Yanlış 12: Tiroid Hastalıkları Yaşlıların Hastalığıdır, Cocuklarda Ve Genclerde Gorulmez
Tiroid bezi her bireyde bulunan iki lobdan oluşan, bir salgı bezidir. Guatr ise tiroid bezinin buyumesidir. Guatr herkeste olmaz, tiroid bezi (Eger doğumsal bir eksikliği soz konusu değilse ) herkeste olur. En sık guatr nedeni iyot eksikliğidir. İyot, tiroit bezinde hormonların yapısına katılır ve eksikliğinde tiroid bezi buyume eğilimine girer. İlerleyen donemlerde hormon yapımları azalarak “Hipotiroidi”(Tiroid hormonlarının azalması) ve “Nodul” oluşumu ortaya cıkabilir. Hormon eksikliği durumlarında, buyuyen bezi ve nodullerin sayısını, boyutlarını kucultmek icin ilac kullanılabilinir.
Yanlış 11
aha Once Guatr Testlerimi Yaptırdım Normal Oldugu Soylendi, Tekrar Baktırmama Gerek YokBez buyurken normal, az veya fazla calışabilir. Guatr tedavisinin tek seceneği ameliyat değildir; ozellikle hipertiroidi durumlarında ameliyat yapılmaz, oncelikle ilac başlanır veya Radyoaktif iyot tedavisi verilir. Tiroidektomi (tiroid bezinin cıkarılması) genelde “Subtotal” denilen şekliyle yapılır. Bez tamamen cıkarılmaz bir kısmı bırakılır ama bırakılan kısmın fonksiyonları yetmediğinden mutlaka ilac tedavisi başlanmalıdır. Ameliyat sonrası doktorunuzun belirttiği surelerle mutlaka tiroid testlerinin kontrolunun yapılması ve ilacların omur boyu kullanılması gereklidir.
Yanlış 10: Dış Guatr Daha Masumdur, İc Guatr Daha Sinsidir Ve Tehlikelidir
Bu rahatsızlık son gunlerde cevrenizde oldukca fazla duydugunuz bir hastalık olsa da, aslında en sık gorulen tiroid hastalığı tiroid icinde saptanan nodullerdir. % 50 kadar sıklıkta bulunurlar. Bundan sonraki sırayı, iyot eksikliyle tiroid bezinin buyumesi olan “Guatr” alır. Hashimato tiroiditi her 1000 kadından 4’ unde, her 1000 erkekten 1’ inde gorulur. Altta yatan neden tam olarak anlaşılamasa da tiroid bezine karşı gelişen, vucudun kendi yaptığı savunma sonucunda olduğu duşunulmektedir. İleri yaşlarda sıklığı artar, genetik bir geciş izleyebilir. Halsizlik, yorgunluk gibi belirleyici olmayan şikayetler yapabilir. Tanı tiroid testleri, tiroid ultrasonu ve ozel anti-TPO testi ile konulur. Tedavisinde tiroid hormanları kullanılır. Romatizmal hastalıklarla beraber gorulebilir.
Yanlış 9: İnce İğne Biyopsisi Cok Acı Verir
Hipertirodi kliniğine “Tirotoksikoz” denir. Tirotoksikoz belirtileri; iştah artışı, kilo kaybı, bol terleme, gucsuzluk, ellerde titreme ve terleme, uyku problemleri, carpıntı, sac dokulmesi, bağırsak hareketlerinde artma ve bazen ishal, sinirlilik, gozlerde ileri doğru fırlama, adet duzensizliği, sıcağa karşı hassasiyet, kemik erimesi, karaciğer testlerinde bozulma, kan şekerinde yukselme şeklinde ortaya cıkabilir. Bu klinikteki hastalar bazen panik atak tanısı ve tedavisi alabilirler. Antidepresan tedavi hastanın şikayetlerine iyi gelmeyeceği gibi bazı antidepresanlar ve antipsikotik ilaclar tiroid fonksiyon testlerini bozabilirler.
