Osteoartrit, halk arasında bilinen ismiyle kireclenme, eklemlerde kıkırdak dokunun yapısında bozulma, kıkırdakta incelme, aşınma ve tahribatın ortaya cıktığı en sık gorulen eklem hastalığıdır. En sık diz, kalca, el bileği ve omurgada gorulmektedir. Eklem kıkırdağı ve altındaki kemik butunluğunun bozulmasına neden olan cok ceşitli etmenler sonucu ortaya cıkan semptom ve klinik muayene bulgularla karakterize bir hastalıktır.
Kadınlarda erkeklere oranla 2 kat fazla gorulur. Genelde 50 yaşın ustunde ortaya cıkan bir durumdur. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte eklemlerde yuk taşınmasını sağlayan kıkırdağın tamamen ortadan kalktığı ve kemik yuzeylerin birbiri ile temas etmeye başladığı gorulur. İlerleyen kıkırdak harabiyeti ile birlikte eklemde ağrı ortaya cıkar.
Risk Faktorleri
Orta ve ileri yaşta olmak
Şişmanlık
Eklem hastalıklarına kalıtsal yatkınlık
Gecirilmiş eklem yaralanmaları
Kıkırdak yapısını etkileyen hastalıklar (Romatoid artrit, gut vb.)
Eklem cevresi kas gruplarının zayıf olması
Eklemlerde yuk dağılımı dengesini bozan şekil bozuklukları
Osteoartritte en temel şikayet eklem ağrısıdır. Ağrının şiddeti kişiden kişiye değişiklik gosterebilir. Ağrı zaman icerisinde alevlenmeler gosterebilir. Ağrı genellikle eklem hareketleri ile artış gosterir. Eklemde hava değişiklikleri ve soğuk ile artan ağrı ve
rahatsızlık hissi ortaya cıkabilir. Ozellikle eklemin kullanılmasından sonra eklem şişliği ve eklem sertliği ortaya cıkabilir. El parmaklarının en uc eklemlerinde kucuk kemik doku şişlikleri oluşabilir. İleri evrelerde eklem hareketlerinde kısıtlılık gelişebilir.
Osteoartrit tanısı nasıl konur?
Hastanın muayenesinde eklemde şişlik, kıkırdak yuzeylerde ağrı, eklem hareketlerinde kısıtlılık saptanabilir. OA tanısının konabilmesi icin genellikle direkt grafiler yeterlidir. Eklem aralığında daralma, kıkırdak altı kemik doku bolgelerinde yoğunluk artışı ve kemik kistlerinin oluşması, eklem kenarlarında kemik cıkıntıların (osteofit) oluşması osteoartrit bulguları olarak gorulebilir.
Diğer eklem hastalıklarının dışlanabilmesi icin kan tahlilleri ve kemik sintigrafisi yapılabilir. Magnetik rezonans goruntuleme (MR) ile ekleme ait yumuşak dokular ayrıntılı olarak değerlendirilibilir. Kemik dokuların ayrıntılı değerlendirmesi bilgisayarlı tomografi (BT) ile gercekleştirilebilir.
Osteoartrit nasıl tedavi edilir?
Osteoartritin kesin tedavisi bugun icin mumkun değildir. Mevcut tedavi yaklaşımları hastaların ağrılarının en duşuk seviyelere inmesini ve eklem hareketlerinin korunmasını sağlamaya yoneliktir. Osteoartrit tedavisinde en cok dikkat edilmesi gereken nokta hastalığı onlemeye yonelik koruyucu onlemlerin alınmasıdır. Bunların başında kilo Hastalığın erken evrelerinde eklem zarlarında ortaya cıkan inflamasyonu baskılamak icin ilac tedavilerinden faydalanılabilir. Bu amacla, tablet ve lokal kremler olarak bulunan antiinflamatuar ilaclar kullanılabilir. İlac tedavisine ek olarak, kıkırdak dokunun yeniden yapılanmasını sağlamaya yonelik eklem icine hyaluronik asit iceren sıvıların enjeksiyonu, kortikosteroid enjeksiyonları ya da ağız yoluyla glukozamin kondoritin gibi kıkırdak yapıtaşlarını iceren ilacların kullanımı diğer tedavi seceneklerini oluşturur. Ozellikle diz eklemi osteoartritinde uyluk kaslarının guclendirilmesine ve eklem zarlarındaki inflamasyonun azaltılmasına yonelik egzersiz, fiziksel tedavi ve rehabilitasyon teknikleri, şikayetlerin giderilmesinde faydalı olabilir. Kullanılan bu yontemler yuzeyel ve derin dokuları ısıtma, doku yenilenmesi, kas kuvvetlendirme, eklem hareket acıklığının korunması veya arttırılması, ağrı giderilmesi, kan akımının arttırılması ve kas spazmının cozulmesi gibi etkilere sahiptir. Bu tedavi yaklaşımlarından fayda gormeyen, sınırlı yarar elde edilen ya da şikayetleri tekrarlayan hastalarda cerrahi tedaviler de uygulanabilir.
Hastalara Oneriler
Ø Doktorunuzun tavsiye ettiği egzersizleri duzenli olarak yapın.
Ø Kilonuzu kontrol altında tutun, kilolu iseniz mutlaka zayıflayın.
Ø Ağrılı eklemlere sıcak uygulama yapın, sıcak banyo, sıcak su torbaları ya da sıcaklık veren kremlerle yapacağınız masajlar ağrılarınızı azaltacaktır.
Ø Osteoartrit olan eklemlerde ağrıların ve şişliğin alevlenme donemlerinde ekleme soğuk uygulaması ilk birkac gun icinde şikayetlerin azalmasında faydalı olacaktır.
Ø Omurga, kalca, diz ve ayak bileği gibi yuk taşıyan eklem osteoartritlerinde uygun ortopedik ayakkabılar tercih edin
Ø Gerektiğinde koltuk değneği, yurutec gibi desteklerden yardım alabilirsiniz.
Ø Gunluk hayatınızda eklem ağrısına yol acan hareketleri yapmaktan kacının veya size en az ağrı verecek şekilde modifiye edin orneğin sandalyede oturarak namaz kılmak, tuvalet olarak klozet kullanmak gibi.