Bu endişeleri cok da yersiz değildir. Cunku gercekten ulser hastalığının uzun donemli sonuclarından biri kansere donuşmesidir. Fakat bu ihtimal oldukca duşuktur. Ulser hastası olan milyonlarca insan vardır. Oysa kansere donen hastaların sayısı, bu hastaların oldukca kucuk bir kısmını oluşturur. Dolayısıyla endişeye kapılmaya gerek yoktur.
Yeni keşfedilen bir mikrop
Bunun yanı sıra ek olarak bir başka sorun daha vardır. Yakın zamanda keşfedilen ve ismi helikobakter pilori olan bir mikrobun ozellikle ulkemizde cok sık rastlanan bir mikrop olduğu ve bu mikrobun ulser ve gastrit hastalığına neden olan onemli faktorlerden birini oluşturduğu ortaya cıktı.
Yapılan araştırmalar, bu mikrobu taşıyan insanlarda, yavaş seyirli bir lenfomadan sorumlu olduğunu gosterdi. Asıl endişe duyulan, mide kanserinde bu mikrobunun rolunun ne olduğudur. Her ne kadar guclu bir etkisi olduğu duşunuluyorsa da, bu henuz net olarak kanıtlanmış değildir.
Dolayısıyla helikobakter mikrobu olanların mide kanseri olma endişesi taşımaları muhtemelen yersizdir.Ulserler sindirim sistemi kanalı boyunca mukoza adı verilen ic tabakada yer alan yarıklardır. Diğer yaralardan farklı olarak iyileşmesi uzun surer. Oniki parmak bağırsağı ve midede gorulen bir rahatsızlık olan peptik ulserler en sık gorulen ulser ceşididir. Peptik ulser mide ya da oniki parmak barsağının (mideden sonra gelen ilk kısım) asidik salgılarla tahriş olması sonucu ortaya cıkan kronik bir hastalıktır. Bu bolgede gorulme sıklığı yuzde 98 gibi cok yuksek dir değerdir. Bu hastalık yalnız mide ya da yalnız oniki parmak barsağında gorulebileceği gibi her ikisinde de gorulebilir.
KİMLERDE GORULUR?
Bazen genc yetişkin insanlarda gorulse de sıklıkla orta yaş ve ustu kişilerde ortaya cıkan, iyileşse bile tekrarlayan tipte bir rahatsızlıktır. Başlama nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, aylar suren bir hastalık doneminden sonra iyileşir. Hasta iyileşse de peptik ulser olmaya yatkındır. A.B.D’ de erkeklerin yuzde 2.5′ inde, kadınların yuzde 1.5’inde peptik ulser vardır. Hem erkekte hem kadına toplam gorulme riski yuzde 10’dur.
PEPTİK ULSER NASIL ORTAYA CIKAR? NEDENLERİ?
Midenin ic kısmında mukoza adında bir tabaka bulunur. Bu tabakadan asit ve pepsin enzimi salgılanır. Bu salgı aşırı miktarda olduğunda koruyucu faktorler bunu engellemeye yetmez. Mide ve oniki parmak barsağında yara oluşturur. Bu durumda ulser oluşumuna neden olur. Ulserli kişilerde mide asit salgısı birkac kat artabilir.
İkinci bir neden ise H.pylori adındaki bakterinin enfeksiyon meydana getirmesidir. Bu enfeksiyon peptik ulserli hastaların yuzde 70-80’inde bulunmaktadır. Bu durum ortaya cıktığında antibiyotiklerle tedavi edilmezse hayat boyu gorulebilir. Cunku bu bakteriler yapısında bulunan sindirici enzimler (parcalayıcı bir yapı) ve fiziksel yetenekleriyle midenin mukoza bariyerini eritirler. Bunun sonucunda da midede bulunan guclu asit yapısındaki sindirici sıvılar bu mukoza tabakasının altında bulunan ortu tabakasının hucrelerini sindirir. Daha ağır durumlarda bunun altındaki dokularda da hasar meydana gelebilir. Sonucta peptik ulser oluşur.