Yanlış 8: Zayıflamak İcin Guatr İlacı Gecici Sure Kullanılabilir
Hipotirodi belirtileri; halsizlik, gucsuzluk, kolay yorulma uşume, seste kısıklık ve kalınlaşma el, yuz ve bacaklarda, goz etrafında şişlikler, cilt kuruluğu, saclarda dokulme kas krampları, depresyon, uyku bozukluğu, kabızlık, adet bozukluğu kilo alma veya verememe, hafızanın zayıflaması, kalp hızının yavaşlaması, trigliserit ve kolesterol yukseliği, karaciğer foksiyon testleri ve kalp enzimlerinde yukselme, kalp etrafında sıvı toplanması saptanabilir. Kilolu insanlarda tiroid bezinin az calıştığını soylemek doğru olmaz ama hipotirodisi olan hastalarda sıklıkla obezite veya metabolik sendrom saptanmıştır. Kilo kontrolu ile uğraşıda mutlaka tiroid fonksiyon testleri bakılmalıdır.
Yanlış 7: Noduller Elle Muayene İle Anlaşılır
Tiroid bezi vucudumuzun motoru gibi calışır. Belli bir tiroid fonsiyonu yaşam sonuna kadar gereklidir. Eğer tiroid fonksiyon bozukluğunuz varsa ve ilac kullanıyor iseniz rutin kontrollerle kan testlerinizi yaptırınız ve doktorunuza danışınız. İlac duzeylerinde değişiklikler yapılabilir ancak vucudun ilaca alışması soz konusu değildir. Doktorunuz bilgisi dahilinde olmadan lutfen ilaclarınızı kesmeyiniz. Tiroid ilacları ikiye ayrılır.Antitiroid ilaclar Hipertiroidi tedavisinde,tiroid preparatları ise Hipotiroidi tedavisinde kullanılır.
Yanlış 6: Uzun Sureli Guatr İlacı Alışkanlık Yapar, Ara Sıra Kesmek Gerekir
Tiroid nodullerinin coğu elle anlaşılmaz, tesadufen Tiroid ultrasonu ile saptanırlar. Gozle gorulen, elle hissedilen, yutma gucluğu, nefes darlığı veya ağrı gibi klinik belirti yaratan tiroid nodulleri oldukca azdır. Kadınlarda erkeklere oranla 4 kat daha fazladır. Yaşla gorulme sıklığı artar. Tiroid fonksiyonlarını genelde etkilemez. % 50 kadarı tek nodul ,% 50’si ise birden fazla olabilir. Nodul saptandıysa karekterini anlamak icin ince iğne biyopsisi yapmak gerekir. Diğer tanı yontemi olan “Tiroid sintigrafisi” nodulun iyot tutulumunu belirler. Eğer nodul iyot tutuyorsa “Aktif veya sıcak nodul”, tutmuyor veya cok az tutuyorsa “Pasif veya soğuk nodul” denir. Nodullerin %70-80’i soğuk tiptedir ve bunların % 5’ inde kanser gelişimi olabilir. Sıcak nodullerin kanserleşme oranı cok daha azdır. Nodul saptanan bir hastada tiroid fonksiyon testleri, ince iğne aspirasyon biyopsisi, tiroid USG ve tiroid sintigrafisi planlanmalıdır.
Yanlış 5: Her Kilolu İnsanda Guatr Bozukluğu Cıkar
Sağlıklı kalmanın en onemli gereksinimlerinden biri doğru kiloda bulunmaktır, ancak kilo kontrolu ve zayıflama artık nerdeyse moda haline gelmiştir. Bunun icin piyasada turlu diyet programları, ilaclar, zayıflatıcı operasyonlar ve destek urunleri kullanılmaktadır. Yetersiz metobolik hız, obezitenin altında yatan problemlerden biridir. Metabolik hızı hızlandıran preparatların zayıflamada etkili oldugu gercektir, ancak metobolizma hızını tiroid hormon preparatlarıyla hızlandırmak en buyuk yanlışlardan biridir. Kullanılan tiroid hormonları kalp carpıntısı, tansiyon yukselmesi, sinirlilik, uykusuzluk, kan şekeri yukselmesi, kemik erimesi gibi problemler ortaya cıkarabilir. Zayıflama programlarından once mutlaka doktorunuzun kontrolunde tiroid hormonlarınızın duzeyini kontrol ettirin ve gerekli ise ilac kullanın.
