Gunumuz teknolojisi bircok noktada olduğu gibi aşırı terleme tedavisinde de farklı farklı cozumler sunmaktadır. Ellerde terleme genellikle cocuk yaşlarda başlar. Yaşla, zamanla birlikte azalması soz konusu değildir. Ote yandan profesyonel yontemlerle oldukca olumlu sonuclar alındığı da bilinmektedir. Bu yontemlerin yanı sıra el terlemelerine karşı ceşitli doğal cozumler de onerildiğine rastlanabilir.
Terlemek Neden Onemli?
Terleme, vucudun istemi dışında gercekleşen, metabolizmaya ozgu bir fonksiyondur. Bu sistem vucudun tuz, su ve ısı dengesini sağlayan fizyolojik bir olay olarak kabul edilir.Yetişkin bir kişinin vucudunda 2 – 4 milyon arasında ter bezi bulunmaktadır. Ortalama 3 milyonu kokusuz ve renksiz bir sıvı salgılayan ter bezlerinin geri kalanı daha koyu kıvamlı ve kokulu sıvı salgılayan ter bezleridir.
Kokusuz ve berrak sıvı salgılayan ter bezleri genellikle ayak tabanında, ellerde ve yuz bolgesinde bulunurken daha ağır bir koku salgılayan ter bezleri koltuk altında ve genital bolgede yer alır. Bakterilerin hızlı yayılma ozelliği gosterdiği bolgeler de bu koltuk altı ve genital bolgelerdir.
Terlemenin İnsan Sağlığı İcin Onemi
İnsan vucudunda cevresel faktorler ve yiyeceklerin etkisiyle oluşan ure, tuz, urik asit ve toksin iceren maddelerin atılması terleme yoluyla sağlanır. Sağlıklı şekilde terlemek insan vucudunun sağlıklı kalması icin onemlidir.
Vucut, terleme yoluyla kendi ısı dengesinin kurar ve bu dengeyi korur. Ter bezlerinin yaydığı sıvı yani ter, vucuttan atılma esnasında buharlaşır ve vucudun ozellikle fazla sıcaklarda ısısını korumaya yardım eder. Bu sayede cilt de nemli kalma ozelliği korur.(3)
Terlemenin sağlığa faydalarına bakıldığında normal seviyelerdeki terlemeler son derece faydalı ve gerekli bir fonksiyondur.
Nasıl Terleriz?
Vucut ısısı cevresel sıcaklığın artmasına bağlı olarak ya da psikolojik nedenlerle artmaya başladığında otomatik olarak kan dolaşımı da hızlanır. Kan dolaşımının artış gostermesiyle ter bezlerinin aktif olduğu vucudun ust katmanında sıcaklık akımı oluşur. Deri uzerindeki ter, sıcaklık artsa bile buharlaşarak vucudu soğutmaya, bu yolla tekrar eski ısısına dondurmeye calışır.
Ellerde Aşırı Terlemenin Nedenleri
Ellerde aşırı terlemenin tıp dilindeki adı ‘palmar hiperhidrozis‘tir. Genellikle herhangi bir hastalıktan kaynaklanmadığı ve psikolojik nedenlere bağlı olduğu gorulur. Sempatik sinir sisteminin fazla aktif olmasından kaynaklanır. Ote yandan ellerdeki terlemenin fiziksel nedenleri de yok değildir.
Kişinin duygu durumuyla ilgili bir terlemeyle fiziksel rahatsızlıklardan kaynaklı bir terlemeyi birbirinden ayırmak icin terlemenin ozelliği takip edilmelidir. Orneğin aşırı terleme sadece ellerde sorun halindeyse ve erken yaşlardan beri yaşanan bir problemse, buyuk olasılıkla terleme bu kişinin heyecan, korku ya da stres durumuyla tetiklenen bir sorundur.
