Varis, cilt veya cilt altındaki toplardamarların anormal genişlemesi olarak tanımlanabilir. Toplumda %20-25 oranında gorulur. Coğu kişi tarafından sadece kozmetik bir sorun gibi algılansa da aslında varisler ayaklarda ağrı, kramp, yorgunluk, ağırlık hissi, sıcaklık, şişlik, uyuşma, kaşıntı gibi yakınmalara yol acarak hayat kalitesini ciddi olarak etkileyebilir. Seyrek olarak ayak yaraları, varis kanaması ya da pıhtılaşması gibi daha buyuk sorunlara yol acabilir.
Varis neden oluşur?
Toplardamarlarda kanın geriye doğru akmasını engelleyen ve kan akımını kalbe doğru yonlendiren kucuk kapakcıklar mevcuttur. Bu kapakcıkların işlevini yitirmesi durumuna toplardamar yetmezliği ya da kapak yetmezliği adı verilir. Toplardamar yetmezliğine bağlı olarak bacaklardaki kanın kalbe gonderilmesi gucleşir. toplardamarlarda biriken kan damarın varis oluşumuna neden olur. Dunyada henuz bu kapak yetmezliğini onarabilecek bir tedavi yontemi olmadığı icin, gunumuzde tedavide temel prensip kapak bozukluğu olan toplardamarların ortadan kaldırılmasıdır.
Varis kimlerde sık gorulur?
Varis herkeste gorulebilir ancak ailesinde varisi olanlarda, bayanlarda, birden fazla doğum yapanlarda, kilolu bayanlarda ve işi gereği uzun sure oturmak ya da ayakta kalmak zorunda kalan insanlarda daha sık gorulur.
Varis turleri nelerdir?
Kılcal varisler (telenjektazi): Ciltten cıkıntı yapmayan, sac kılı inceliğinde (1 mm den daha ince), kırmızı-mor renkli varislerdir. Bacakta her bolgede gorulebilir. Uyluk bolgesinde sıktır.
Orta boy (retikuler) varisler: Ciltten hafif cıkıntı yapan, koyu yeşil-mor renkli, capları 2-3 mm arasında değişen kıvrıntılı varislerdir. Diz arkasındaki deride sıktır.
Buyuk varisler: Ciltten bariz cıkıntı yapan, capları 3 mm’den buyuk varislerdir. Buyuk varisler her zaman bir ana toplardamar yetmezliğine bağlı gelişir. Tedavisi en kolay ve kesin olan varis turudur.
Variste tanısı:
Varisler gozle bakılarak tanınabilir ancak varise yol acan kaynak damarların değerlendirilmesi icin mutlaka ultrason inceleme yapılmalıdır. Her hastada yaklaşık yarım saat suren bir incelemeyle varisler ve sebep olan damarlar belirlenerek hangi tedavinin yapılması gerektiğine kolaylıkla karar verilebilir. Ultrasonografi tedavi sonrası belli donemlerde tekrarlanarak tedavi etkinliği değerlendirilir ve ek tedavi gerekip gerekmediğine karar verilir.
Varis oluşumu engellenebilir mi?
Varis oluşumu engellenemez. Ancak varis ortaya cıktıktan sonra toplardamar yetmezliği olan damar tedavi edilirse, buradan yeni varis gelişmesi tamamen engellenebilir. Az miktarda var olan varislerin ilerlemesini yavaşlatmak ve oluşturduğu yakınmaları azaltmak icin yurumek cok faydalıdır.
Varis tedavisi
Gunumuzde tum varis turleri tedavi edilebilir. Ancak her bir varis turunun tedavisi birbirinden farklılık gosterir. Gunumuzde, tum dunyada varis tedavisi icin uygulanan en onemli iki yontem lazer ve skleroterapidir. Bu iki yontemin amacı hem varisleri hem de varise neden olan kaynak damarların ortadan kaldırılmasıdır. Ozellikle lazer buyuk varislerin tedavisinde skleroterapi ise kucuk varislerin tedavisinde etkindir. Toplumda buyuk varislerin tedavisinin zor olduğu sanılır. Ancak lazer yontemiyle (ve gereken durumlarda skleroterapi de eklenerek) buyuk varislerin tamamen tedavisi kesinlikle mumkundur. Kaynak damar tedavi edildiğinde bu kaynaktan artık yeni varis oluşması beklenmez.
Lazer tedavisi bir ameliyat yontemi midir?
Hayır, lazer tedavisi genel anestezi (narkoz) ve hastanede yatış gerektirmeyen poliklinik şartlarında yapılabilen bir tedavi yontemidir. Lazer fiberi damar icine ultrason yardımıyla yerleştirildiği icin deriye ameliyatla kesi yapılmasına da gerek yoktur. Bu nedenle işlem bir ameliyat değildir. Sadece lazerle varis tedavisi olarak isimlendirilir. Hastaneye yatış gerekmez. Kişi tedaviye yuruyerek gelir ve tedaviden hemen sonra yuruyerek evine donebilir.
Tedavi ağrılı mıdır?
Hayır, işlem sırasında kullanılan iğneler, o bolge uyuşturulduktan sonra girilir. Ancak hastanın işlemden once korku ya da endişesi varsa, damar yolunda sakinleştirici ve ağrı kesici ilaclar yapılarak korku ve endişe tumuyle giderilebilir. Boyle bir durumda işlemden once lutfen doktorunuza haber verin.
Tedavi sonrası surec nasıldır?
Varis tedavisi sonrası erken donemde, tedavi yapılan bolgelerde ağrı, morluk, uyuşukluk, ciltte kabarıklık, tıkanmış damarlara bağlı sertlikler, bacaklarda hafif şişlik gibi gecici şikayetler olabilir. İstirahat, ağrı kesici ve varis corabı kullanımı ile bu şikayetlerde belirgin duzelme sağlanır. Gec donemde ise tedavi yapılan bolgelerde "pigmentasyon adı verilen kahverengi renk değişikliği olabilir. Hastalar acısından kozmetik bir sorun yaratan bu renk değişikliği uzun sure devam edebilir. Ancak hemen her zaman gecicidir ve ek tedavi gerektirmez.