Kanserden korunma rehberi


Hastalık, sevdiklerinizden alabileceğiniz en kotu haberdir. Hele bir de icinde "kanser" sozcuğu geciyorsa daha cok uzulmemek olanaksızdır.
Kansere yakalanan eş, dost, akraba haberleriyle eskisinden daha sık karşılaştığınızı duşunuyorsanız, haklısınız. Ulkemizde kanser olgularının arttığını duşunduren gozlemler var. Gelişmiş ulkelerin coğu, cevre kirliliğini azaltıp sigara kullanımını onleyerek, yiyecek ve iceceklerin iceriklerini daha ciddi kontrol edip "erken tanı merkezleri" organize ederek kanserle savaşta onemli başarılar kazandı. Biz hálá bu sorunların olup olmadığını tartışıp duruyoruz. Bu yazı, kanser sorununa yeniden dikkati cekmek, duzenli sağlık taramalarının ne kadar onemli olduğunun altını cizmek, erken yakalandığında hangi kanser olursa olsun başarının şu veya bu şekilde mumkun olduğunu size yeniden hatırlatmak uzere yazıldı.


RİSKLERİ OĞRENİN Eğer alkol ve/veya sigara kullanan biriyseniz, hormon yerine koyma tedavisi amacıyla ostrojen alıyorsanız, ailenizde bazı kanserlere (meme, prostat, kalın bağırsak) yakalananların sayısı coksa, kansere karşı daha uyanık olmanız gerekiyor. Kanser riskini arttıran başka nedenler de var: Kilo fazlalığı, daha once de başka bir kanser sorununu yaşamış olmak, kansere eğilimi olan bazı "prekanseroz" sorunları (kalın bağırsak polipi gibi) taşımak ve uzun sure guneşe maruz kalmak bunlardan ilk akla gelenler.


ERKEN BELİRTİLER Eğer vucudunuzun herhangi bir yerinde kapanmayan yaralar, uzun sure devam eden kanama veya akıntı gibi sorunlar, idrar boşaltma veya bağırsak alışkanlığınızda beklenmedik yeni ve kalıcı değişiklikler varsa ciddiye alın. Benlerde veya cilt lekelerinde oluşan ani buyume ve renk değişiklerinin, durduk yerde ortaya cıkan yutma gucluğu ve diğer hazım problemlerinin, bobrekler, bağırsaklar veya ağızdan gelen kanamaların da onemli işaretler olabileceğini unutmayın. Ses kalınlaşması, gecmeyen oksuruk yakınması, meme veya vucudun başka bir yerinde oluşan yeni şişlikler ve kitleler de bir kanserin ilk belirtisi olabiliyor.


BESLENME COK ONEMLİ Kansere yakalanmamak icin doğru beslenmek gerekiyor. Kolay ama etkili bazı noktalar şunlar: Meyve ve sebzeleri mevsiminde tuketmek daha doğru gibi gorunuyor. Mumkunse organik yiyecekler kullanmanız oneriliyor. Hormonlarla, antibiyotik veya bocek ilaclarıyla kirlenmiş yiyeceklerin hucrelerinize ne gibi zararlar yaptığı henuz cok iyi bilinmiyor. Radyoaktif kirlenme de ayrı bir sorun. Yiyip ictiklerimizin, boyle bir kirlenmeye maruz kalıp kalmadığını oğrenmek gerekiyor

.
BESİNLERİN NİTELİĞİ Ayrıca besinleri hazırlarken yapılan bazı ciddi yanlışları yapmamanız tavsiye ediliyor: Kızartmaları azaltmanız, kızartma yağlarını tekrar tekrar kullanmamanız, su ile temas etmiş kızartma yağlarını dokup atmanız, besinleri yuksek ısıda ve uzun sure kızartmamanız tavsiye ediliyor. Mangal ve barbekude yapılan et ve sebze ızgaralarının cok sık tuketilmemesi, ozellikle komurde yanmış et ve sebzelerin sık ve fazla yenmemesi belirtiliyor. Tutsulenmiş, tuzlanmış besinlerin azaltılması, kuflenmiş bakliyat, tahıl ve kuru gıdaların kullanılmaması, fazla miktarda şeker-tuz-yağ kullanmaktan kacınılması da etkili bir korunma yontemi. Temiz bir cevrede yaşamak, temiz su icmek, temiz hava solumak da kanserden koruyor. Duzenli fiziksel aktivitenin, sigara ve alkol kullanmamanın da korunmada onemli etkisi var.
ERKEN TEŞHİS, KORUNMAK KADAR ONEMLİ


Kanserle savaşta erken teşhis en az korunmak kadar onemli. Belirli aralıklarla yapılan sağlık taramalarının erken teşhiste onemli olduğu biliniyor. "Meme kanseri"ni erken yakalamada elle yapılan meme muayenelerin, belirli aralıklarla tekrarlanan mamografilerin buyuk yararı var. "Sindirim sistemi kanserleri"nin erken teşhisinde "endoskopik incelemeler" oncelik kazanıyor. Ozellikle kalın bağırsak kanserlerinin erken teşhisinde "kolonoskopik inceleme"ye onem veriliyor. Orta yaşlı kadınların "cinsel organ kanserleri"nden korunmasında "PAP SMEAR" testinin altı ciziliyor. Duzenli jinekolojik muayeneler ve ultrasonografi gibi goruntuleme aracları erken teşhisi kolaylaştırıyor. "Prostat kanseri"nin erken teşhisinde parmakla yapılan muayeneleri ihmal etmemek, belirli aralıklarla PSA seviyelerini gozden gecirmek gerekiyor. "Akciğer kanseri"nin erken teşhisinde akciğerin radyolojik incelemesi onemini koruyor. Kuşkulu durumlarda bilgisayarlı tomografiden veya MRİ’den yararlanılması oneriliyor. Kanserin erken teşhisinde tarama yontemi olarak kullanılan kan analizlerinden de istifade etmek mumkun. Kalın bağırsak kanseri icin CEA, karaciğer kanseri icin AFP, pankreas kanseri icin CA19-9, genital organ kanseri icin CA125 gibi tumor işaretleri kullanılıyor. Tabii ki hastanın hikayesi, genetik ve kişisel riskleri, muayene bulguları en az yukarıdaki testler kadar onemli. Butun bu incelemelere rağmen gozden kacanlar var. Bazen genel tarama amacıyla yapılan ileri teknolojik tetkikler (FAST CT, MRİ, PET gibi) esnasında tesadufen yakalanan kanser olgularını da tesaduf edilebiliyor.
Değerli okurlar, kanserden korunmak, kanseri tedavi etmekten cok daha kolaydır. Hangi yaşta olursanız olun, yaşam tarzınızda yapacağınız kucuk değişimlerin bile size buyuk kazanımlar sağlayacağından kuşku duymayın. Erken teşhisin kanser tedavisinde başarı şansını arttırdığını sakın unutmayın. Yukarıda belirttiğimiz "kanserden koruyan yaşam tarzı değişimleri"ni daha iyi kavrayabilmek ve bir alışkanlık şeklinde surdurebilmek icin bu yazıyı lutfen kesip saklayın. Hastalıksız bir yaşam mumkun değil ama hastalanmamak veya hastalıkları erken yakalamak mumkun


alıntı