Ellerde terleme gecmişten beri suregelen bir şikayet değilse ve yeni yeni ortaya cıkıyorsa ya da aşırı terleme ellerle birlikte vucudun diğer bolumlerinde de sorun haline gelmişse, o zaman altta yatan bir hastalıktan kaynaklı olabilir.
Psikolojik Nedenler
Ellerde gorulen aşırı terlemenin ana nedeni her zaman bilinemeyebilir. Coğu kez terleme ailede vardır, yani kalıtsaldır. Bazı kişilerde ise terleme heyecan ve stresle tetiklenir. Ozellikle aşırı heyecanlı, paniğe yatkın kişilerin yaşadığı ani ruh değişiklikleri ellerde terlemelere neden olabilir.
Ellerde, yuz bolgesinde ve koltuk altında meydana gelen terlemenin nedenleri arasında, beklenmedik anda gelen mutlu bir haber ya da sınav heyecanı gibi yoğun bir heyecan sayılabilir. Tum bunlara karşın ellerin aşırı terlemesi psikolojik rahatsızlık sınıfında değildir.
Tiroit Bezlerinin Fazla Calışması
Tiroit bezlerinin fazla calışması guatr sorununu ortaya cıkarmaktadır. Normalden fazla calışan tiroit bezleri vucutta gerginliğe neden olduğundan sinirlilik haliyle beraber aşırı el ve ayak terlemesi, uyku bozuklukları, dikkat yetersizliği gibi olumsuzlukları gorulebilir.
Fazla Kilolar
Fazla kilolu olmak hayatın bircok alanında kişiyi zora sokabilir. Bu olumsuzluklardan biri de ellerde terleme şeklinde kendini hissettirir. Fazla kilo vucut ısısının artmasına neden olacağı icin vucut bu ısıyı aşağı cekmek icin terleme yoluna gidecektir. Bu nedenle de kilolu kişiler her zaman diğerlerine gore daha fazla terlemektedir.
Şeker Hastalığı
Her şeker hastasında gorulmemekle birlikte ani avuc ici terlemeleri ve bir şeyler yeme isteği birlikte ortaya cıkıyorsa bu durumda şeker hastalığının etkilerinden soz etmek mumkundur. Kan şekerinin ani şekilde duşmesi vucudun dengelerini alt ust eder, bu durum ise avuc iclerinde aşırı terlemeye neden olur. Diyabet ilacları da yine aşırı terlemeye yol acabilir.
Bunların dışında kalp, akciğer rahatsızlıkları, menopoz, antidepresanlar ya da tansiyon ilacları gibi ilaclar da aşırı terlemeye neden olabilir.
Topikal Ter Onleyiciler
Ter onleyici urunler genellikle haftada bir ya da iki kez yatmadan once uygulanır ve uygulamadan sonra gece boyunca eldiven takılması gerekir. Ozellikle aluminyum klorur iceren urunler daha etkili olacaktır ancak bu urunler ciltte tahrişe neden olabilir
İyontoforez Yontemi
Bu yontem ellere ve ayaklara suyun icinde duşuk voltaj elektrik veren tıbbi bir cihaz yardımıyla yapılmaktadır. Neredeyse 50 yılı aşkın bir suredir uygulanmaktadır. Tedavi tek sefer uygulama şeklinde olmayıp kişinin vucudunun verdiği tepkiye gore değişiklik gostermektedir. 5 ila 10 seans arasında değişen bir surede ellerde gorulen aşırı terlemede ciddi bir azalma gozlemlenir. Seanslar 20 – 40 dakika aralığında surmektedir. Bu yontemin başarı oranının % 80 – 90 seviyelerinde olduğu belirtilmiştir.
Ozellikle el ve ayaklardaki terlemeyi onlemenin risksiz yontemi olarak iyontoforez yontemi sıkca tercih edilmektedir. Bilinen onemli bir yan etkisi yoktur. Ancak kalp hastalarına, epilepsi hastalarına ve hamilelere onerilmez.
