Potasyum duşukluğunun nedenleri:
Potasyum duşukluğu aşırı kusma, idrar sokturucu ilacların fazla alınması, bazı bobrek hastalıkları, aşırı alkol tuketimi, fazla miktarda kabızlık ilacı alınması, magnezyum eksikliğinde, aşırı kahve tuketiminde ve aldosteron hormonunun bobrek ustu bezinden aşırı şekilde salgılanması nedeniyle oluşmaktadır.
Genellikle beslenmelerde tuz alımı potasyum alımından daha fazladır. Bundan dolayı da bircok kronik hastalık gelişebilmektedir. Gunluk olarak 40 mEq/l’den daha az olan potasyum alımı tansiyonun yukselmesine katkı sağlar. Aşırı tuz alımı olan kişilerde bobrek taşı sıklıkla gorulur ayrıca kemik erimesi gelişir.
Potasyum alımının arttırılıp tuzun azaltılması ile felc riski azalır, tansiyon duşer, kemik erimesi geriler ve bobrek taşı azalır.
Yetişkin bir kişinin gunluk potasyum ihtiyacı 4,7 gram civarındadır. Sebze ve meyvelerde bol miktarda bulunan potasyum, cok fazla sebze ve meyve tuketen kişilerin gunluk 8-11 gram kadar potasyum almasını sağlar. Potasyum yonunden en zengin besinler olarak muz, domates, kayısı, hurma, fasulye, portakal ve ıspanaktır. Orta boy bir muzun iceriğinde 467 mg, portakalda 237 mg, domateste 273 mg, bir avuc badem ya da aycekirdeğinde 211 mg, yarım bardak ıspanakta ise 419 mg potasyum bulunur.Kandaki potasyum oranı azalırsa yorgunluk, halsizlik, kaslarda gucsuzluk ve kramplar ile bağırsaklarda felc oluşur. Aşırı ve şiddetli potasyum azlığı durumunda kaslar calışamadığı icin kalp ritmi bozulur hatta kalp calışmasını durdurabilir. İlave olarak potasyum alınması gerekirse, bunun potasyum bikarbonat olarak alınması onerilmektedir.
Kandaki potasyum fazlalığı da zararlıdır. Bazı idrar sokturucu ilaclar kullanıldığında ve bobrek ustu bezinden aldosteron hormonunun az miktarda salgılanması sonucu potasyum fazlalığı olur. Yuksek potasyum duzeyi bulunan kişilerin kalp atışlarında duzensizlik, el ve ayaklarında karıncalanma ve uyuşma meydana gelir.Sodyum/Sofra tuzu:
Sodyum daha cok sofra tuzu veya tuketilen besinlerle alınır. Sodyum, damar icerisindeki kanın miktarı ve tansiyon kontrolunde onemli bir rol oynamaktadır. Kanda bulunan sodyumun normal duzeyde olmasını sağlayan ve bunu ayarlayan faktor bazı hormonlardır. Bunlar aldosteron ve kortizol hormonlarıdır. Beyindeki hipofizden salgılanan ADH hormonu da kandaki sodyum duzeyini ayarlayan etkenlerden biridir.
Kandaki sodyum duzeyinin az olması sadece az tuz yenmesinden kaynaklanan bir durum değildir. Şayet kandaki sodyum 136 mEq/l’nin altında ise sodyum duşukluğu vardır. Sodyum duşukluğu, vucutta aşırı su birikmesi veya aşırı sodyum kaybından dolayı olur. Kortizol ve tiroit hormonlarının azlığı kandaki sodyum duzeyinin azalmasına neden olabilir. ADH hormonunun aşırı salgılanması halinde de vucuttaki su miktarı artar, dolayısıyla kandaki sodyum miktarını azaltabilir. Kanda olması gereken sodyum miktarı duştuğunde baş ağrısı, bulantı, kusma, kaslarda kramp, yorgunluk ve baygınlık gorulur.
Fazlaca egzersiz yapan kişilerde ve ozellikle de maraton koşan atletlerde, vucutta sıvı birikmesi ve sıvı alımının azalmasından dolayı kandaki sodyum miktarında duşme yaşanır.
Kullanılan bazı ilaclar mesela morfin, idrar sokturuculer, romatizma ilacları, prozac ve tofranil gibi psikiyatri ilacları da kanda sodyum miktarını duşurur.
Yetişkin bir birey icin gunluk 1,5 gram sodyum alımı yeterli olmaktadır. Vucuda tuz alımı ile bazı hastalıkların gelişimi arasında bir ilişki soz konusudur. Surdurulen diyette tuz alımı azaltıldığında mide kanseri, kemik erimesi, bobrek taşı ve tansiyon olma sıklığında duşuş gorulmektedir.