Akalazya yemek borusunun hareket bozukluğu sonucu ortaya cıkan bir hastalıktır. Yemek borusu ağız yoluyla alınan besinleri sindirimin başladığı yer olan mideye ulaştırır. Bunun olabilmesi icin ağızda yutmaya hazır hale gelen besinler yutkunma eylemi ile dil koku ile damak arasında sıkıştırılır, bu arada solunum yolu kapanır, yemek borusunun ust tarafı gevşer ve besinler yemek borusuna doğru itilir.



Yemek borusuna gelen besinlerin mideye doğru ilerleyebilmesi icin yemek borusunda yukarıdan aşağı doğru peristaltik dediğimiz yılankavi hareketler oluşur. Bu hareketlerin başlaması ile yemek borusu ile midenin birleştiği yerdeki kaslar da gevşer. Boylece besinlerin midye girişinde bir engel kalmaz. Akalazya denilen hastalıkta yutkunma eylemi sonrasındaki peristaltik dalgalar oluşmaz ve yemek borusu-mide bileşkesindeki kaslar gevşemez, boylece yutulan besinlerin mideye girişi engellenmiş olur. Besinler yemek borusunda birikir.










Akalazyada şikayetler nelerdir?
Başlıca şikayet yutma zorluğudur. Yutma zorluğu hem katı, hem de sıvılarla olur. Yemek borusunda biriken besinler geri gelebilir, solunum yollarına, akciğere kacabilir. Yemekten kacınan kişide zayıflama oluşur. Bazı akalazya tiplerinde yutma zorluğuna goğus ağrısı da eşlik edebilir.




Akalazya teşhisi nasıl konulur?
Kesin teşhis yemek borusu hareketlerini objektif olarak olcen motilite calışmaları ile konulur. Yutma zorluğu olan hastada ilaclı yemek borusu filmi ya da endoskopik muayene ile akalazyadan kuşkulanılabilir. Ancak tanının doğrulanması icin motilite tetkiki zorunludur. Ayrıca yutma zorluğuna neden olan diğer nedenlerin dışlanması icin de endoskopik tetkik gereklidir.




Akalazya nasıl tedavi edilir?
Hastalığın tamamen ortadan kaldırılması, yemek borusu hareketlerinin normale getirilmesi mumkun değildir. Tıbbi olarak yapılabilen hastanın yutma sorununu ortadan kaldırmak, besinlerin takılmadan mideye ulaşmasını sağlamaktır. Bu amacla yemek borusu mide bileşkesindeki kaslar gevşetilerek, peristaltik dalgalar olmaksızın besinlerin yemek borusundan mideye gecişi sağlanır. Bunu sağlayacak bir ilac mevcut değildir. Tedavide kullanılan başlıca 3 yontem mevcuttur:



1.Cerrahi tedavi ile yemek borusu ile midenin birleştiği bolgedeki kaslar kısmen kesilerek bu alan genişletilir. En etkin tedavi olmasına karşın gunumuzde kullanımı giderek azalmaktadır. Balon uygulamlarının başarısızlığında ya da genc hastalarda tercih edilebilir. Riski duşuktur. Ancak her ameliyatta olabilecek riskler burada da mevcuttur.



2.Balonla uygulaması gunumuzde en yaygın kullanılan yontemdir. Hastaların %70’inde tek uygulama ile uzun yıllar devam eden iyilik sağlanabilir. Bazı hastalarda ise tekrarlayan balon uygulamaları gerekli olabilir. En sık kabul goren yontemdir. Başlıca riskleri kanama ve delinme komplikasyonlarıdır. Yaklaşık %5-7 oranında olan bu komplikasyonlar sıklıkla ameliyata gerek kalmadan tedavi edilebilir.



3.Botox injeksiyonu vucudun farklı bolgelerindeki uygulamalardaki kas gevşetici etkisinden yararlanılır. Kasları gevşeterek, besinlerin mideye gecişini kolaylaştırır. Uygulanması cok kolaydır. Ciddi bir riski yoktur, ancak uygulamanın etkisi 6-12 ay devam eder, bu nedenle surekli tekrarı gerekir. Diğer tedavi yontemlerinin uygulanamadığı, yaşlı ve komplikasyon riskinin fazla olduğu hastalarda tercih edilebilir.



Tedavi sonrası takip nasıl olmalıdır ?
Başarılı bir tedavi sonrası oluşabilecek en onemli sorun refludur. Kasların gevşetilmesi mide iceriğinin yemek borusuna kacışını yani refluyu kolaylaştırır. Bu nedenle tedavi sonrası hastalar refluye yonelik aydınlatılır ve bu yonde tavsiyelerde bulunulur. Gereken hastada refluye yonelik tedavi uygulanır. Balon uygulaması sonrası nuks olduğunda tedavinin tekrarı gerekli olabilir. Tartışmalı olmakla birlikte, duşuk olasılıkla akalazya hastalarında kanser gelişme olasılığı vardır. Bu nedenle hastaların tedavi sonrası 2-3 yıl ara ile endoskopi yaptırmaları tavsiye edilir.