Botoks (Botox)
Botoks iğneleri ile yapılan bu tedavi yonteminin ellerdeki aşırı terlemede % 80 – 90 oranında olumlu yonde etkili olduğu belirtilmiştir. Cildin hemen altına enjekte edilen ve kısaca botoks denilen tıbbi protein, terleme bezlerini harekete geciren bir kimyasalı bloke eder ve boylelikle terlemeyi onler.
Ancak ellere uygulanan botoks tedavisinde bu cozum uzun omurlu değildir ve 6 – 10 ayda bir tekrarlanması gerekebilir. Ayrıca yontem ellerde gecici olarak ağrıya ve gucsuzluğe neden olabilir.
ETS Operasyonu
Koltuk altı icin de tercih edilen bir yontem olan klipsli ETS ameliyatı hastaya genel anestezi uygulanarak gercekleştirilir. Ellerdeki terlemede oldukca etkili olmasına karşı bazı yan etkilerine karşı da hastalar uyarılmalıdır. Bilinen onemli yan etkilerinden biri, uygulandığı bolgedeki terlemeyi keserken yuz, goğus bacak gibi başka bir bolgede aşırı terleme sorununu ortaya cıkarmasıdır. Duşuk tansiyon ya da aritmi gibi diğer yan etkilere de rastlanabilir.
ETS yonteminde bolgeye acılan iki delikten iceri kameralar gonderilir. İşlem ortalama 20 dakika surmektedir. Ter bezlerinin olduğu bolgeye giden sinirlere klips takılarak sinirler sıkıştırılır. Yapılan işlem kalıcıdır, yani herhangi bir sorun yaşanması durumunda hasta işlemin tersine cevrilmesini isteyemez. Yan etkiler kalıcı olabilir.
Ellerdeki terlemeyi kesme acısından operasyonun başarı oranı oldukca yuksektir. Ote yandan yaşanabilecek ceşitli yan etkiler ya da komplikasyonlar nedeniyle coğu uzman bu yontemi ancak son care olarak onermektedir. Bu hallerde de operasyon mutlaka işinin ehli bir uzman tarafından gercekleştirilmelidir.
Deniz Tuzu ve Sirke Uygulaması
Ellerin aşırı terlemesini onlemek konusunda oldukca etkili olan deniz tuzu, uygulama aşamasında da kolaylık sağlamaktadır. Hem etkili hem pratik olan bu yontemle ellerdeki aşırı terlemeyi normal seviyelere getirmek mumkundur.
Hazırlanışı
Yarım bardak deniz tuzu
Yarım bardak elma sirkesi
Malzemeleri genişce bir kaba alın. Kabın icine ellerinizin sığıp sığmadığını kontrol edin. Malzemelerin iyice karıştırdıktan sonra ellerinizi bu karışımın icine sokarak ortalama yarım saat kadar suyun icinde bekletin.
Yarım saat karışımda beklettiğiniz ellerinizi sudan cıkarıp sadece kurulayın. Normal suyla durulamayın. Bu şekilde bir sure daha kalmasına izin verin. Tamamen doğal olan bu yontemi haftada 2 – 3 kez uygulayarak ellerinizin terleme miktarını duzene sokmanız mumkun olabilir.
Kekik Uygulaması
Kekik yağı ellerdeki ter bezlerinin normal seviyede calışmasını sağlar. Bu sayede aşırı terleme baskılanmış olur
Hazırlanışı
7 – 8 damla kekik yağını ellerinizin ic kısmına damlatarak ovuşturun. Her iki el icin ayrı ayrı damlatacağınız kekik yağıyla ellerinizin butunune guzelce masaj yapın. Yağın ellerinizde tam olarak hapsolması icin eldiven giyerek yatmanız onerilmektedir. Birer gun arayla ve duzenli şekilde yapacağınız kekik uygulaması sayesinde ellerinizin daha az terlediğini fark edeceksiniz.