresanlar
Akne tedavisine yonelik isotretinoin turu ilaclar
Morfin gibi haşhaş tabanlı ağrı hafifleticiler
GOZ KURULUĞUNUN DİĞER NEDENLERİ
Gozyaşı uretimi veya gozyaşı kalitesi ile ilgili olmayan sorunlar da gozlerde kuruluk ve kaşınmaya yol acabilir: Bunlar aşağıdakileri icerir:
Blefarit, goz kapaklarının kenarları boyunca olan iltihaplanma
Entropion, goz kapağının ice donduğu bir rahatsızlık
Ektropion, goz kapağının goz yuvarlağından sarktığı bir rahatsızlık
Duman, guneş, ruzgar, nem duşukluğu, yuksek irtifalar veya kapalı mekanda ısıtma gibi cevresel tahriş ediciler
Goz kırpma refleksinizde bozulma
Goz damlalarına veya merhemlerine olan alerjik reaksiyon
Orneğin, bir şeye gorsel olarak yoğunlaştığınız zaman, sozgelimi bilgisayarda calışırken, arac kullanırken veya bir şeyler okurken, goz kırpma sureleri arasında gecen surenin uzaması.
NE ZAMAN TIBBİ YARDIM ALINMALI
Goz kuruluğu genellikle kalıcı hasara neden olmasa da, goruşte azalma sizi adında tıbbi tedaviye başvurmaya yonlendirebilir.
Eğer, kızarmış, tahriş olan, yorgun veya acıyan gozler dahil olmak uzere, uzun suredir goz kuruluğu semptomları siz de gorulmekte ise, doktorunuza gorunun. Doktorunuz, gozlerinize neyin zarar verdiğini belirlemek icin adım atabilir veya sizi bir uzmana havale edebilir.
TARAMA VE TANI
Eğer gozlerinizde kuruluk ve tahriş hissi varsa, goz doktorunuz gozyaşlarınızın hem niceliğini hem de niteliğini test edebilir. Doktor gozyaşı uretiminizi Schirmer gozyaşı testini kullanarak olcebilir. Bu testte, alt goz kapaklarınızın altına lekeli kağıt şeritleri yerleştirilir. Beş dakika sonra, gozyaşlarınca emilen şerit miktarı olculur.
Başka testlerde, gozlerinizin yuzeyindeki durumu belirlemek amacıyla goz damlaları icerisinde ozel boyalar kullanılır. Gozleriniz kornea uzerindeki lekelenme tiplerine bakar ve gozyaşlarının buharlaşmasının ne kadar surduğunu olcer.
KOMPLİKASYONLAR
Kulağa celişkili gelebilir ancak goz kuruluğunuz olsa da, yine de zaman zaman yanaklarınızdan gozyaşlarının sicim gibi aktığını fark edebilirsiniz. Neden?
Gozyaşlarının uretimi iki şekilde olur. Temel gozyaşı uretiminde, gozyaşları yavaş, duzenli bir hızda uretilir ve gozleriniz yağlı tutulur. Refleksten oturu gozyaşı uretimi adı verilen surecte, goz tahrişine veya duygulara tepki olarak buyuk miktarlarda gozyaşı uretilir. Refleks gozyaşları temel gozyaşlarına gore daha fazla su icerir ve mukoza ile yağ miktarları duşuktur.
Gozlerinizde kuruluktan oturu tahriş olduğu zaman, lakrimal bezler gozlerinizi refleks gozyaşlarından olan bir sele boğar. Sıvı, gozyaşı kanallarını doldurup taşırır ve gozkapaklarınızdan taşar. Dahası, bu gozyaşları duşuk kalitede olduğundan oturu, kuruluğu gecirmez. Bu da sizin daha fazla gozyaşı uretmenize neden olabilir.
KİŞİSEL BAKIM
Tıpkı her sıvı gibi, gozyaşları da havaya maruz kaldığı zaman buharlaşır. Buharlaşmayı yavaşlatmak amacıyla şu basit adımları atabilirsiniz:
Gozlerinize hava uflenmesinden kacının. Sac kurutma makinelerini, otomobil radyatorlerini, klimaları veya pervaneleri gozlerinize doğrultmayın.
Ruzgarlı gunlerde gozluk takın, yuzerken de yuzucu gozluğu takın. Gozlerin etrafını saran tarzdaki gozlukler ruzgarın etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Evinizdeki nem oranını yuzde 30 ila yuzde 50 arasında tutun. Kışın kullanılabilecek bir nemlendirici icerinin kuru havasına nem katabilir. Bazı kişiler gozun etrafında bir nem odası yaratarak fazladan nemlilik sağlayan, ozel tasarım gozlukler kullanır.
Goz kırpmayı unutmayın. Bilincli bir bicimde, tekrar tekrar goz kırpmak kendi gozyaşlarınızın daha eşit olarak dağıtılmasına yardımcı olabilir.
Gozlerinizi ovmaktan kacının. Gozlerinizi ovarak daha fazla tahriş edebilirsiniz.
Onleyici adımlar atın. Bir dirhem koruma bin tedaviye bedeldir. Goz damlalarını, gozleriniz gorsel olarak zorlayıcı faaliyetlerin sonucunda tahriş olmadan sonra değil, once kullanın.