Beyin sapı anatomik olarak beyin ile omuriliği birbirine bağlar. Beyin sapındaki yapılar omurilik soğanı (medulla oblangata), kopru (pons) ve retikuler formasyondur. Beyin sapının omurilikle birleşen en alt kısmına omurilik soğanı denir. Solunum ve dolaşım merkezidir. Solunum hareketlerini ve kalbin calıma hızını kontrol eder. Beyin sapı vucudumuzun temel fonksiyonlarını coğunu kontrol eder. Aclık, susuzluk, vucut ısısı, kan basıncı, solunum vb. onemli fonksiyonlar beyin sapının kontrolundedir. Hem beyinden baş ve boyun kaslarına (orneğin ciğnemeyi, yutkunmayı ve konuşmayı sağlayan kaslar), hem de gorme, işitme ve koklama duyularından beyne giden kafatası sinirleri de beyin sapından gecer.

Beyin sapı tumorleri tum beyin tumorlerinin %1.4'unu oluşturur. Cocukluk cağındaki beyin tumorlerinin ise % 10-25 ‘ini oluşturur. Beyin sapı tumorlerinin buyuk coğunluğunu glial tumorler oluşturmaktadır. Glial (destek hucre) hucrelerden kaynaklanır. Glial tumorlerin birkac farklı tipi vardır. Astrositomlar kucuk yıldız şekilli astrosit denilen hucrelerden doğar. Erişkinlerde genelde beyinde oluşurken, cocuklarda beyin sapı, beyin ve beyincikte oluşur.








Beyin sapı gliomlarında ortalama 5 yıllık yaşam suresi %30 olarak bildirilmiştir. 1980'li yıllardan once genellikle ameliyat edilemez olarak kabul edilen beyin sapı tumorleri, nororadyoloji ve cerrahi teknik olanaklardaki gelişme ile birlikte belli koşullarda cerrahi olarak tedavi edilebilmektedir. Cerrahi tedavi sonucları giderek daha kabul edilebilir duzeylere ulaşmaktadır.

Belitileri nelerdir?

Genelde beyin sapı tumorleri cok belirgin bulgularla ortaya cıkmaktadır. Belirti vermeden erken safhada yakalamak cok zordur.Tumorun belirti vermesiyle birlikte yuruyememe, gucsuzluk, dengesizlik, ayakta duramama yururken sağa sola yalpalama şeklinde bulgularla ortaya cıkabilir.Ayrıca bu bolgedeki tumorlerde yayılımına ve sinir tutulumuna bağlı olarak yutma gucluğu, konuşma gucluğu, yuz felci, şaşılık, gozlerde dışa ice yukarı bakamama gibi durumlar gorulebilir. Son donemlerde kollarda ve bacaklarda felc, yatağa bağımlılık, koma gibi dramatik tablolar ortaya cıkabilir.

Risk faktorleri nelerdir?

Beyin tumorlerinde olduğu gibi beyin sapı tumorlerinde de radyasyon, radyoaktif ışınlar, genetik faktorler, bazı kimyasal ajanlara maruz kalmak, virusler mikrobik ajanlar gibi etkenler on plana cıkmaktadır. Ancak hangi tumorun hangi koşullarda oluştuğu halen tam olarak bilinmemektedir.

Nasıl tanı konur?

Tum beyin tumorlerinde olduğu gibi beyin sapı tumorlerinde de hastaya yapılan iyi bir norolojik muayene ile akla gelir. Norolojik muayene'ye ikincil olarak radyolojik tanı esastır. Beyin sapı tumorlerinde bilgisayarlı beyin tomografisi, manyetik rezonans goruntuleme, anjiografi gibi tanı yontemlerine başvurulur. Gunumuzde goruntuleme tekniklerindeki artış ile PET, SPECT, MR spectroskopi, fonksiyonel MR, cine MR gibi yontemler kullanılmaktadır. MR ile bu tumorlerin tiplendirilmesi yapılmaktadır.

Nasıl tedavi edilir?

Beyin sapı tumorleri MR bulgularına gore 5 sınıfa ayrılır. Tedavi protokolu de MR bulgularına dayanılarak oluşturulur. Diffuz (yaygın) dediğimiz tumorler davranışları ve yerleşimleri nedeniyle kotu huylu kabul edilir ve bu tumorlerde cerrahi girişim onerilmemektedir. Fokal tumorler genellikle benign olmalarına karşın cerrahi riskler nedeniyle total cıkarılması tartışmalıdır. Boyun kısmına omurilik kısmına uzanım gosteren kistik tumorlerde tam cerrahi cıkarım yapılabilir. Ameliyat sonrası donemde bu tumorlerde radyoterapi uygulanır. Bu tumorlerin hepsi radyasyona duyarlıdır. Ameliyat yapılmayan coğu hastada bu uygulanır. Beyin tumorlerinde olduğu gibi sterotaksik radyocerrahi ve cyberknife gibi yontemler bu tumorlerde faydalıdır.