Amfizem kotuye gittikce, uzum salkımı gibi kumelenmiş olan kuresel hava keseciklerini, ic duvarlarında delikleri olan duzensiz gediklere donuşturur. Bu da, hava keseciklerinin sayısını azaltır ve akciğerlerinize ulaşan oksijenin kan dolaşımına katılmasına engel olur. Yanı sıra, kucuk solunum yollarını acık tutan elastik lifler yavaş yavaş yok olurlar, dışarıya nefes verdiğinizde yırtılırlar ve hava, ciğerlerinize girmek yerine dışarıya kacar.
Akciğer amfizemi tanısı oldukca kolaydır. Ozellikle goğus hastalıkları uzmanları tarafından, herhangi bir tetkik yapılmadan da tanısı konulabilir.
Ancak doğru yontem, solunum fonksiyon testlerinin mutlaka yapılmasıdır. Bu testler sayesinde hem hastalığın evresini, ağırlık derecesini tespit etmek mumkun olacaktır. Hem de uygulanan tedaviyle ya da hasta tedavisiz kalsa da, yıllar icinde hastalığın seyrini izlemek olanaklı hale gelecektir.
Bu yuzden solunum fonksiyon testleri mutlaka yapılmalıdır. Bu testler zor ulaşılan testler değildir. Ayrıca buyuk bir ekonomik yuk de getirmez. Yanı sıra kesin tanı koydurur.
Akciğer grafisinde amfizeme ait bazı belirtiler gorulebilir ama sadece akciğer grafisine bakılarak hasta takip edilmez. Burada temel alınan, solunum testidir.
Akciğer amfizeminin teşhisinde balgam testinin yeri yoktur. Cunku bu bir mikrobik hastalık değildir ve oradan bir etken izole etmek soz konusu değildir. Sadece akut atak donemlerinde enfeksiyon ortaya cıktığında, balgam tahliliyle enfeksiyon etkeni araştırılıp, ona gore antibiyotik verilebilir.Nedenleri
Amfizemin nedenleri şunlardır:
Sigara kullanma: Sigara dumanı amfizemin en yaygın sebebidir. Pasif icici de olsanız, tutun dumanında 4000 ceşit kimyasal bulunur. Bu kimyasallar kucuk periferik hava yollarını, hava keseciklerini ve bunların elastik destekleyicilerini yok ederler.
Protein eksikliği: Amfizem hastalarının yaklaşık yuzde 1 veya 2’sinde genetik olarak, akciğerlerdeki esnek yapıların korunmasına yardımcı AAt protein eksikliği vardır. Bu proteinler olmadan enzimler, ilerleyen akciğer hasarlarına, sonunda da amfizeme neden olurlar. AAt eksikliği ile birlikte bir de sigara kullanıcısı iseniz, amfizem 30’lu ve 40’lı yaşlarınızda başlayabilir. Hastalığın ilerleyişi ve şiddeti, sigara kullanımı ile birlikte hız kazanır
Tedavi ve ilaclar
Sigara icen amfizem hastaları icin herhangi bir tedavi planındaki en onemli adım, sigaranın bırakılmasıdır. Bu, akciğerdeki hasarın daha da kotuye gitmesini onlemenin tek yoludur. Fakat sigarayı bırakmak hic de kolay değildir ve bu kişilerin genellikle iyi bir sigara bırakma planına ihtiyacları olur. Bu plan ise şunları icermelidir:
Sigarayı bırakmak icin bir hedef tarih
Tekrar başlamanın onlenmesi
Hayat tarzı değişikliği tavsiyeleri
Sosyal destek sistemi
Nikotin sakızı veya bandı ve recete ile satılan bupropion hidroklorur gibi ilaclar
Diğer amfizem tedavileri ise, kendinizi daha iyi hissetmenize, daha aktif olmaya ve amfizemin ilerlemesinin yavaşlatılmasına yardımcı olmaya yoğunlaşmaktadır. Bu tedaviler şunları icermektedir:
Bronkodilatorler: Bu ilaclar oksuruğun, nefes darlığının, daralan solunum yollarını genişleterek nefes almadaki zorlukların iyileşmesine yardımcı olabilirler; ama astım veya kronik bronşit tedavisinde oldukları kadar amfizem tedavisinde etkili değildirler.
Nefes yoluyla alınan kortizonlar: Puskurtme spreyi olarak alınan kortizonlu ilaclar, astım veya bronşitle ilişkili amfizem belirtilerini azaltabilirler. Nefes yoluyla alınan kortizonların, ağızdan alınanlardan cok daha az yan etkileri olmasına rağmen, bunların uzun sure kullanılması kemiklerinizi zayıflatmanın yanısıra yuksek tansiyon, katarakt ve diyabet riskinizi arttırırlar.
GERD tedavisi: Semptomatik gastroozofajeal refleks hastalığı (GERD), bircok kişide solunum yolu hastalığını kotuleştirir. Bu nedenle doktorunuz, tedavi icin hayat tarzı değişikliği ve ilac tavsiye edebilir.
Oksijen desteği: Şayet sizde duşuk oksijen seviyesiyle birlikte şiddetli amfizem varsa, evde ve egzersiz yaptığınızda duzenli olarak oksijen kullanmak size biraz rahatlama sağlayabilir. Pek cok kişi, gunde 24 saat oksijen kullanmaktadır. Ceşitli oksijen alma bicimleri mevcuttur. Aynı şekilde, ciğerlerinize oksijen desteği sağlamak uzere pek cok cihaz bulunmaktadır.
Akciğer rehabilitasyon programı: Tedavinin onemli bir kısmı da eğitim, egzersiz, alıştırma ile, aktif kalmanızı sağlayacak, sağlığınızı ve hayat kalitenizi iyileştirecek davranış değişikliklerinin bileşiminden oluşan akciğer rehabilitasyon programıdır.
Sigarayı bırakmanız ve beslenmeniz icin yardım sağlanacak ve ozel nefes alma teknikleri ve enerjinizi korumanın yolları oğretilecektir. Egzersiz, ciğer fonksiyonlarınızın gerilemesini yavaşlatacağından, size bir egzersiz programı da verilecektir.
Antibiyotikler: Bronşit veya zaturre gibi bir bakteriyel enfeksiyonunuz olursa, antibiyotik kullanımı uygun bir tedavi seceneğidir.
Grip ve zaturreye karşı aşı: Eğer sizde amfizem veya diğer kronik obstruktif akciğer hastalığı turleri varsa, uzmanlar yılllık grip aşısı ve her beş yılda bir de zaturee aşısı yaptırmanızı tavsiye ediyorlar.
Ameliyat: Akciğer hacmi kucultulmesi ameliyatı olarak bilinen bir deneysel uygulamada, zarar goren akciğer dokusundan kucuk bir parcayı aldılar. Hastalıklı dokunun alınması, akciğerin daha etkin calışmasına yardımcı olur ve solunumu iyileştirir.
Bir başka ameliyatta ise, kucuk hava kesecikleri yok edildiğinde, kabarcık denilen geniş hava boşluğundan bir kısmını aldılar. Bu uygulama da solunumu iyileştirebilir.
Organ nakli: Eğer amfizeminiz şiddetliyse ve diğer secenekler başarısız olmuşsa, akciğer nakli bir alternatif olabilir.