Yanlış 4: Guatr Sinirlilik Yapar, Antidepresan İyi Gelir
İnce iğne aspirasyon biyopsisi tiroid nodullerinin karekterini anlamak icin yapılan ağrısız cok kolay ve guvenilir bir tanı yontemidir. Ozelikle buyume eğiliminde olan, boyutları 1cm ve uzerinde, birden fazla sayıda, tiroid sintigrafisinde soğuk nodul olarak tespit edilen, radyasyon almış nodullere uygulanması gerekir. İİAB (İnce İğne aspirasyon biyopsisi) tanı icin kullanılan bir yontemdir, tedavi icermez olası kanser hucrelerini yaymaz.
Yanlış 3: Hashimato Tiroiditi En Sık Gorulen Tiroid Hastalığıdır
Halk arasında kullanılan terimlerden olan ic guatr, dışarıdan belli olmayan boyun bolgesine uzama gosteren “Plonjan guatr” dediğimiz bir durumdur. Dış guatr ise dışardan belli olan tiroid bezi buyukluğu icin kullanılan bir tanımlamadır. Tiroid bezinin ice veya dışa buyumesinden daha onemlisi icinde nodul olup olmadığı, nodullerin karakteri, cevre dokularla ilişkisi, tiroid testlerini bozup bozmamasıdır. Dış guatr olup nodullerde kanser hucreleri gozlenen bir durum olabilir.
Yanlış 2: Guatr Sadece Ameliyatla Temizlenir, Bez Tamamen Cıkartılır
Tiroid bezi bir hormon salgı organıdır. Gun icinde değişen oranlarda salgı yapar. En onemli gereksinimi iyot maddesidir. İyot beslenme ile alınan bir maddedir. Enfeksiyonlar, hava değişimleri, yaşla değişen hormon duzenimiz, ilaclar, stres, radyasyon, romatizmal hastalıklar tiroid fonksiyonlarını etkiler. Daha once tiroid hormonlarımıza baktırmamız ilerde bu bozukluğun karşımıza cıkmayacağı anlamına gelmez. Doktorunuz şikayetleriniz dahilinde tiroid fonksiyon testlerinizi tekrar isteyebilir. Kaldı ki tiroid testleriniz normal cıksa bile tiroidinizde nodul olabilir.
Yanlış 1: Guatr Herkeste Olur, Bir Hastalık Sayılmaz, İlaca Gerek Yoktur
Tiroid bezi anne karnında 3. haftada gelişmeye başlar. Anneden gecen hormonlarla gelişmesini surdurerek boyundaki yerini alır. 11.haftadan sonra kendi salgısını uretir duruma gelir. Tiroid hormonları buyume hormonu gibi beyin ve vucut gelişimde cok onemlidir. Bazen doğumsal bozukluklarla buyumesinde veya boyundaki yerini almasında problem cıkabilir. İyot eksik bolgede yaşayan annenin yeterli hormon salgısı olmadıgından plasenta yoluyla bebeğe vereyemebilir. Cocuklarda onlenebilen zeka ve gelişme geriliğinin en onemli nedeni tiroid hormon yetersizliğidir. Bu yuzden Sağlık Bakanlığı her yenidoğana topuk kanından TSH duzeyi bakılmasını onermektedir. Genc yetişkinlerde “Tiroidit” denilen, tiroid bezinin iltihaplanması gorulebilir.