Bunların dışında da bazı nedenler de ulser oluşmasına sebeb olabilir. Tek başlarına ya da yukarıdaki nedenlerle birlikte ulsere neden olurlar. Sigara kullanmak, kan akımını engeller. Boylece iyileşme gecikir. Ayrıca midenin asidik salgı yapan bezlerini uyararak salgı yapmasına neden olur. Aspirin mide mukoza tabakasına zarar verir. Ayrıca alkol kullanımı doğrudan olmasa da alkole bağlı siroz hastalığı sonucu peptik ulser gelişebilir. Yuksek dozda kortikosteroid kullanımı ve stres de ulser oluşumunda rol oynar.
PEPTİK ULSERİN BELİRTİLERİ
Bir cok peptik ulserli hastada midede yanma ve ağrı oluşmaktadır. Az sayıdaki bir hastada ise kanama gorulebilir. Bu ağrı gunduz veya gece vakitlerinde yemekten sonra 2 saat icinde daha da şiddetlenir. Yiyecek ya da asidin etkisini azaltıcı olan maddeler ağrıyı azaltır. Şu belirtiler de ulserin habercisi olabilir:
Bulantı ve bununla birlikte kusma gorulur,
Ulserlilerde kilo kaybı dikkat cekicidir,
Şişkinlik ve geğirme gibi durumlar ortaya cıkar,
Hastaların ucte birinde kanama gorulebilir. Hayati tehlikeye yol acabilecek kadar şiddetli olabilir,
Daha az sayıdaki hastada ise perforasyon gorulebilir (A.B.D de bu hastalıktan olen uc bin kişideki olum nedeni budur).
PEPTİK ULSERİN TEDAVİSİ
Ulserin nedeninin enfeksiyona bağlı olduğu ortaya cıktıktan sonra tedavi anlayışı buyuk oranda değişmiştir. Tedavide kullanılan yontemlerden biri enfeksiyona neden olan bakterilerin oldurulmesi icin antibiyotik kullanılmasıdır. Bir diğeri de midenin asit salgısını azaltacak ilaclar kullanılmasıdır (histaminin uyarıcı etkisini engelleyen ilaclar). Bu ilaclarla mide salgısı yuzde 70-80 oranında azaltılmaktadır.
Diğer bir tedavi şekli ise tum asit ve pepsin salgısını engellemek icin bu salgıyı uyaran sinirin (vagus siniri) kesilmesidir. Bundan sonra hasta bir hafta icinde tedavi edilir fakat aylar sonra mide salgısı eski duzeyine gelir ve ulser tekrarlar. Bu tedavilerden sonra gayet iyi sonuclar alınabilir fakat ulserin cok ağır olduğu bazı durumlarda (ulser sonucu ani kanamalarda) cerrahi tedavi yapılması gerekir.
Peptik ulserler kronik ve tekrarlayıcıdır. Hayatı kısaltmaktan cok hayatın kalitesini azaltır. Tedavi edilemeyen bir ulserin iyileşmesi 10- 15 yıl kadar surer.
PEPTİK ULSERDEN KORUNMAK İCİN
Alkol ve sigara kullanmayın,
Sut gibi mide asidini arttıran, kahve,kola gibi mideye zarar veren kafeinli iceceklerden uzak durun,
Stres ulsere yol acan bir durumdur. Stresten uzak sakin bir yaşam surmeye calışın,
Bal yemenizin ulserin iyileşmesine cok faydası vardır. Buyuk oranda iyileşme sağlar. Ağrı ve yanma şikayetlerini yok eder,
Aspirin asidik yapıda olduğundan ulserli kişilerde rahatsızlığa yol acabilir,
Midenizin cok boş kalmasına musade etmeyin. Az ama sık yiyin,
Aniden mideniz ağrıdığında bir bardak ılık su icip rahat bir şekilde oturun,
Sindirimi zor olan ozellikle ciğ besinlerden uzak durmak gerekir. Ozellikle soğan ve sarımsak mideye zarar verir ve bu yuzden ulser hastalarına tavsiye edilmez.