Larenks kanserlerinin %90’ı skuamoz (yassı) hucreli karsinomdur. Tumor sıklıkla ses tellerinin olduğu glottis ve supraglottik larenksten kaynaklanır.
Risk faktorleri nelerdir?
Tutun ve aşırı alkol tuketenler ve 60 yaşın uzerindeki bireylerde risk yuksektir. Hastaların yaklaşık %90’ı sigara icenlerden oluşuyor ve 15 yıllık sigara tuketiminin riski 30 kata kadar artırdığı one suruluyor.
Belirtileri nelerdir?
Belirtiler tumorun bulunduğu larenks bolumune gore değişkenlik gosteriyor. En sık olarak gorulen belirti ses kısıklığı. Ses kısıklığı glottik kanserlerde erken donemde gorulurken, supraglottik ve subglottik kanserlerde gec donemde goruluyor.
Ses kısıklığınız iki haftadır devam ediyorsa mutlaka bir uzmana başvurun.
Supraglottik kanser, hava yolunun tıkanması, yutma gucluğu, kulak ağrısı gibi belirgin lezyonlar veya kilo kaybı gorulene kadar belirti gostermiyor. Boyunda lenf nodu metastazına bağlı kitle bazen ilk belirti olabiliyor. Yutma gucluğu ve kulak ağrısı (otalji) bulguları daha cok supraglottik kanserlerde goruluyor. Larenks kanserlerinde oksuruk ve ileri evrelerde hava yolunun daralması ve tıkanması gibi belirtiler de gorulebiliyor.
Erken tanı koymak mumkun mudur?
Ses değişimi/kısıklığı, yutkunma ve solunum belirtileri erken donemde gorulmeye başladığı icin ses tellerini tutan tumorlere erken donemde tanı koymak mumkundur. Ancak supraglottik ve subglottik tumorlere tanı konulabildiğinde tumor genellikle buyumuş ve ilerlemiştir.
Tanı nasıl konur?
Laringoskopi ve biyopsi ile tanı konur. Hastaların %60’ında sadece lokalize hastalık gorulurken, %25’inde lokal hastalık ve bolgesel nodal metastatik yayılım ve %15’inde ilerlemiş hastalık, uzak metastazlar veya her ikisi de goruluyor. Uzak metastaz sıklıkla akciğerler ve karaciğerde goruluyor.
Hastalığın evreleri nelerdir?
Evreleme ağız boşluğu kanserlerinde olduğu gibidir.
Nasıl tedavi edilir?
Tumor buyukluğune ve yerleşimine gore tedavide sadece cerrahi veya cerrahi ile beraber ışın tedavisi ve kemoterapi uygulanır. Erken teşhis edilen bazı larenks kanserlerinde, kanserli doku lazer ışını ile kesilerek cıkarılabilir. Cerrahi ile tumorun yayılımına bağlı olarak tek bir ses teli (kordektomi), larenksin bir bolumu (parsiyel larenjektomi) veya larenksin tumunun (total larenjektomi) alınması gerekebilir. Bu ameliyatlarda boynun on kısmında nefes borusuna giden bir delik acılarak (trakeostomi ) hastanın buradan nefes alması sağlanır. Total larenjektomide larenksin tamamı alındığından bu delik kalıcıdır.
Diğer ameliyatlarda ise, ameliyat bolgesi iyileştikten sonra acılan delik kapatılır. Boyundaki lenf bezlerine metastaz varsa veya yayılma ihtimali yuksek goruluyorsa, ameliyat sırasında boyundaki lenf bezlerinin de cıkartılması (boyun disseksiyonu ) gerekebilir.
Tumore veya cerrahi mudahaleye bağlı olarak hastalarda ses kaybı ve yutma zorluğu gorulebilir ve bu bulgular kanser tedavisi sonrasında ozel rehabilitasyonla tedavi edilir. Total larenjektomi yapıldığı durumlarda bile ozel eğitim ile hastalar soluk borusunu, akciğerlerini veya yemek borusunu kullanarak konuşmayı oğrenebilirler. Boyuna takılan ozel cihazlar bu surecte yardımcı olarak kullanılabilir.
Korunmak mumkun mu?
Başta tutun kullanımı olmak uzere kanser icin yuksek risk taşıyan alışkanlıklardan kacınarak ve sağlıklı bir yaşam icin hayatınızda gerekli duzenlemeleri yaparak kanser riskini azaltabilirsiniz.